Energie-marktanalyse
31 mei 2022
Hoge prijzen aan de pomp, een naderend dieseltekort en een niet meewerkende OPEC zijn redenen voor kopzorgen bij overheidsfunctionarissen wereldwijd.
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze marktanalyses.
Een uitgebreidere analyse bieden we aan op maat. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving. Meer weten?
Ga direct verder naar
> Introductie > Ruwe olie > Elektriciteit > Aardgas > Steenkool > Emissierechten
Introductie
Hoge prijzen aan de pomp, een naderend dieseltekort en een niet meewerkende OPEC zijn redenen voor kopzorgen bij overheidsfunctionarissen wereldwijd. Het zijn symptomen van de diepere problemen waar de energie-industrie mee te kampen heeft.
Er zijn 5 grote uitdagingen voor de energie-industrie:
1. Onder-investering
In het afgelopen decennium hebben Europa en Noord-Amerika de missie om hun afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te reduceren en over te stappen naar hernieuwbare energie. Dit heeft een exodus veroorzaakt van investeerders uit olie en gas en de opkomst om te investeren in Environment, Social & Governance (ESG).
2. Lage discovery rate van oliebronnen
Het aantal olie- en gasvondsten neemt af. Shell heeft drie jaar lang bij Brazilië offshore boringen uitgevoerd, maar de drie bronnen blijken geen olie te bevatten. Exxon is ook niet succesvol in Brazilië. De grote vondsten zijn al gedaan, toen de discovery rate nog dicht bij 100% lag.
3. Productiekosteninflatie
De brede inflatoire druk die grotendeels door stijgende energiekosten wordt gedreven, is niet voorbijgegaan aan de energie-industrie zelf. Tekorten aan ruwe materialen zijn een oorzaak van deze kosteninflatie. Ook het arbeidstekort en de problemen in de toeleveringsketen, die door de lockdowns zijn veroorzaakt, spelen een rol. Daarnaast worden nieuwe boringen ontmoedigd door de overheid.
4. Cyberaanvallen
Cyberaanvallen zijn in de afgelopen jaren een bron van zorg geweest in de energie-industrie. De hack van de Colonial Pipeline was een wake up call, maar het lijkt erop dat er sindsdien weinig actie is ondernomen. Uit nieuw onderzoek door DNV, een Noors adviesbedrijf op het terrein van risico- inschatting, blijkt dat de industrie onvoldoende voorbereid is.
5. Geopolitiek
Het meest structurele risico in de energie-industrie is dat geopolitiek nooit ver weg is als prijzen wild op en neer bewegen of koppig hoog zijn zoals nu. Het vooruitzicht van een EU- embargo op Russische olie blijft een positieve factor voor olieprijzen. Ook zit er weinig vooruitgang in de Iraanse nucleaire besprekingen, het aanbod van OPEC blijft achter.
Ruwe olie
Rusland heeft voorlopig nog kopers van de goedkope Urals olie. Griekenland is de nieuwe hub voor Russische olie via ship-to-ship (STS) loadings. Volgens analysebureau Vortexa is de hoeveelheid Russische vaten richting Griekenland fors toegenomen en zal verder stijgen naar 2,5 miljoen vaten. Schattingen van Kpler laten zien dat Rusland 79 miljoen vaten ruwe olie op tankers heeft met een bestemming als wel als drijvende opslag. Dat is meer dan twee keer de 27 miljoen vaten die Rusland op zee had in februari, vlak voor de speciale militaire operatie in Oekraïne.
Bloomberg wist afgelopen zaterdag te melden dat de EC een verbod gaat instellen op alleen seaborne leveringen. Er wordt vooralsnog geen embargo op het aanbod via pijpleiding ingesteld, als onderdeel van de “phased approach”. Dit maakt een breed olieverbod mogelijk zonder dat het primaire aanbod van Hongarije in gevaar komt. Ook worden hiermee de zorgen van landlocked Slowakije en Tsjechië deels weggenomen. In de maand voor de invasie stroomde er nog 750.000 vaten per dag door de Druzhba pijpleiding – de langste ter wereld – richting diverse raffinaderijen in Europa. Bulgarije krijgt een transitieduur tot en met juni of december 2024. Kroatië wordt uitgezonderd en mag vacuum fuel oil blijven invoeren.
De Brent prijs steeg vandaag boven $123,50 per vat, het hoogste niveau in twee maanden. Oorzaken zijn krappe wereldwijde voorraden, het aankomende driving season in Amerika en het Chinese Shanghai dat vanaf 1 juni weer geleidelijk zal openen. De start van het Amerikaanse driving season valt samen met de officiële start van het Atlantische orkaanseizoen, op 1 juni. Een extra factor met opwaartse prijsrisico’s.
Prijs Ruwe olie – Brent juli 2022 ($/barrel) – dag cloud candle, log scale
Elektriciteit
De EC kwam vorige week met details uit haar ambitieuze “REPowerEU” plan “to rapidly reduce dependence on Russian fossil fuels and fast forward the green transition.”
De thermostaat lager zetten en minder airconditioning zijn één van de maatregelen die de IEA en de EC in april hebben voorgesteld. Het met 1 graad lager zetten van de thermostaat zou volgens deze instanties een energiebesparing opleveren van 7%. De airconditioner 1 graad minder koeler zou het elektriciteitsgebruik met bijna 10% omlaag brengen. De andere maatregelen zijn een lagere snelheid op snelwegen, thuiswerken, meer gebruik van het openbaar vervoer en de voorkeur geven aan de trein boven korte vluchten.
Additionele investeringen onder meer in netwerk en batterij opslag zijn nodig om deze targets te halen. Dit zodat een stabiel energie-aanbod verzekerd is, terwijl het gehele Europese elektriciteitssysteem wordt geherstructureerd.
Citigroup zegt hoe hoger de energierekening in Europa, hoe groter de kans op het belasten van energie- en nutsbedrijven, omdat overheden gedwongen worden om de toenemende druk op de financiën van huishoudens te verlichten. De Europese energierekening zou naar ruim 3% van het Bruto Binnenlands Product kunnen stijgen tot en met 2024.
Gas- en elektriciteitsrekeningen in Europa zouden in 2023 kunnen toenemen tot 4,5% van het beschikbare inkomen van huishoudens. In 2021 was dat aandeel nog 3,5%. In 2024 zou dit aandeel 4,8% kunnen zijn, volgens de Citi-analisten.
In Oost-Europese landen zullen de energiekosten nog een groter deel van het beschikbare inkomen in beslag nemen, aldus de investment bank. Volgens een enquête van deze bank, zal 25% van de Europese respondenten in de leeftijd van 18 tot 30 niet in staat zijn om de rekening te betalen als deze met 10% zou stijgen
Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2023 (eur/MWh) – week candle, log scale
Aardgas
Niet alleen in Amerika zijn deze zomer blackouts een reële mogelijkheid. In Europa is de kans hierop kleiner, maar niet onmogelijk. Vooral in een aantal Europese landen kunnen netproblemen ontstaan als de Russisch gasexport zou worden stopgezet. De helft van de Franse kerncentrales ligt er nog steeds uit. Een droge lente in Noorwegen heeft het waterkrachtaanbod beperkt.
Door het afsnijden van de energiebanden met Rusland is een hogere energierekening het onvermijdelijke gevolg. Dit leidt tot strubbelingen binnen de EU.
Een ander signaal van marktkrapte is dat termijncontracten voor levering in juli 2022 boven de prijs van februari 2023 handelen, de eerste keer in bijna twintig jaar. Februari is het gascontract met doorgaans de hoogste risicopremie.
Prijs TTF-gas leverjaar 2023 (eur/MWh) – dag candle cloud chart, log scale
Steenkool
De aanbodsituatie op de kolenmarkt is verbeterd en daarom daalde de kolenprijs vorige week met meer dan 14%. De Russische export is met 5% toegenomen ten opzichte van april, vooruitlopend op de EU-embargo vanaf augustus.
Prijs ICE Coal 2023 (usd/t) – week candle, log scale
Emissierechten
De wereldwijde elektriciteitsnetwerken worden door fragiliteit gekenmerkt vanwege:
- het gebrek aan investeringen in fossiele brandstoffen
- het reduceren van de opwek met deze vervuilende brandstoffen
- en deze te vervangen door energiebronnen die schoner en groener zijn
Alex Whitworth, een analist bij Wood Mackenzie legt uit dat, terwijl het netwerk meer gaat leunen op groene energie, er bij gebrek aan voldoende zon en/of wind, instabiliteit en meer netwerkstress zal ontstaan door het gebrek aan batterij-opslag.
De grootste batterijproducent ter wereld is China. Meer dan de helft van de verwerking en raffinage van lithium, kobalt en grafiet wordt op Chinees grondgebied gedaan. In 2021 werd meer dan de helft van de EV’s in China in elkaar gezet. Door het tekort aan batterijen en ruwe materialen zal het gemiddelde prijsverschil tussen EV’s en auto’s met ontbrandingsmotor groter worden.
Prijs Emissierechten – dec-22 contract EEX (eur/t) – dag candle, log scale
COMCAM – analyse op maat
Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.