Energie-marktanalyse 13 september 2022
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze marktanalyses.
Ga direct verder naar
> Introductie > Ruwe olie > Elektriciteit > Aardgas > Steenkool > Emissierechten
Introductie
Veel energiebedrijven hebben het moeilijk ontvangen margin calls te managen. Als de prijzen stijgen moet extra onderpand worden aangehouden. Dit garandeert de handelsposities, zodat iedereen aan zijn verplichtingen kan voldoen. Duitsland is het middelpunt van deze margin call malaise. Andere Europese landen ervaren ook een “supply-chain Minsky moment”, aldus Zoltan.
- De lening aan Wien Energie was een “extraordinary rescue measure” zodat Wenen van elektriciteit voorzien kan blijven.
- De Zweedse elektriciteitsproducenten ontvangen steun om de stijgende vraag naar onderpand te kunnen voldoen om hiermee een financiële crisis af te wenden.
- Het Finse Fortum zegt dat het een overbruggingsfinancieringsregeling heeft getekend met Solidium, een overheidsinvesteringsbedrijf, ter waarde van 2,35 miljard euro om aan onderpandverplichtingen te voldoen. Dit in aanvulling op de door Helsinki aangekondigde 10 miljard aan liquiditeitsgaranties voor elektriciteitsbedrijven.
- Het Zwitserse Axpo heeft kredietruimte tot ruim € 4 miljard van de overheid ontvangen. De Noorse energiegigant Equinor ASA waarschuwt voor het opdrogen van de Europese energiehandel tenzij overheden liquiditeit tot minstens €1,5 biljoen verschaffen om de margin calls te dekken.
Terwijl de fysieke energiemarkt functioneert, begint de derivatenmarkt serieuze tekenen van systematische stress te vertonen. Helge Haugane, senior vice president voor gas en elektriciteit van Equinor, waarschuwt dat de schatting van 1,5 biljoen conservatief is voor het ondersteunen van de zogenoemde paper trading.
Helaas, maar niet geheel onverwacht, zegt Haugane dat het EU-plan om te interveniëren “verstandig” zou zijn voor de derivatenhandel. Met andere woorden, we zijn terug bij ‘too big to fail’ uit 2008. Toen was het de angst voor de Apocalyps, nu zijn dat de reële energiemarkten vlak voor de winter.
Tot slot kan men zich afvragen hoe deze expliciet inflationaire ‘bailout’ van energiebedrijven samen kan gaan met het ECB-mandaat om de inflatie te bestrijden. Daniel Lacalle concludeerde laatst dat als er één ding is die deze crisis duidelijk maakt: Europa zal gebaat zijn bij méér markt en mínder interventie.
Deze crisis in Europa is veroorzaakt door een combinatie van arrogantie en onwetendheid van beleidsmakers die de energiemix beheersen. Het belang van een gebalanceerde mix, met nucleair, hydro, gas en hernieuwbaar wordt elke dag duidelijker. Interventionistisch energiebeleid heeft enorm gefaald. Meer interventie zal dit niet gaan oplossen.
“Elevated volatility is the story here. There is no way to have conviction and want to place bets when the market trades in huge ranges with limited liquidity. The risk reward is just not there.”
– Rebecca Babin, senior energiehandelaar bij CIBC Private Wealth Management
Ruwe olie
De olieprijzen zijn volatiel sinds de laatste OPEC-vergadering en instabiel met Brent in een range van $15. De volatiliteit wordt mede veroorzaakt door de dunne liquiditeit op de ruwe olie markten. De voorraden zouden veel lager zijn en prijzen veel hoger zonder de SPR-vrijgave van 1 miljoen bpd volgens Phil Flynn, analist bij Price Futures Group. De Saoedische energieminister heeft al in augustus aangegeven de output mogelijk te verlagen om de markt te balanceren. De huidige olieprijs is geen juiste afspiegeling van de fysieke marktkrapte. Dus een $100 prijsniveau wordt door de Saoedi’s als fair gezien. JP Morgan speculeert op een output reductie van 1 miljoen bpd door OPEC+.
Ondertussen blijven verstoringen van het wereldwijde olieaanbod van belang. Terwijl de EU een prijsplafond op Russische olie bediscussieert, hebben veel leden van de 23-landen tellende alliantie moeite met het verhogen van de productie om verschillende redenen. Ook blijft de uitkomst van een potentiële Iraanse nucleaire deal onzeker. Door de onderproductie van leden hebben technische experts van OPEC+ het verwachte aanbodoverschot voor 2022 gehalveerd tot 400 k bpd. Als de quota zouden worden gehaald, zou het oliemarktoverschot 900 k bpd bedragen voor 2022. Het Joint Technical Committee (JTC) verwacht een tekort van 300 k bpd voor 2023. OPEC+ heeft weinig reservecapaciteit met Saoedi-Arabië en de VAE als grootste swing producers.
Volgens Kemp heeft een rustige start van het Atlantische orkaanseizoen bijgedragen aan de neerwaartse druk op olie- en brandstofprijzen. Het orkaanseizoen duurt van 1 juni tot eind november. De helft van de orkanen vindt plaats vóór 12 september. Dit jaar kent echter de meest stille start sinds 1997. Geen orkaan heeft dit jaar land bereikt, waardoor de productie van ruwe olie en brandstoffen in Texas en Louisiana zonder onderbrekingen is doorgegaan. Dit heeft het lage voorraadniveau helpen verlichten. Heftige stormen in deze gebieden zorgen vaak voor een korte termijn spike in prijzen van termijncontracten met levering in september en oktober. Het verhoogde orkaanrisico heeft mogelijk tot eind juli bijgedragen aan de hoge raffinagemarges van benzine en vooral diesel.
Maar de voorspelde stormen hebben zich niet voorgedaan. De helft van het orkaanseizoen ligt echter nog voor ons. Aanzienlijke schade aan offshore platformen en onshore raffinaderijen blijft nog mogelijk. Statistisch gezien is het risico nu een stuk lager dan het leek te zijn tussen juni en begin augustus. Er is risicopremie uit de olieprijs gelopen.
In recente weken is met name de benzineprijs harder gedaald dan de olieprijs toen bleek dat de risico’s voor het raffinagesysteem zijn gedaald. De benzinepremie is hiermee gezakt tot het laagste niveau sinds de invasie van Rusland en vergelijkbaar met de premie van een jaar geleden. Dieselprijzen blijven relatief sterk liggen.
Over drie maanden zal het EU-embargo op de import van Russische olie ingaan. Deze zal bijna alle verschepingen van de grondstof vanuit Rusland richting Europa stopzetten. Op dit moment importeert Europa meer dan 1 miljoen vaten Russische olie per dag, net als afgelopen maand. Volgens berekeningen van Bloomberg exporteert Rusland 3,32 miljoen bpd ruwe olie overzee. Europa zou hiervan een derde kopen, nu het nog kan. Dit betekent dat sinds juni, toen het embargo werd goedgekeurd, niets is veranderd. Europa zal alternatieve olieleveranciers moeten vinden in een tijd van waarschijnlijk hogere prijzen.
De EU beweegt door de energiecrisis richting een meer gecentraliseerd en op interventie gerichte overheidsstijl. Momenteel overlegt Brussel over directe interventie op de energiemarkten vanwege de vloedgolf aan margin calls. Bloomberg schreef eerder dat een tijdelijke stopzetting van de handel in power derivaten en een prijsplafond voor het gas dat gebruikt wordt voor elektriciteitsopwekking, tot de mogelijkheden behoren. Een aantal Europese elektriciteitsbedrijven is van gas naar olie overgestapt. Over drie maanden zal de Europese import met 1 miljoen vaten afnemen, tenzij een alternatief wordt gevonden. Deze alternatieve bronnen zijn er gelukkig in overvloed. Midden-Oosten producenten zullen graag olie aan Europa te verkopen, evenals Nigeria en Angola. Deze exporteurs zullen echter wel de prijs willen bepalen. Deze zal Europa moeten betalen, tenzij de EU een goed voorstel doet aan OPEC voor een fair prijsplafond.
Het onder bepaalde voorwaarden verzekeren van olietankers is vanaf het begin de enige plausibele manier geweest om neerwaartse prijsdruk uit te oefenen op Rusland. Dit kan omdat 90% van de verzekeringsmarkt in handen is van Westerse bedrijven. De coalitie zelf is geen grote importeur. Twee coalitieleden, Amerika en Groot-Brittannië, hebben al in een vroeg stadium van het conflict Russische olie in de ban gedaan. Op een derde lid, Japan, dat sterk afhankelijk is van alle vormen van energie import, moet flink druk worden uitgeoefend om de cap af te dwingen. Japan juicht de G7-beslissing toe, maar wil dat olie vanuit Sakhalin-2, een Russisch project, wordt uitgesloten van het prijsplafond. De limiet voor ruwe olie gaat in op 5 december en vanaf 5 februari voor olieproducten. Het G7-voorstel heeft als doel de energiekosten omlaag te brengen via het monopolie op olietankers en verzekeringen en hiermee Moskou dwingen tegen een lagere prijs te verkopen. Hierdoor worden de exportinkomsten en oorlogsbudget voor Rusland. Dit zou kunnen werken tenzij Rusland weigert te verkopen aan landen met een plafond, zoals al aangegeven, en tenzij:
• Westerse tankers weigeren mee te werken of offshore ship-to-ship transfers uitvoeren
• Westerse verzekeraars niet meewerken
• India en China hun eigen verzekeringsdeals beginnen
• Derde partijen de goedkope olie kopen, het mengen en verkopen aan de wereldmarkt tegen een hogere prijs (en mogelijk de winst delen met Rusland)
Tegelijkertijd zijn duizenden inspecteurs nodig die (inefficiënt) de regels zullen moeten afdwingen.
Prijs Ruwe olie – Brent november 2022 ($/barrel) – dag candle, log scale
De rode lijn is 50-daags MA, de blauwe lijn is 200-daags voortschrijdend gemiddelde.
“The main task… is to separate the price of electricity from the price of gas, and thus prevent Putin from dictating to Europe prices of electricity with his shenanigans with gas supplies.” – Tsjechische minister van Industrie
Elektriciteit
Een derde van de Europese elektriciteit wordt opgewekt met gascentrales. De laatste zet van Rusland houdt in dat Nordstream 1 dicht blijft totdat het collectieve Westen bereid is de sancties op te heffen. Vorige week presenteerde Brussel een voorlopig voorstel om te interveniëren in de markt.
De EC heeft bij de lidstaten erop aangedrongen een prijslimiet in te stellen van € 200 per MWh voor elektriciteit die niet is opgewekt met aardgas. Dit impliceert dat producenten die elektriciteit genereren op basis van zon, wind, nucleair en kolen maximaal deze prijs ontvangen. Een groot deel van de opwekkingskosten van elektriciteit is lager dan die van de marginale energiebron. Het afdwingen van een price cap zal volgens de EC leiden tot ”market outcomes that could be expected where global supply chains functioning normally and not subject to the weaponization of energy through gas supply disruptions.”
Ook riep de Europese Commissie de lidstaten op om gedurende piekuren de elektriciteitsconsumptie met ten minste 5% te reduceren. RBC-analist Fernando Garcia zei dat de prijslimiet vrij hoog was en ”clearly above levelized cost of electricity” en zou voldoende kunnen zijn, zodat toekomstige investeringen in ‘non-NatGas generators’ mogelijk blijven. Het plan zou de onzekerheid voor nutsbedrijven kunnen wegnemen. Nadat de EU heeft gemeld marktmechanismen te zullen onderbreken en Duitsland € 65 miljard aan prijssubsidies beschikbaar stelt, schuift het EU-blok steeds meer op richting een oorlogseconomie en een geleidelijke nationalisatie van de energiesector.
De energieprijzen hebben een niveau bereikt dat het bestaan van veel bedrijven bedreigt. Afgelopen week moest het Duitse toiletpapierbedrijf Hakle faillissement aanvragen. De eigenaren noemen de onhoudbare energie- en materiaalkosten als primaire oorzaak. Volgens de Wall Street Journal moet de Europese staalindustrie, die veel goedkoop gas nodig heeft om te draaien, de productie omlaag brengen. Deze sector kampt met financiële tegenwind. Andere sectoren, zoals chemie, landbouw en automatisering hebben te maken met ongekende hindernissen in deze energiecrisis die Europa in haar greep houdt.
Het Britse plan omvat opheffing van het fracking verbod, verhoogde booractiviteit in de Noordzee en een hernieuwde focus op het versnellen van offshore windparken. De bescherming zal per oktober ingaan. Na 6 maanden wil Truss aandacht vestigen op “vulnerable industries” zoals energie-intensieve bedrijven. Javier Blas van Bloomberg zegt over de prijsgarantie het volgende: “If a fixed commitment was made there would be an uncapped liability and overall scheme cost could escalate further.”
Met andere woorden, hoe weet de Britse overheid wanneer dit stopt? Wat zijn de kosten ervan, meer schuld? Margin calls blijven een enorm groot probleem. De UK Treasury zal een kredietlijn van € 46 miljard bij de Bank of England (BoE) krijgen om energiebedrijven te ondersteunen door liquiditeit te verschaffen. De Energy Markets Financing Scheme zal stabiliteit moeten bieden voor energie- en financiële markten. Andrew Baily van de BoE zei dat het probleem van de margin calls een belemmering in de energiemarkten vormt waardoor de handel dun wordt. Kortom, de BoE voert een verkrappend monetair beleid, terwijl de overheid direct veel cash pompt in specifieke industrieën. Er bestaat hier geen “free lunch”. De inflatie zal worden getemperd voor de eindgebruiker. De overheid zal gedwongen worden geld te drukken of meer te lenen om de ‘prijsgarantie’ te behouden. Dit lijkt een lelijke weg naar hyperinflatie te zijn die de EU en Amerika ook bewandelen.
In maart zei de European Federation of Energy Traders, waaronder BP, Shell, Vitol en Trafigura, dat de industrie behoefte heeft aan “time-limited emergency liquidity support to ensure that wholesale gas and power markets continued to function”. Eurometaux, een groep van metaalproducenten, kwam vorige week met de waarschuwing aan EU-leiders dat de energiecrisis een “existentiële bedreiging” is voor hun toekomst.
Het is een pleidooi van 40 CEO’s om het proces van de-industrialisatie te voorkomen door almaar stijgende energieprijzen. De groep is voorzichtig in het benoemen van Europa’s onlesbare behoefte ‘to virtue-signal green’: “We actively support your drive to improve Europe’s strategic autonomy for its energy transition, and we want to make the long-term investments needed into advancing and expanding our operations ready for 2050”.
Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2023 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
“Regardless of gas storage levels for thís winter, Europe faces an industrial supply-chain collapse – and just as it is has pledged to re-arm to face a worrying geopolitical future.”
Aardgas
Geopolitieke ontwikkelingen en gerelateerde nieuwskoppen creëren een volatiliteit van dag-tot-dag waaromheen wordt gehandeld. Maar het weer is wat uiteindelijk telt voor de grotere handel in seizoenen. De werkelijke test van de veerkracht van de markt zal zijn bij de eerste tekenen van winterweer, en hoe de markt hierop reageert.
Europese overheden haasten zich stimuleringsmaatregelen te implementeren die eigenlijk een vorm van prijscontrole zijn om zo lang mogelijk de energieproducenten te ondersteunen. De meeste olie en gas die op de wereldwijde markt wordt gekocht, wordt afgerekend in US-dollar, niet in euro. Dus het is het nog niet duidelijk of Europa euro’s gaat drukken om dollars te kopen of direct olie, gas en kolen probeert te kopen. In elk geval zal de waarde van de euro op de energiemarkten dalen. De prijzen in de EU zullen sowieso stijgen. De EU+ wil prijzen limiteren en betalen voor het verschil. Maar als de prijzen blijven stijgen, hoeveel zijn ze bereid te subsidiëren en de euro of Pond te laten depreciëren? Zijn ze bereid een volledige valuta implosie en hyperinflatie te ontketenen om te betalen voor energie? Het debat over een overheidsstimulus en de effecten ervan is betekenisloos als het probleem aan de aanbodkant niet wordt meegenomen. De EU kan tot in het oneindige geld drukken. Maar dat zal niet helpen als er onvoldoende energiebronnen aanwezig zijn om de huizen te verwarmen.
Het is duidelijk dat het voorgestelde prijsplafond het EU-blok verder heeft verdeeld, net als de kwestie rondom een olieprijs limiet. Dit terwijl de noodvergadering van EU-energie ministers afgelopen vrijdag bedoeld was om energiebedrijven en het Europese publiek gerust te stellen en om een duidelijk signaal af te geven om de markt af te koelen.
Rusland levert nog steeds gas naar Europa via pijpleidingen uit het Sovjettijdperk, door Oekraïne, als ook door de South Stream pijpleiding via Turkije. In een ironische twist heeft de gas transit operator van Oekraïne tegen Reuters gezegd dat het land “technisch” de volledige capaciteit van Nordstream 1 zou kunnen vervangen via het toegangspunt Sudzha. Met andere woorden, Europa zou miljarden betalen aan Poetin voor Russisch gas dat door de Oekraïne wordt getransporteerd en waarvan de opbrengsten worden gebruikt om datzelfde doorvoerland te bevechten. Voormalig Russisch president Dmitry Medvedev zei vorige week, na de reddingsboei van € 65 miljard ter verlichting van de energierekening, dat Duitsland als vijand van Rusland optreedt door het steunen van sancties en Oekraïne te voorzien van wapens.
Amerika heeft dit jaar de status van grootste exporteur van LNG door de sterk toegenomen leveringen aan Europa en Azië. Tot nu toe hebben vijf ontwikkelaars meer dan 20 lange termijn deals getekend om meer dan 30 miljoen kuub per jaar aan LNG te leveren aan de energiehongerige werelddelen.
Europa ontvangt momenteel 65% van de totale Amerikaanse LNG exporten. Er zijn toenemende zorgen dat de ene afhankelijkheid wordt ingeruild voor de andere, waardoor een nieuw risico ontstaat. Amerikaans LNG-aanbod is niet kwetsbaar voor Rusland, maar wel kwetsbaar voor extreem weer. De bulk van de Amerikaanse LNG-export faciliteiten staat langs de Golfkust. Een groot deel van het gas dat bestemd is voor de exportterminals, is afkomstig uit orkaangevoelige regio’s, van New Mexico en Texas tot Louisiana. Hierdoor wordt alles kwetsbaar voor verstoring door orkanen, van vloeibaar maken tot verschepen en van extractie tot verwerken. Volgens wetenschappers worden de orkanen aan de Golfkust almaar heftiger, waardoor overstromingen optreden en kritische infrastructuur risico loopt.
Prijs TTF gas leverjaar 2023 (eur/MWh) – dag cloud candle, log scale
“People say ESG like we’ve agreed upon what it is — we’ve not. In China, the rules on environmental and social issues are made by the Chinese Communist Party.” – B. Cornell
Steenkool
China toont aan dat ESG-investeringen álles kan bevatten, inclusief sterke drank, chemische industrie en kolencentrales. Er is voldoende vraag naar ESG-assets. Momenteel bedragen de investeringen €50 miljard, ongeveer twee keer zoveel als begin 2021. En omdat investeringen in politieke doelstellingen gestimuleerd moeten worden, heeft 15% van de ESG-fondsen haar kapitaal gealloceerd naar kolen. Meer dan 60% van de fondsen zit in staalbedrijven, de grote kolenconsumenten. Bradford Cornell, emeritus professor financiële economie, zei tegen Bloomberg dat het aan de CCP is om te beslissen over wat wel en niet tot ESG wordt gerekend. De Chinese kolenconsumptie is verdubbeld in de afgelopen 20 jaar. Het land is goed voor 53,8% van de wereldwijde consumptie.
Prijs ICE Coal leverjaar 2023 (usd/t) – week cloud candle, log scale
“Today, the left has adopted many policies that would be very destructive to civilization as they are not technically achievable. Only look at the looming energy crisis in Europe and the UK, which Putin is taking advantage of. But it is of their own making in refusing to develop their own natural gas resources, opposing nuclear energy, and adopting an impossible position on fossil fuels in general.” – Patrick Moore
Emissierechten
Het bovenstaande citaat is afkomstig van Patrick Moore, één van de grondleggers van Greenpeace die in 1986 opstapte, 15 jaar na oprichting. Volgens Moore is Greenpeace ‘gekaapt’ door politiek links toen ze eenmaal realiseerden dat er geld en macht te halen was bij het milieuclubje, dat van een wetenschappelijke gebaseerde organisatie steeds meer een politieke fundraising beweging werd.
Moore zegt dat de organisatie vooral achter gesloten deuren opereert met andere politieke clubs als de VN en het WEF, die allen politiek zijn van aard. Volgens hem is de Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) “not a science organization”. “It is a political organization composed of the World Meteorological Organization and the United Nations Environment Program. The IPCC hires scientists to provide them with ‘information’ that supports the ‘climate emergency’ narrative. Their campaigns against fossil fuels, nuclear energy, CO2, plastic, etc., are misguided and designed to make people think the world will come to an end unless we cripple our civilization and destroy our economy. They are now a negative influence on the future of both the environment and human civilization.”
Hij zei dat “green” voor het milieu en “peace” voor de mensen de grondbeginselen waren, maar dat vrede al lang vergeten was, en groen de enige agenda was geworden.
Volgens Moore gaat het niet over de geschiedenis van de temperatuur van de aarde, maar staat de relatie tussen temperatuur en CO2 centraal in de discussie: “In this regard, I agree that many believe CO2 is the main cause of warming. CO2 is invisible, so no one can actually see what it is doing. And this ‘majority’ are mainly scientists paid by politicians and bureaucrats, media making headlines, or activists making money.
De energiecrisis in de EU is niet door markt falen of gebrek aan alternatieven ontstaan, maar door politieke nudging en opgelegde maatregelen. Hernieuwbare energie is een positieve kracht als het onderdeel kan zijn van een gebalanceerde energiemix en niet op zichzelf staat, vanwege de aard van de technologie: volatiel en ‘intermittent’.
Politici hebben een instabiele energiemix opgelegd. Ze hebben basis technologieën die bijna 100% van de tijd werken in de ban gedaan. Hierdoor zijn de prijzen hard gestegen en wordt de leveringszekerheid bedreigd. Afgelopen week kondigde EC-voorzitter Ursula von der Leyen, aanwezig op de Baltic Sea Energy Security Summit, een krachtige interventie te zullen doen op de elektriciteitsmarkt. Ze stelt voor om hernieuwbaar tegen 2030 tot 45% van de totale energiemix te vergroten. Volgens haar is er geen energiecrisis, maar “a fossil fuel crisis”. Er zijn hiermee echter twee problemen.
De energiecrisis in Europa is veroorzaakt door interventie op grote schaal. Bovendien zal uitbreiding van hernieuwbare energie het risico van afhankelijkheid van Rusland en andere grondstofleveranciers niet kunnen elimineren. De Europese elektriciteitsmarkt is waarschijnlijk de meest geïntervenieerde markt ter wereld. Meer interventie gaat de problemen niet oplossen die zijn gecreëerd door een politiek ontwerp die de energiemix van de meest landen duur, volatiel en intermittent heeft gemaakt. Tussen 70 en 75% van het elektriciteitstarief in de meeste Europese landen bestaat uit gereguleerde kosten, subsidies en belastingen die door de overheid worden bepaald.
In het resterende deel, de zogenaamde “geliberaliseerde” opwekking, zijn de kosten voor CO2-rechten fors gestegen door dezelfde overheden die het aanbod van deze rechten limiteren en de energiemix opleggen door politieke beslissingen. In Duitsland bestaat maar 24% van alle kosten uit “aanbieders kosten”, volgens BDEW 2021. Het grootste deel van de kosten zijn belastingen en kosten vastgesteld door de overheid: netbeheerkosten (24%), hernieuwbare energie overbelasting (20%), BTW ofwel verkoopbelasting (16%), elektriciteitsbelasting (6%) en overige heffingen (6,41%). Het “probleem” ligt volgens de EC-president echter bij de markt.
De Europese elektriciteitsprijzen zijn niet hoog door toeval, maar door ontwerp. De exponentiele toename van subsidies, gereguleerde kosten en de prijs van CO2-emissierechten zijn politieke beslissingen. Het elimineren van baseload energie (nucleair of hydraulisch) die altijd werken en deze vervangen door renewables die back-up zoals gas en zware investeringen in infrastructuur nodig hebben, is kostbaar. Een energie transitie moet competitief zijn en leveringszekerheid bieden, of het zal er niet zijn. Meer interventie lost de problemen niet op.
Europese overheden zouden alle items van de energierekening moeten schrappen die niets te doen hebben met elektriciteitsconsumptie, onder meer de kosten van gemaakte planningsfouten. De markt is niet altijd perfect, maar overheidsinterventie is altijd niet-perfect. Overheden zijn slecht in het kiezen van winnaars, maar nog slechter in het kiezen van verliezers. Het installeren van hernieuwbare energie zal de afhankelijkheid van aardgas niet reduceren. Investeringen in renewables is positief, maar geen politicus kan beweren dat het de enige oplossing is. Het opslagprobleem, de astronomische kosten van een batterij-netwerk en de noodzakelijke infrastructuur, als het al haalbaar is, zijn sleutelfactoren.
Prijs Emissierechten – Dec-22 contract EEX (eur/t) – dag cloud candle, log scale
COMCAM – analyse op maat
Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.
Op deze analyse rust auteursrecht van COMCAM. Teksten mogen niet worden overgenomen, gekopieerd, openbaar mogen worden gemaakt of verveelvoudigd worden, zonder expliciete toestemming van COMCAM. Ook bij citaten of gedeeltelijke overnames is dit niet toegestaan.
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze marktanalyses.
Een uitgebreidere analyse bieden we aan op maat. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving. Meer weten?