Energie-marktanalyse 5 september 2022

Aardgas

Na een stop van drie dagen was de verwachting dat Gazprom zaterdag de gaskraan van Nord Stream 1 weer zou opendraaien. De gasstroom richting Europa komt voorlopig niet terug, want Gazprom kondigde na sluiting van de beurs aan het transport volledig te hebben stopgezet door een voorheen niet opgemerkte olielekkage.

Dat betekent dat Europa weer afhankelijk is van Russisch gas in de vorm van duurder LNG dat door China wordt doorverkocht. Na een daling van 50% in de afgelopen week, is er weer ruimte om parabolisch te gaan. Goldman verwacht dat in het scenario dat NS1 op nul (zero-flow) blijft, de Europese gasmarkten gebalanceerd kunnen worden met een Balance of Summer (BoS) TTF-prijs in een range van € 215-230 per MWh. Bij 20% NS1 flow is de prijsverwachting € 176.

Als de elasticiteit halveert ten opzichte de oorspronkelijke schatting, is een verwachte BoS-prijs nodig van € 290 per MWh om de voorraden aan te vullen tot 90% (zero-flow NS1 scenario). Een hernieuwde prijsrally zal het debat rondom overheidsingrijpen in de elektriciteitsmarkten weer doen oplaaien. Een interventie op de elektriciteitsmarkt kan indirect de gasbuffer verder verkrappen. Dit omdat de consumptie niet via dit prijsmechanisme wordt teruggebracht. De gasvraag zou hierdoor juist kunnen stijgen.

Een door de overheid gehouden reverse auction wordt als een meer veilige route geopperd, vanuit het perspectief van gasbalans. Dit zou betekenen dat de overheid direct gas terugkoopt van industriële gebruikers op vrijwillige basis om daarmee de buffer te vullen. Dit zou een vorm zijn van gas demand destruction onafhankelijk van de gasprijs. Het zou de voorraadopbouw garanderen en de last van verdere prijsaanpassing weghalen. Uiteindelijk zal een dergelijke veiling de gas en elektriciteitsprijzen omlaag brengen in vergelijking met een scenario zonder veilingen.

De Europese gasprijzen zijn nu gemiddeld 10 keer hoger dan over het afgelopen decennium en ongeveer 10 keer duurder dan Amerikaanse gas. Alex Munton, expert wereldwijde gasmarkten bij Rapidan Energy Group zegt dat Europees aardgas net zo duur is als $500 voor een vat olie. En dit zijn de goede maanden.

Voormalig topman van Saudi Aramco, Sadad Al-Husseini, zei tegen CNBC dat er niet voldoende capaciteit is om Russisch gasaanbod naar de EU te vervangen. Dit terwijl Moskou alternatieve markten heeft om te verkopen zoals China, Japan en India. Het zal jaren duren voordat vervanging is gevonden voor Russisch aanbod. Het gebrek aan vrij beschikbaar aanbod zou kunnen leiden tot serieuze problemen in de wereldwijde energiemarkt.

Niet alleen Europese smelters sluiten hun deuren door stijgende energieprijzen. De gehele Duitse economie is in gevaar dat de plug eruit wordt gehaald. Een hogere rentestand, tragere groei in China, een belangrijke exportmarkt voor Duitsland, en voortdurend toenemende energiekosten.

De realiteit is dat de Europese elektriciteitsmarkten “no longer function”. Als deze niet normaliseren staat Europa een economische verwoesting en depressie te wachten op een schaal die groter zal zijn dan de wereldwijde recessie van 2008.

De laatste maanden is hard gewerkt om de gas consumptie te reduceren, onder meer door te switchen naar alternatieve brandstoffen zoals olie, efficiëntere processen en productieverlaging. Iedereen wordt geraakt, van grote industriële bedrijven tot kleine handelsfirma’s en middelgrote bedrijven. “Aangezien energie een cruciaal onderdeel is van elk bedrijfsmodel, kan men zich de chaos, angst en afschuw voorstellen waardoor de grootste Europese economie op dit moment wordt getroffen.

China importeert dit jaar veel Russisch gas, terwijl de import van andere bronnen is gedaald. In de eerste zes maanden van 2022 kocht China 2,35 miljoen ton aan LNG ter waarde van $ 2,16 miljard. Het import volume steeg met 28,7% jaar-op-jaar en de waarde nam toe met 182%. Dit betekent dat Rusland de op drie na grootste LNG- leverancier van China is geworden tot nu toe dit jaar. Rusland heeft zo de leveranciers Indonesië en Amerika ingehaald.  Dit gas moet niet verward worden met pijpleidinggas.

Het dagelijks aanbod naar China van pijpleidinggas heeft via de Power of Siberia pijpleiding een nieuwe all-time-high bereikt. In de eerste helft van het jaar is het aanbod van Russisch pijpleidinggas naar China gestegen met 63,4%. Rusland is de op één na grootste leverancier van pijpleidinggas naar China, na Turkmenistan.

De vraag is waarom de import van Russisch LNG zo hard is gestegen, want de binnenlandse vraag is er momenteel niet. Het antwoord is dat de Russische LNG wordt doorverkocht aan de regio die het heel hard nodig heeft, Europa. De LNG die China aan Europa verkoopt is in feite Russische LNG.

Volgens Kpler is Europa’s import van LNG op jaarbasis met 60% gestegen in de eerste 6 maanden van 2022. China’s JOVO Group, een grote LNG-handelaar liet laatst weten dat het een LNG-vracht aan een Europese koper heeft verkocht. Een futures handelaar in Shanghai vertelde dat de winst van een dergelijke transactie tientallen miljoenen euro kan opleveren, tot zelfs € 100 miljoen. Ook de grootste olieraffinaderij van China, Sinopec Group, heeft in april aangegeven dat het overtollige LNG heeft doorgesluisd richting internationale markt. Volgens lokale bronnen heeft Sinopec 45 vrachten aan LNG, ongeveer 3,15 miljoen ton verkocht. De totale hoeveelheid doorverkochte LNG is waarschijnlijk meer dan 4 miljoen ton, gelijk aan 7% van Europa’s gasimport in de eerste helft van 2022 tot en met eind juni.

Deze ‘overtollige’ LNG werd geproduceerd in Rusland, maar via de tol in China, is het niet langer Russisch gas, maar Chinese LNG. Dit betekent ook dat als de economische activiteit in China weer opveert, de situatie snel kan draaien. Beijing zal dan niet langer Russische LNG her-exporteren om Europa warm te houden. Ironisch genoeg, impliceert dit ook dat Europa voor haar energie afhankelijk is van Beijing, terwijl het nog steeds Russisch gas importeert. Minder grappig is dat Europa Russische LNG voor prijs X had kunnen kopen, maar nu 2X, 3X of meer betaalt. Een hoge prijs voor het afgeven van het signaal aan de wereld dat het Poetin’s regime niet financiert. In werkelijkheid betaalt Europa extra aan zowel Xi als Poetin, die een premie ontvangt dankzij de algehele schaarste op de markt.

Zonder expliciet te zijn, zegt de Financial Times eigenlijk dat Europa Russische LNG via China koopt. Hoe wanhopiger Europa wordt met betrekking tot het energie aanbod, hoe meer China’s beleidsbeslissingen invloed kunnen hebben op het EU-blok. Hoe meer Europa zich wil ontworstelen aan haar energie-afhankelijkheid van Rusland, hoe afhankelijker het zal worden van China. Per saldo heeft Europa de ene energie meester ingeruild voor een andere, ook al zijn beiden “joined at the hip”.

Noorwegen heeft Rusland vervangen als grootste aardgas-leverancier van Europa. Volgens overheidsgegevens uit mei is de Noorse gasproductie met ten minste 8% gestegen ten opzichte van vorig jaar. Terje Aasland, de Noorse minister van petroleum en energie verwacht dat deze productieniveaus gehandhaafd kunnen worden omdat nieuwe projecten online komen.

Prijs TTF gas leverjaar 2023 (eur/MWh) – dag cloud candle, log scale