Energie-marktanalyse 28 juni 2022
Chaos in wereldwijde toeleveringsketens: kosten verscheping stijgen met 82.000%
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze marktanalyses.
Ga direct verder naar
> Introductie > Ruwe olie > Elektriciteit > Aardgas > Steenkool > Emissierechten
“The European resolve to reduce reliance on Russian supplies will likely outlive the war in Ukraine and that will re-draw trade routes” – Anoop Singh, tanker researcher Braemar ACM Shipbroking.
Introductie
Zoltan Pozsar, strateeg bij Credit Suisse, voorspelde al een aantal maanden geleden dat de verschepingskosten zouden stijgen door de uitdagende – en kostbare – herschikking van wereldwijde toeleveringsketens. Op basis van gegevens van Baltic Exchange zijn de tarieven voor clean tanker freight dit jaar meer dan verdubbeld tot het hoogste niveau sinds april 2020.
Een langere afstand reduceert de hoeveelheid beschikbare scheepscapaciteit en doet de tarieven stijgen. Scheepseigenaren die brandstof vervoeren van het Midden-Oosten naar Japan op de route die bekend staat als TC-5 – een essentiële doorgang voor nafta – verdienden vorige week woensdag meer dan $50.000 per dag. Vergeleken met het dieptepunt van $61 per dag in februari is dat een toename van 82.000%.
Door het toenemende risico op een recessie, zijn grondstofprijzen, van olie tot graan en van aardgas tot koper, de laatste tijd gedaald. Ook winstnemingen hebben bijgedragen aan de prijszwakte. Geen markt beweegt in een rechte lijn omhoog.
Ruwe olie
De toename van het wegverkeer na heropening van Beijing en Shanghai na een lockdown van twee maanden is een indicatie voor de opleving van de Chinese economie en een verwachte stijging van de vraag naar olieproducten.
De voorraden van olieproducten staan historisch laag. Volgens onderzoek van Rystad Energy heeft Europa een tekort aan diesel/benzine van 1 miljoen vaten per dag. Hoge dieselprijzen zullen wereldwijd hyperinflatie veroorzaken en mogelijk een daling van het BBP. Vraag uitval zal tot een recessie leiden en de balans herstellen, maar dit zal een pijnlijke ervaring zijn voor de consument. Voor volgend jaar verwacht Kemp een daling van de dieselconsumptie met 5 tot 15%. Demand destruction is dus de enige manier om het wereldwijde dieseltekort op te lossen.
De elektrificatie van het transport heeft de vraag niet snel genoeg ondermijnd zoals sommige analisten hebben voorspeld. Twee jaar geleden schreef BP in haar jaarlijkse Energy Outlook dat de wereldwijde olievraag gepiekt was rond 100 miljoen vaten per dag in 2019. De vraag zou alleen maar omlaag kunnen gaan door de effecten van de lockdowns en de versnelde energie transitie. Twee jaar later geeft BP toe dat ze de wereldwijde dorst naar olie onderschat heeft. Investeringsbanken hebben deze heropleving van de vraag wel voorspeld, maar de mate en snelheid ervan ook niet kunnen voorzien.
Het hoofd van de IEA is realistisch in het erkennen van het feit dat de wereld steeds meer olie volume consumeert. Volumes die wind- of zonneparken niet kunnen leveren. Als de onbalans op de oliemarkt verslechtert en de prijs nog verder stijgt, zal olie haar vitale belang voor elke economie in de wereld benadrukken.
Prijs Ruwe olie – Brent augustus 2022 ($/barrel) – dag cloud candle, log scale
Elektriciteit
De Europese elektriciteitsprijzen zijn vorige week fors gestegen door een vroegtijdige hittegolf die de cooling demand heeft opgedreven. Ook hernieuwbare opwek valt tegen. De nucleaire opwek is ook lager dan voorheen door problemen bij Franse kerncentrales en de sluiting van Duitse nucleaire capaciteit. De sterk oplopende aardgasprijs speelt ook een belangrijke rol. Door de hoge temperatuur stonden elektriciteitsnetten onder druk, terwijl de windopwekking in Duitsland en Italië daalde. Hierdoor moest fossiele opwek in het gat springen en kwam er een sterke bid onder de elektriciteitsprijzen.
Om een energiecrisis te voorkomen, hebben Duitsland en Nederland hun kolenopwekking herstart. Ook Groot-Brittannië, die haar kolenproductie tegen 2024 wil stopzetten en miljoenen heeft geïnvesteerd in de ontwikkeling van hernieuwbare energie, moet haar groene ambities temperen. Ze kijkt weer naar olie uit de Noordzee en andere fossiele brandstofprojecten om de kosten van levensonderhoud onder controle te houden.
Frankrijk heeft een nucleaire crisis met de helft van de 56 kerncentrales offline. Kernenergie levert 80% van de Franse elektriciteitsbehoefte. Elektriciteitsprijzen in Frankrijk stegen nadat de nucleaire productiedoelstelling van EDF voor een derde keer dit jaar naar beneden werd bijgesteld. Frankrijk is traditioneel een exporteur van elektriciteit, maar zal de komende winter mogelijk uit buurlanden moeten importeren.
Chinese Premie Li Keqiang zei afgelopen week dat China haar productiecapaciteit in steenkool moet vergroten om stroomuitval te voorkomen, aangezien het noorden en het midden van het land in een hittegolf zitten die de elektriciteitsconsumptie naar recordniveaus stuwt.
Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2023 (eur/MWh) – week candle, log scale
Aardgas
Volgens Independent Commodity Intelligence Services (ICIS) verdient Rusland dagelijks meer dan $100 miljoen uit de gasverkopen aan Europa. Door de stijgende gasprijs zijn de Russische opbrengsten uit de gasexport even groot als die van vorig jaar, toen het gastransport richting Europa nog niet beperkt was. Recent heeft Rusland het aanbod naar grote Europese consumenten gereduceerd, waaronder Duitsland en Italië, ondanks dat de kopers bereid waren een roebelrekening te openen bij Gazprombank.
De Russische Centrale Bank heeft aangegeven bitcoin te accepteren voor internationale betalingen, maar niet voor binnenlands gebruik. De op twee na grootste olieproducent Gazpromneft gaat samenwerken met Zwitsers bitcoin mining bedrijf BitRiver om mining activiteiten op te zetten rondom olievelden.
Het vullen van de Europese gasbuffers voor de winter zal een grote uitdaging worden. Leveringen door Nord Stream I zijn met 40% gereduceerd.
Door de geplande dan wel ongeplande uitfasering van Russisch gas, is Europa naarstig op zoek naar lange termijn LNG-contracten die flink hoger geprijsd worden dan voorheen. Volgens het Oil & Gas Journal rapport zijn 10-jarige LNG-contracten 75% duurder dan in 2021.
Prijs TTF-gas leverjaar 2023 (eur/MWh) – dag candle cloud chart, log scale
Steenkool
Australië, het land van de steenkool, heeft een tekort aan steenkool. China heeft afgelopen maanden haar kolenproductie fors opgevoerd. Door stroomuitval in de herfst van 2021, hebben de Chinese autoriteiten opdracht gegeven de binnenlandse kolenproductie te verhogen, te midden van een sterk stijgende kolenprijs. Omdat er meer op kwantiteit dan op kwaliteit wordt gelet, worden veelal minder efficiënte kolen verbrand in de centrales. Daarom is het risico van black-outs deze zomer nog niet weggenomen.
Net als Duitsland heeft Nederland de limiet (van 35%) op kolenopwekking opgeheven. Nederland verkeert in de eerste fase van een gascrisis. Dit betekent dat gasbedrijven dagelijks gedetailleerde informatie moeten verschaffen over het huidige gasaanbod en de voorraadsituatie, zodat de gasmarkt beter kan worden gemonitord door de overheid. De overheid heeft haar Bescherm- en Herstelplan Gas geïnitieerd. Volgens Jetten wordt de mogelijkheid onderzocht om grote gasverbruikers financieel te stimuleren hun gasconsumptie te reduceren. De mogelijkheid om meer gas uit Groningen te halen staat ook nog open.
Prijs ICE Coal 2023 (usd/t) – dag candle, log scale
Emissierechten
Volgens de International Energy Agency (IEA) zullen de wereldwijde energie investeringen dit jaar naar verwachting stijgen met 8% tot $ 2,4 biljoen. De investering in hernieuwbare energie neemt ook toe, maar is nog ver weg van het niveau nodig om de wereldwijde opwarming tot 1,5 graad Celsius te beperken.
Overigens zal de helft van de $200 miljard investeringstoename in 2022 in de energiesector worden opgegeten door hogere kosten. Het zal dus niet leiden tot een hogere aanbodcapaciteit van energie of besparingen. De inflatie heeft voor het eerst sinds een decennium geleid tot kostenstijgingen van hernieuwbare energie. Hernieuwbaar ondervindt een grotere impact van de gestegen kosten en financiering van ruwe materialen dan andere vormen van elektriciteitsopwekking, aldus IEA.
Volgens schattingen van de IEA, staan in ontwikkelingslanden de investeringen in schone energie nog op hetzelfde niveau als in 2015, toen de Parijs akkoorden werden getekend. Dit komt voor een deel doordat de kosten van kapitaal in ontwikkelingslanden tot zeven keer hoger zijn dan in ontwikkelde landen. Ook is er gebrek aan overheidsfondsen die hernieuwbaar kunnen ondersteunen, zijn er zwakke beleidskaders en worden deze economieën ook geraakt door inflatie, toenemende armoede en stijgende leenkosten.
Door de hogere kostendruk zal de levelized cost of electricity (LCOE) van variabele renewables dit jaar stijgen met 20-30% ten opzichte van 2020. De prijs van hernieuwbaar zal verder kunnen toenemen als de Europese Commissie lithium op de lijst met giftige bestanddelen zou kunnen plaatsen. Dit zal de prijzen in de toeleveringsketen van batterijen opdrijven en kan zowel de groene doelen als de energieveiligheid van de EU ondermijnen.
Prijs Emissierechten – dec-22 contract EEX (eur/t) – dag candle, log scale
COMCAM – analyse op maat
Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze marktanalyses.
Een uitgebreidere analyse bieden we aan op maat. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving. Meer weten?