Energiemarkt analyse 11 juli 2024
OPEC: De wereld kan niet op hernieuwbare energie en EV’s draaien.
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze wekelijkse marktanalyse.
Ga direct verder naar
> Introductie > Ruwe olie > Aardgas > Elektriciteit > Steenkool > Emissierechten > Hernieuwbaar
“Moreover, critical mineral mining is also an extremely energy-intensive activity, and one that today runs on hydrocarbons. It could not function otherwise.” – Haitham Al Ghais, secretaris generaal OPEC
Introductie
Voorstanders van kritische mineralen die beweren dat de wereld alleen op hernieuwbare energie en elektrische auto’s kan draaien, geven niet het volledige beeld. Hun beoordelingen wat betreft noodzakelijke investeringen en het tempo van energietransitie zijn niet realistisch volgens Haitham Al Ghais, secretaris generaal van OPEC.
Mijnprojecten voor het onttrekken van kritische mineralen hebben lange aanlooptijden van ontdekking tot eerste productie. Kolen en aardgas zijn essentieel voor het verwerken van ruwe kritische mineralen om deze te raffineren tot batterij-geschikte producten, klaar om gebruikt te worden in schone energie en elektrische wagens.
Beleidsmakers en voorspellers, als ook voorstanders van een snelle energietransitie, zouden nauwgezet moeten beschouwen of de nodige investeringen en aanbodvolumes van kritische mineralen haalbaar zijn in hun netto-nul scenario’s. Al Ghais geeft aan dat de olie-industrie, hernieuwbare energie en elektrische voertuigen niet los van elkaar te zien zijn. Hij benadrukt dat olie en gas niet verwijderd kunnen worden uit het wereldwijde energiesysteem ter vervanging van EV’s en elektriciteitsproductie uit zon en wind. Er zijn veel toekomstige energiepaden. We moeten realistisch blijven over hoe deze kunnen worden bereikt.
“In a year where we have seen the contribution of renewables reaching a new record high, ever increasing global energy demand means the share coming from fossil fuels has remained virtually unchanged.” – Simon Virley, Hoofd Energie UK KPMG
Ruwe olie
De totale wereldwijde primaire energieconsumptie bereikte een all-time-high van 620 Exajoules (EJ) volgens Statistical Review of World Energy 2024. CO2-emissies overschreden voor het eerst de 40 gigaton. Fossiele brandstofconsumptie en energie-emissies bereikten all-time-highs in 2023. Er was een lichte daling in het aandeel van fossiele brandstoffen in de wereldwijde energiemix. De bulk van de fossiele brandstofconsumptie is nu afkomstig uit China en India. Samen met consultants van KPMG en Kearney publiceert het Energy Institute sinds 2023 dit jaarlijkse rapport. Deze partijen hebben de taak overgenomen van BP die voorheen het rapport scheef, een benchmark voor energieprofessionals vanaf 1950.
Het rapport merkt verschuivende trends op van fossiel brandstofgebruik in verschillende regio’s. In Europa bijvoorbeeld daalde het energie-aandeel van fossiele brandstof voor het eerst sinds de industriële revolutie onder 70%. Dit staat in schril contrast met economieën in het mondiale zuiden waar economische ontwikkeling en verbeteringen in de levenskwaliteit blijven bijdragen aan de groei van fossiele brandstoffen.
Prijs Ruwe olie – Brent september 2024 ($/barrel) – dag cloud candle, log scale
“There are several indications pointing to efforts by Russia to create a dark fleet for LNG.” – Malte Humpert, grondlegger denktank Arctic Institute, Washington D.C.
Aardgas
Rusland lijkt een donkere vloot tankers te verzamelen om haar LNG te verschepen in transfers van scheepseigenaarschap. Dit is vergelijkbaar met de schaduwvloot aan olietankers naar aanleiding van Westerse sancties in 2022. Op deze manier probeert Rusland huidige en nieuwe sancties op LNG te omzeilen, aldus Bloomberg op basis van data van scheepproviders. Moskou heeft een groot aantal vergunningen verleend voor de Noordzee route.
Rusland wil een groter deel van de wereldwijde LNG-markt. De Amerikaanse sancties hebben de opstart van het Arctische LNG 2 project vertraagd. Dit terwijl de EU een verbod heeft ingesteld op nieuwe investeringen, als ook op de levering van goederen, technologie en diensten voor de voltooiing van LNG projecten onder constructie. Zoals Arctic LNG 2 en Murmansk LNG. De EU verbiedt ook overschepingen van Russische LNG naar 3de landen op EU-territorium na een transitieperiode van 9 maanden. Deze eerste EU-beslissing tegen Russische LNG zou de creatie van een Russische LNG-schaduwvloot kunnen versnellen.
De aardgasrally die in april begon heeft een adempauze genomen. Europese termijncontracten aardgas handelen in een nauwe bandbreedte rond € 35 per megawattuur. Handelaren wegen ruime voorraadniveaus af tegen aanbodzorgen. De lager dan gebruikelijke opbouw van EU-gasvoorraden blijft voortduren met voorraden die terrein hebben verloren ten opzichte van het 5-jarig gemiddelde.
Volgens de recente Gas Infrastructure Europe (GIE) data stonden voorraden op 85,25 miljard kubieke meter (bcm) op 16 juni. Dat is 12,93 bcm boven het 5-jarig gemiddelde. De week-op-week opbouw was 1,75 bcm, dat is 1 bcm minder dan het 5-jarig gemiddelde. De beweging weg van extreem overschot in combinatie met zorgen over de levensvatbaarheid van de resterende Russische leveranties richting EU hebben de front maand gasprijs (TTF) ondersteund.
Prijs TTF gas leverjaar 2025 (eur/MWh) – dag cloud candle, log scale
“The owners of roughly a third of US nuclear power plants are in talks with tech companies to provide electricity to new data centers needed to meet the demands of an artificial-intelligence boom.” – Wall Street Journal (WSJ)
Elektriciteit
Big tech bedrijven zoals Amazon zijn in actieve besprekingen met nutsbedrijven om AI-datacentra te bouwen met schone en betrouwbare nucleaire energie. Volgens WSJ-bronnen wil Amazon Web Services een deal sluiten met Constellation Energy, de grootste eigenaar van Amerikaanse nucleaire elektriciteitscentrales, voor de levering van nucleaire elektriciteit aan een datacentrum aan de Oostkust. Deze nucleaire-tech samenwerking heeft veel Wall Street analisten in afgelopen maanden gedwongen te springen op het ‘powering up America’-thema.
Een hogere vraag wordt voor komende jaren voorspeld door AI-datacentra, elektrificatie van de economie en pogingen voor meer bínnenlandse productie (‘onshoring’). Recente schattingen van North American Electric Reliability Corporation (NERC) voorspellen dat de elektriciteitsgroei over de komende 5 jaar zal toenemen van 2,6% tot 4,7%, gedreven door grote nutsbedrijven die hun schattingen opwaarts bijstellen. Hoewel het nog te vroeg is om te voorspellen hoeveel elektriciteit AI-datacentra nodig zullen hebben.
Een grote zorg is dat bestaande elektriciteitsbronnen off-grid worden weggeleid naar datacentra. Dit zou de elektriciteitsprijzen voor consumenten kunnen opdrijven. Om dit op te lossen zullen meer nucleaire elektriciteitscentrales gebouwd moeten worden. Het winnende fabrieksontwerp zal waarschijnlijk een geavanceerde, kleine nucleaire reactor (SMR) zijn.
Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2025 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
Steenkool
Lang is Amerika een netto consument van energie geweest. Dus meer energieverbruik dan productie. De schalieproductie heeft geleid tot een scherpe toename van olie- en gasproductie als ook de aanhoudende groei van hernieuwbare energie die het Amerikaanse energielandschap in de afgelopen 15 jaar heeft veranderd. De Amerikaanse Energy Information Administration (EIA) rapporteert dat de Amerikaanse energieproductie veel groter is dan de consumptie in 2023.
De Amerikaanse energie productie steeg met 4% tot bijna 103 biljard Britse thermische units (quads) in 2023, een record voor het land. De energieconsumptie daalde afgelopen jaar met 1% tot 94 quads. Dit betekent dat productie de consumptie met 9 quads overtrof, de grootste marge sinds 1949. De droge aardgasproductie steeg in 2023 met 4% terwijl de ruwe olieproductie met 9% is toegenomen sinds 2022. De hernieuwbare energieproductie nam toe met 1%. Solar energieproductie groeide met 15% jaar-op-jaar in 2023, terwijl windproductie daalde met 2%.
De Amerikaanse energieconsumptie kromp 1%, grotendeels gedreven door een 17% lagere kolenconsumptie. De kolenvraag is al jarenlang in een dalende trend tot het laagste niveau in meer dan een eeuw door de afnemende rol in de elektriciteitsproductie vanwege de hoge CO2-voetafdruk.
Prijs ICE Coal leverjaar 2025 (usd/t) – week cloud candle, log scale
“The surcharge is intended to cover part of the steadily rising additional costs due to regulatory environmental requirements.” – Lufthansa
Emissierechten
De Lufthansa Groep, Europa’s grootste luchtvaartmaatschappij, introduceert een zogenaamde Environmental Cost Surcharge. Een toeslag tot een bedrag van € 72 per vlucht om een deel van de kosten te dekken die ontstaan door het gebruik van additionele volumes duurzame vliegtuigbrandstof (SAF). Deze toeslag zal van toepassing zijn op alle tickets uitgegeven vanaf 26 juni 2024 met vertrekdatum vanaf 1 januari 2025 vanuit 27 EU-landen, alsook Groot-Brittannië, Noorwegen en Zwitserland.
Ondanks de hoge investeringen in nieuwe technologie en brandstoffen, stelt Lufthansa dat het niet in staat zal zijn om alleen de opeenvolgend toenemende extra kosten als gevolg van regelgeving in de komende jaren te dragen. Een deel van deze verwachte kosten voor het jaar 2025 zal nu worden gedekt door deze nieuwe toeslag. In 2022 voegde Air France-KLM al een duurzame brandstof toeslag op haar vertrekkende vluchten in Europa toe om bij te dragen aan de toenemende kosten van het gebruik van de duurzame vliegtuigbrandstof SAF.
SAF heeft de potentie om de CO2-emissies met 80% te reduceren volgens IATA, een samenwerkingsorgaan van luchtvaartmaatschappijen. Willie Walsh, Directeur Generaal bij de International Air Transport Association (IATA), zei vorig jaar dat de luchtvaartindustrie accepteert dat SAF altijd duurder zal zijn dan olie-gebaseerde vliegtuigbrandstof. Ondanks diverse pleidooien van maatschappijen en overheden om de SAF-productie te ondersteunen, loopt het alternatief voor petroleum-gebaseerde brandstof tegen uitdagingen aan in termen van aanbod, kosten en input.
Prijs Emissierechten – Dec-24 contract EEX (eur/t) – dag cloud candle, log scale
“The transition from fossil to renewable energy is happening at an increasing pace in Europe and the rest of the world. However, the market conditions for the entire renewable energy industry have become more challenging.” – CEO Statkraft, Financial Times
Hernieuwbaar
Het grootste wind- en solar constructiebedrijf in Europa, Statkraft, heeft haar toekomstplannen aangepast. Het bedrijf verwacht minder nieuwe wind- en solar installaties te bouwen dan eerder was aangenomen. De redenen hiervoor zijn de hogere kosten en lagere elektriciteitsprijzen die de winstgevendheid van deze projecten in gevaar brengen. Als gevolg hiervan wil Statkraft tussen 2 en 2,5 GW per jaar aan onshore wind, solar en batterij-opslag bouwen vanaf 2026. Voorheen lag deze jaarlijkse doelstellingsrange nog tussen 2,5 en 3 GW. Offshore wind doelstellingen zijn ook neerwaarts bijgesteld. Naar 6 tot 8 GW in plaats van 10 GW in 2040.
Europese landen zijn bezig geweest met een intensieve uitrol van wind en solar. Dit heeft een effect gehad op elektriciteitsprijzen die velen niet zagen aankomen. Het heeft gezorgd voor lagere prijzen tijdens de uren met genoeg wind en/of zonproductie, zelfs tot negatieve prijzen door overschot.
In het afgelopen jaar hebben de Europese elektriciteitsmarkten een toenemend aantal negatieve prijzen gezien. Dit is een probleem geworden voor producenten die hun output niet kunnen aanpassen om de vraag te matchen. Naast de negatieve prijzen zijn de productiekosten voor wind en solar nog steeds hoog. Dit komt door de hoge rente waardoor het duurder wordt voor industrieën die zwaar leunen op geleend kapitaal voor de bouw van hun installaties.
Samen met de lagere winstmarges die worden opgegeten door negatieve elektriciteitsprijzen, zijn wind en solar een zeer uitdagende omgeving geworden. Bijna alle grote spelers in solar en wind hebben afgelopen maanden hun groeidoelstellingen aan moeten passen als reactie op de markttrends in hun industrie.
Lees onze blog met analyse over negatieve stroomprijzen, de verwachtingen en mogelijke oplossingen.
COMCAM – analyse op maat
Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.
Op deze analyse rust auteursrecht van COMCAM. Teksten mogen niet worden overgenomen, gekopieerd, openbaar mogen worden gemaakt of verveelvoudigd worden, zonder expliciete toestemming van COMCAM. Ook bij citaten of gedeeltelijke overnames is dit niet toegestaan.
Volg ons op LinkedIn om op de hoogte te blijven van wat er speelt in de energiemarkt, de energietransitie & verduurzaming.