Energie-marktanalyse 15 november 2022
Commodity prijzen hoger na versoepeling quarantaine regels in China
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze marktanalyses.
Ga direct verder naar
> Introductie > Ruwe olie > Elektriciteit > Aardgas > Steenkool > Emissierechten
Introductie
De grondstofprijzen van sojabonen en ruwe olie tot koper en ijzererts stegen fors afgelopen vrijdag. Dit kwam nadat China haar zero Covid-beleid drastisch heeft gewijzigd. Volgens Bloomberg handelden landbouw, energie en metalen hoger na het nieuws van een 20-punten plan van de National Health Commission om de Chinese economie te heropenen. Een belangrijk punt uit dit draaiboek is de quarantaineduur die reizigers moeten ondergaan. De olieprijs in Londen en New York nam toe met 3%. Evenals de koperprijs in Londen. De prijs van ijzererts sprong 8,2% hoger. Ook de prijzen van graan, mais en sojabonen gingen in een breed front omhoog.
De Bloomberg Commodity Index nam met 1,5% toe afgelopen vrijdag. Het mandje grondstoffen is voor het grootste deel van 2022 in een trading range geweest. Deze range wordt weergegeven door het gebied dat bepaald wordt door de dalende rode lijn en de horizontale groene lijn in onderstaande figuur. Ondanks de wereldwijde zorgen over een recessie, betekent het nieuws uit China een positieve driver voor de grondstoffenindex.
Investeerders die positief zijn op grondstoffen hebben op een dergelijke trigger gewacht, zegt Daniel Hynes, senior grondstofstrateeg bij Australia & New Zealand Banking Group Ltd. Volgens Vandana Hari van Vanda Insights in Singapore zal het nieuws uit China “further fuel speculation over a broader relaxation of China’s Covid control measures, which is bullish for energy and commodities.” Saul Kavonic, een energie analist bij Credit Suisse Group AG, zegt dat als China volledig heropent, de olievraag met 500.000 vaten per dag zal toenemen.
Gezien de gereduceerde OPEC+ productie en het wegvallen van Russisch aanbod, komt dat op een ongunstig moment. Zero Covid heeft de Chinese vraag naar ruwe olie en olieproducten dit jaar onderdrukt. Dat zou dus allemaal snel kunnen veranderen.
“Intensifying competition for spot cargoes from the US, North Sea and even the Persian Gulf.”
Ruwe olie
Het EU-embargo op Russische olie komt als een zegen voor OPEC. Het huidige klimaat op de oliemarkt is complex. Europa bereidt zich voor om het embargo in werking te stellen. Raffinaderijen zijn op zoek naar alternatieven. Veel partijen komen in hun zoektocht uit bij producenten in het Midden-Oosten. Het zal niet eenvoudig zijn om voldoende aanbod van energie veilig te stellen en de importen uit Rusland te vervangen. Als onderdeel van de poging Russische energie te vervangen hebben 18 van de 27 EU-landen dit jaar nieuwe records voor zonopwekking gevestigd. Deze extra productiecapaciteit zal echter slechts een fractie van de energiebehoefte in Westerse landen kunnen dekken ontstaan door het EU-embargo.
OPEC+ heeft recent de productiequota met 2 miljoen vaten verlaagd. Het kartel verwacht dat de wereldwijde olievraag zal terugvallen door de komende recessie en aanhoudende Chinese lockdowns. World Oil stelt in haar rapport: “cargoes from the North Sea and Kazakhstan are also getting increasingly snapped up by Europeans, leaving fewer options for those Asian refiners that have shunned Russian barrels.” Met alle onzekerheid die in de lucht hangt, zal het in 2023 een lastig klimaat blijven voor het nemen van grote energiebeslissingen.
De vraag naar olietankers in termen van ton miles zal volgens Clarkson Research Services stijgen met 9,5%, de grootste jaarlijkse stijging sinds 1993. Ton miles is het vrachtvolume vermenigvuldigd met de afstand die de vracht moet afleggen. Een gebruikelijke maatstaf in de scheepsindustrie. De wijziging van vaarroutes door de restrictie op Russische exporten is een reden voor de geanticipeerde toename van de vraag naar ton miles voor olieproducten. Rusland zal het transport van olieproducten moeten omleiden naar kopers die niet aan prijslimieten of sancties doen, zoals Azië. Het omgooien van de routes zorgt voor langere afstanden voor Russische tankers.
Een andere factor zijn nieuwe raffinaderijen in Azië en het Midden-Oosten, die naar verwachting beginnen met exporteren. De olietankermarkt heeft al een goed jaar achter de rug gezien de inkomsten. Tarieven voor het vervoeren van geraffineerde brandstoffen voor middellange afstanden zijn opgelopen tot boven de hoogtepunten van 2008. De vraag naar tankers neemt al toe sinds de opgelegde EU-sancties op Rusland. Vooral de vraag naar ijstankers. Er zijn de afgelopen jaren maar weinig tankers gebouwd de afgelopen jaren. De industrie kan niet overnight tankers opleveren, dus het aanbod zal krap blijven. Hierdoor blijven de transportkosten van olie en brandstoffen hoog.
Door het EU-embargo zal de Russische olieproductie kunnen dalen tot 9 miljoen vaten per dag (bpd) in december. De verwachte productiedaling zal tot een spike van de olieprijs kunnen leiden. Zeker nu OPEC+ de productie verlaagt per november. Analisten schatten in dat 2 tot 3 miljoen bpd aan Russische olie en producten een nieuwe bestemming moet vinden. India heeft geen plannen om te stoppen met Russische energie.
De Russische economie is de isolatie door het Westen goed doorgekomen door meer olie te verkopen aan China, India en Turkije. Voor het militaire conflict kocht New Delhi slechts 2% van haar olie van Moskou. In september was dit percentage gestegen tot 23%. Jaishankar gaf aan geen prijslimiet op olie in te stellen en blijft Russische olie afnemen tegen voorgaande tarieven.
Volgens John Kemp van Reuters zijn hedge funds weer grote kopers van ruwe olie op de termijnmarkt. India koopt Russische olie tegen een korting. Het land koopt dus grote volumes van Rusland. De Indiase aankopen van olie uit het Midden-Oosten stond op het laagste niveau in 19 maanden. Rusland nam de tweede plek van Saoedi-Arabië over. Rusland is nu op Irak na, de grootste leverancier van India. Ook China blijft Russische olie kopen. De G7-prijslimiet die in werking zal treden, zal net als het EU-embargo worden genegeerd door China. Het zal haar oliekoopgedrag niet aanpassen.
Door de Westerse energie sancties tegen Rusland is Moskou er voor de tweede keer in geslaagd een ruwe olietanker door de Noordpoolcirkel richting China te manoeuvreren. Een route die nu ‘Arctic Silk Road’ wordt genoemd. Deze nieuwe route zou een revolutie in de energiehandel tussen Rusland en Azië teweeg kunnen brengen. Het kost slechts de helft van de tijd ten opzichte van de route vanaf Russische Baltische havens door het Suez Kanaal. Tracking data van scheepsverkeer laat zien dat de Vasily Dinkov, een gespecialiseerde ijsbreker-tanker met ruwe olie uit Murmansk aan de Barentszzee in noordwest-Rusland is vertrokken. Het schip ging langs de noordelijke kust tussen 27 oktober en 4 november. Op 5 november voer het schip de Beringstraat in tussen Alaska en Rusland. De eindbestemming is de Chinese haven van Rizhao op 17 november.
De brandstofsituatie zal in februari gecompliceerder worden als het embargo voor olieproducten van kracht wordt. Volgens een rapport van de Wall Street Journal importeert de EU nu 400.000 bpd aan Russische diesel, naast 1,7 miljoen bpd aan diesel van andere leveranciers. Deze 400.000 vaten moeten per 5 februari worden vervangen. Dit zal de prijzen opdrijven.
Volgens een olie analist van S&P Global, kan Europa meer brandstoffen uit Amerika en China importeren en zo de export richting Zuid-Amerika en Afrika reduceren. Dit zal echter consequenties hebben op twee andere continenten. In deze situatie zullen institutionele handelaren ruwe olie contracten blijven kopen. Al voor de oorlog in Oekraïne waren handelsstromen al aan het verschuiven richting de Noordelijke Zee Route.
Prijs Ruwe olie – Brent januari 2023 ($/barrel) – week cloud candle, log scale
“The backbone of the future European carbon free power system will be predominantly renewables. But the reality is that these renewables will need to be complemented with a stable baseload electricity production. This is why nuclear energy is not just a safety and security concern, but also a real solution” – Kadri Simson, EU-commissaris voor Energie
Elektriciteit
Simson zegt dat de Europese Unie tussen de 350 en 450 miljard euro aan investeringen nodig heeft voor het op niveau houden van de huidige nucleaire opwekcapaciteit. Voor het lange termijn functioneren van bestaande reactoren is nog eens 50 miljard euro nodig, aldus de commissaris.
Nucleaire elektriciteit zal een belangrijke rol spelen bij de EU-klimaatdoelen gericht op het verminderen van op CO2-emissies. Volgens modellen van de EU zal nucleaire elektriciteitsopwekking goed zijn voor 15-16% van de elektriciteitsproductie in 2030. In de komende decennia heeft de EU een stabiel opwekvermogen nodig van ruim 100 GW. Grote investeringen zijn nodig om deze capaciteit in de toekomst te behouden.
Nieuwe technologie, zoals Small Modular Reactors (SMRs), zou een oplossing kunnen bieden om het energiesysteem te integreren en CO2-uitstoot terug te brengen in de sectoren die de grootste uitdaging bieden. Volgens Simson wil de EU de eerste Europese SMRs begin 2030 operationeel hebben. De prijs van kalenderjaar 2023 baseload steeg gisteren (14 november) met 6.5%.
Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2023 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
“Significantly higher [energy prices] compared to one year ago … can be attributed to a combination of factors, such as increased demand connected to post-pandemic economic recovery and extraordinary weather conditions, the record-high prices for natural gas, and high CO2 emissions allowances.” – auteurs HEPI-rapport
Aardgas
De prijzen voor elektriciteit en gas zijn dit jaar extreem gestegen. De energierekening is in de meeste Europese hoofdsteden verdubbeld ten opzichte van vorig jaar. Dit is de conclusie uit recent onderzoek van de Household Energy Price Index (HEPI). Een maandelijkse tracker van energieprijzen voor huishoudens in 33 Europese hoofdsteden, de 27 EU-lidstaten en diverse landen buiten de unie. Volgens de HEPI-data is de Europese aardgasrekening met 111% gestegen afgelopen jaar. Elektriciteitsprijzen zijn met gemiddeld 69% opgelopen. Samen betekent dit een 90% stijging van de energierekening. In sommige delen van Europa is de prijs gedaald, in ieder geval in oktober. Dit komt vooral door energiesubsidies, verstrekt door overheden.
Russische LNG-leveranciers hebben recent LNG-vrachten in Azië verkocht tegen prijzen dichtbij de spotmarktprijzen. Dit suggereert dat de angst voor sancties of reputatieschade door het verhandelen van Russische LNG-exporten bijna verdwenen is. Afgelopen week verkocht Sakhalin Energy drie LNG-vrachten aan Azië om in december te lossen. De prijs lag tegen de marktprijs aan. Eén vracht werd zelfs met een premie verkocht. In september werden Russische vrachten nog tegen een heftige korting verkocht.
Rusland heeft haar LNG-export verhoogd tot een 6-maands hoogtepunt. De Russische LNG export was in oktober 1,1% hoger dan in oktober 2021. De grootste importeurs van deze vrachten – bijna de helft is nog onderweg – zijn Frankrijk, China en Japan. Aldus Bloomberg.
In september steeg de Chinese import van Russische LNG met een derde ten opzichte van dezelfde maand in 2021. De totale LNG-import van China was 12% lager in september. Gisteren, maandag 14 november, nam de prijs van TTF-gas kalenderjaar 2023 met ruim 13% toe.
Prijs TTF gas leverjaar 2023 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
Steenkool
Ook de kolenprijs veerde gisteren op, net als de prijs van aardgas. De prijs van kalenderjaar 2023 sloot vrijdag vlak onder de weekly cloud van $181,70. Vandaag sloot de prijs hierboven en staat nu ín de cloud. De lagging line, geprojecteerd 30 weken terug in de tijd, staat nog ruim boven de cloud. Dit deel van de cloud ligt echter een stuk lager, rond $100 per ton.
Prijs ICE Coal leverjaar 2023 (usd/t) – week cloud candle, log scale
“We are on a highway to climate hell with our foot on the accelerator… We are in the fight of our lives. And we are losing. Greenhouse gas emissions keep growing. Global temperatures keep rising. And our planet is fast approaching tipping points that will make climate chaos irreversible.” –Secretaris-Generaal van de VN op COP27
Emissierechten
Schellenberger: Climate Fanatics Are Weaponizing Mental Illlness
Michael Shellenberger is een auteur en prominent criticus van klimaatalarmisme. Hij stelt o.a. dat “Climate protesters are triggering widespread anger and signs of violence. And yet President Joe Biden, UN Secretary-General António Guterres, and other global elites are encouraging them, which is exceedingly dangerous and irresponsible.”
De menselijke bestendigheid tegen rampen neemt toe. Er is geen wetenschappelijk scenario voor een groter aantal slachtoffers door rampen veroorzaakt door toekomstige klimaatverandering. Activisten negeren deze feiten.
Om af te sluiten nog een Bloomberg quote op COP27 van Mohamed Adow : “The message we want to send to Scholz as he comes here is that the days of colonialism are over. We won’t accept energy colonialism.”
Adow is een prominent activist en directeur van de denktank Power Shift over energie en klimaat. Hij beschuldigt de EU en zegt dat Afrika als tankstation wordt gebruikt.
Duitsland en de EU zoeken nieuw gasaanbod uit andere landen zoals Algerije en Senegal. Dit terwijl energie commissaris Kadri Simson het Noord-Afrikaanse land heeft aangespoord om meer te doen aan gasexploratie.
Prijs Emissierechten – Dec-22 contract EEX (eur/t) – dag cloud candle, log scale
COMCAM – analyse op maat
Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.
Op deze analyse rust auteursrecht van COMCAM. Teksten mogen niet worden overgenomen, gekopieerd, openbaar mogen worden gemaakt of verveelvoudigd worden, zonder expliciete toestemming van COMCAM. Ook bij citaten of gedeeltelijke overnames is dit niet toegestaan.