Energie-marktanalyse 6 december 2022
Eén monetair beleid voor iedereen.
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze marktanalyses.
Ga direct verder naar
> Introductie > Ruwe olie > Elektriciteit > Aardgas > Steenkool > Emissierechten
Introductie
De dollar speelt een vitale rol in de wereldeconomie. Net als de Federal Reserve Bank (Fed), die de waarde van de dollar bepaalt en dus impact heeft op de wereldeconomie en de financiële markten. Om de inflatie te bestrijden heeft de Fed monetair beleid gevoerd dat in meer dan 40 jaar niet is gezien. Met wereldwijde gevolgen. Blijven lenen zonder de middelen te hebben om ervoor te betalen, is een onhoudbare situatie. Een dergelijk systeem lijkt dan meer op een zombiebedrijf of Ponzi Schema.
De Fed kan Quantitative Easing (QE) en lage rentes gebruiken om het onontkoombare te vermijden. Deze gereedschappen werken echter averechts in geval van een hoge inflatie. Het bestrijden van inflatie vereist namelijk hogere rentestanden en Quantitative Tightening (QT). En deze gaan niet goed samen met hoge schuldenniveaus.
De centrale bank van Groot-Brittannië heeft pensioenfondsen moeten uitkopen. De centrale bank van Japan heeft monetair beleid ingezet en een renteplafond ingesteld om de waarde van de yen te stabiliseren. China moedigt banken aan om aandelen te kopen.
De dollar is hard gestegen. De financiële wereld fragmenteert. De acties van de Fed om monetair te verkrappen leiden tot serieuze problemen wereldwijd. Het economisch welbevinden van veel landen is afhankelijk van de waarde van de dollar en het aanbod van de hoeveelheid dollars. Het vergroten en verkleinen van dollar liquiditeit zorgt voor rimpelingen op de financiële markten. Het monetaire beleid van de Fed is in feite het monetaire beleid voor de wereld.
Het monetair en begrotingsbeleid is in de afgelopen jaren drastisch gewijzigd. Sinds 2020 heeft de Amerikaanse overheid $ 10 biljoen schuld opgebouwd. Om de markt te helpen dit gigantische volume overheidsobligaties te absorberen, heeft de Fed bijna $ 5 biljoen aan schuld opgekocht. Hierdoor steeg de geldhoeveelheid. Samen met een hogere omloopsnelheid van geld leidde dat tot prijsstijgingen. De Fed bleef obligaties opkopen en vasthouden aan een rente van nul, ondanks de inflatie-signalen.
In 2022, toen de inflatie structureel begon te worden, kwam de Fed in actie. In slechts 10 maanden tijd werd de rente verhoogd met 3,75% met een agressief QT-programma begin juni. Omdat andere centrale banken weinig deden, steeg de waarde van de dollar. Een probleem, want veel landen lenen in dollars. Door de dollar appreciatie nemen de financieringskosten toe. De Bank of International Settlements schat dat de genomineerde schuld die wereldwijd uit staat $ 13 biljoen in dollar is. Veel grondstoffen zijn genoteerd in dollars. Een stijgende dollar leidt tot de import van inflatie in landen buiten Amerika.
“We’ve seen quite a number of sales to unnamed buyers in recent months, and a few weeks after the sale many of these tankers pop up in Russia to take their first load of crude” – Craig Kennedy
Ruwe olie
Rusland heeft discreet een schaduw vloot van meer dan 100 tankers verzameld in een poging de impact van internationale beperkingen op de olieverkopen te dempen. Dit zeggen scheepbrokers en industrie analisten tegen de Financial Times. De grotendeels anonieme tankeraankopen kunnen getraceerd worden door de sterke verhoging van kopers zonder dat de naam en nieuwe kopers in de registers verschijnen. De schepen zijn over het algemeen 12-15 jaar oud. Ze zouden naar verwachting komende jaren afgeschreven worden, aldus Anoop Singh, hoofd tankeronderzoek bij Braemar.
Maandag 5 december ging het verbod op overzeese transporten van Russische ruwe olie in. Het importverbod zal vanaf medio februari worden uitgebreid met Russische olieproducten. Afgelopen week kwamen de G7-landen en de EU tot overeenstemming over een prijsplafond van $ 60 per vat Russische ruwe olie. De limiet ligt substantieel boven de benchmark Brent prijs die afgelopen vrijdag sloot rond $ 86 per vat. De prijs van Urals handelt wel rond de price cap van $ 60 per vat. De limiet wordt halverwege januari van kracht en kan elke twee maanden worden aangepast. Volgens de Wall Street Journal is voor de G7 hiermee de weg vrij om een ongekend mechanisme in werking te stellen.
De EU zal vanaf 5 december geen Russische olie meer importeren. Het plafond is gericht op de Russische wereldwijde oliehandel. Deze leunt zwaar op Westerse bedrijven. Een belangrijke speler hierbij is maritiem verzekeraar Lloyd’s in Londen.
Rusland heeft al aangegeven geen zaken te doen met landen die dit prijsplafond willen afdwingen. Met de groeiende vloot aan verouderende, goedkope tankers, wil Rusland leveren aan zowel China, India, Brazilië, Zuid-Afrika, Turkije als ook aan andere landen. De Russische koopjacht op tankers is waarschijnlijk nog niet voltooid.
Volgens de analyse van Braemar heeft Rusland nu de beschikking over:
- 29 very large crude carriers (VLCCs), die elk meer dan 2 miljoen vaten kan vervoeren
- 31 Suezmax-sized tankers, goed voor 1 miljoen vaten per schip
- 49 Aframax tankers, met een capaciteit van 700.000 vaten
OPEC+ heeft zondag 4 december besloten de productieverlaging van 2 mbpd te handhaven. De groep heeft hierdoor tijd om in te schatten wat de markt impact zal zijn van het prijsplafond. Vanwege de lage olieprijs en de zwakke prijsstructuur (contango) wilden een aantal handelaren een verdere reductie niet volledig uitsluiten. De meeste partijen verwachtten dat OPEC+ zou vasthouden aan de huidige afspraken. Dat gebeurde dus ook. Deze beslissing van OPEC+ is voor de duur van een aantal maanden. Deze groep komt in juni weer bij elkaar.
Tot die tijd zullen drie belangrijke factoren het toekomstige pad van de olieprijs bepalen:
- een wereldwijde vertraging die de vraag afzwakt (bearish)
- de heropening van China (bullish)
- het gebrek aan noodzakelijke investeringen in de infrastructuur over de komende 5 tot 10 jaar (een langere termijn driver)
Op 5 december is het importverbod ingegaan samen met de G7-EU price cap. De onzekerheid is hoog, dus er is meer prijsvolatiliteit te verwachten.
Nogmaals, een prijsplafond zal Rusland niet raken. Het niveau van $ 60 per vat is hoger dan de huidige Urals prijs van $ 50 per vat, het is boven het vijfjarig gemiddelde en ook hoger dan de gemiddelde netback price van Rosneft.
Dit betekent dat China meer Russische olie met een hoge korting kan inslaan. De Russische oliegigant, in handen van de staat, kan nog steeds een gezonde 16% opbrengst maken op gemiddeld ingezet kapitaal (ROACE). De cap is niet alleen een subsidie aan China, maar ook een prijs die Rosneft enorm winstgevend maakt. Miljarden aan belastingen kunnen dus naar de staatskas blijven vloeien.
Eigenlijk heeft de G7 met deze cap een onnodig en kunstmatige bodem gelegd. Volgens Morgan Stanley bedraagt de onder-investering in olie en gas nu $ 600 miljard per jaar. Met deze price cap is er voor producenten een grotere prikkel om te verkopen wat ze kunnen en zo min mogelijk te investeren. Dit impliceert veel hogere prijzen in de toekomst.
Als de G7 werkelijk schade wil toebrengen aan de financiën en export van Rusland, dan zijn dat hogere investeringen in alternatieve en meer competitieve bronnen. De oliecrisis, in de zeventiger jaren van de vorige eeuw, werd opgelost door een fenomenale stijging van investeringen in andere productieve gebieden. Wat dit jaar de olieprijs 180 graden deed draaien waren factoren als een hoger aanbod, non-OPEC concurrentie en vraagreactie (demand response).
De overheden van de G7-landen blijven echter belemmeringen opwerpen tegen het investeren in energie die het nog moeilijker hebben gemaakt om diversificatie en zekerheid van energie te garanderen. China en Rusland weten dat renewables geen ruim beschikbare alternatief zijn. Het zou ook biljoenen dollars kosten aan investeringen voor het mijnen van koper, kobalt en zeldzame aardmetalen.
Door de zogenaamde cap op de Russische olieprijzen zijn er nog meer hindernissen opgeworpen om binnenlandse energiebronnen te ontwikkelen. Hiermee heeft de G7 de zaadjes geplant voor een commodity super-cyclus, waardoor de afhankelijkheid van OPEC en Rusland zal toenemen, in plaats van dit te reduceren. Landen zullen van een bescheiden afhankelijkheid van Rusland juist sterker afhankelijk worden van China én Rusland.
Prijs Ruwe olie – Brent februari 2023 ($/barrel) – week cloud candle, log scale
Elektriciteit
Het is goed dat Groot-Brittannië recent een “war game” noodplan heeft om energietekorten op te vangen. Zeker nu windenergie ingestort is. Hierdoor liepen de elektriciteitsprijzen vorige week weer snel op. De prijs van een aantal elektriciteitscontracten steeg dinsdag tot boven £1,200 per MWh op Epex Spot SE toen de wind abrupt stilviel, aldus Bloomberg. Het eiland heeft één van de grootste offshore windparken ter wereld. Het is dus heel afhankelijk van windproductie en moest dus vorige week een aantal dagen terugvallen op fossiel gestookte opwek.
Voor de eerste keer kan de Britse National Grid een nieuwe maatregel toepassen waarbij huishoudens betaald krijgen om hun elektriciteitsconsumptie te verlagen tijdens uren met piekvraag. Duizenden huishoudens met slimme meters hebben getekend voor deze vraag reductie. De piekconsumptie bedroeg ongeveer 42,4 Gigawatt (GWh) op 29 november.
Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2023 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
“Hypocrisy… is simply a display of power, so the more blatant it is the better. Hypocrisy is a concrete demonstration of living without having to fear consequences.” – N.S. Lyons
Aardgas
Nadat Duitsland les had gegeven over mensenrechten in Qatar, tekende het land een 15-jarige overeenkomst voor de levering van LNG met Qatar. Het Duitse politieke establishment was woedend over het FIFA-verbod op de pro-LGBT “OneLove” armband op het WK voetbal. Economieminister Habeck van de Groene Partij, vertelde het nationale team dat ze de armband zouden moeten dragen, ondanks de dreiging van sancties, zoals een gele kaart. Vrij snel na dit “schandaal” kondigde Duitsland de nieuwe deal met Qatar aan. Habeck bestempelt deze deal als “super”. Hij doelt hier niet op de rechten van vrouwen, slaven en LGBT-groepen. En ook niet op de prestaties van ‘die Mannschaft’. Volgens het LNG-contract starten de leveringen in 2026 en eindigen in 2041. De realiteit is dat de gas-deal met Qatar een voorbeeld is van zowel hypocrisie als ook van realpolitiek. Dat zal niet zo worden toegegeven door de beleidsmakers.
De Duitse bondskanselier Olaf Scholz en Noorse Premier Jonas Haar Støre hebben NAVO gevraagd om onderwaterpijpleidingen en communicatiekabels te beschermen. Volgens Deutsche Welle wordt er hiertoe een speciale coördinatiestructuur opgezet. Hij voegde daaraan toe dat recente aanvallen op de pijpleidingen van Nordstream 1 en 2 aantonen hoe hoog de risico’s in dit gebied zijn. Stoltenberg verwelkomt het initiatief en bedankte Noorwegen nog voor de 10% verhoging van de gasleveringen richting Duitsland.
Temperaturen in Noordwest-Europa zijn afgelopen dagen gedaald tot ruim onder het gemiddelde. Ze zullen laag blijven in de eerste helft van december. Meteorologen bij Klart.se in Zweden leggen uit dat een koude poolwind de schuldige is. Deze wordt veroorzaakt door “a so-called Greenland blocking” gebeurtenis. De temperatuur zal naar verwachting een tijd onder de 30-jarige trendlijn bivakkeren.
Het aantal tankers, dat voor de Spaanse kust wachten op een vrije plek bij een regasification terminal, is significant afgenomen met 30% van het hoogtepunt.
Prijs TTF gas leverjaar 2023 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
Steenkool
Prijs ICE Coal leverjaar 2023 (usd/t) – week cloud candle, log scale
“Unless we manage to reduce energy prices in Germany and Europe quickly and reliably, investments in energy-intensive production or new battery cell factories in Germany and the EU will be practically unviable. The value creation in this area will take place elsewhere.” – T. Schaefer
Emissierechten
In Japan en Groot-Brittannië komt de overheid voorzichtig terug op “tax-break” incentives om een electric vehicle (EV) te kopen. De ironie wil dat industriële projecten, zoals batterijfabrieken, onhoudbaar zijn geworden door de stijgende energiekosten in Europa, in combinatie met het “groene” energiebeleid.
Thomas Schaefer, CEO van Volkswagen zei afgelopen week dat investeringen in Duitse en EU-projecten niet langer financieel zinnig zijn als “policy makers fail to control ballooning energy prices in the long-term”. Volkswagen wil 6 batterijfabrieken operationeel hebben in het jaar 2030.
Zwitserland wil stroomonderbrekingen en blackouts voorkomen met een 4-stappen plan. Hierdoor zou het gebruik van EVs kunnen worden beperkt als deze winter aanbodtekorten ontstaan. Het land importeert normaal gesproken 4 GWh aan elektriciteit uit Duitsland en Frankrijk. Beide landen kampen nu met eigen beperkingen, zoals hoge gasprijzen en offline nucleaire centrales.
Prijs Emissierechten – Dec-22 contract EEX (eur/t) – week cloud candle, log scale
COMCAM – analyse op maat
Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.
Op deze analyse rust auteursrecht van COMCAM. Teksten mogen niet worden overgenomen, gekopieerd, openbaar mogen worden gemaakt of verveelvoudigd worden, zonder expliciete toestemming van COMCAM. Ook bij citaten of gedeeltelijke overnames is dit niet toegestaan.