Energiemarkt analyse 13 maart 2024
De meest gebruikte energiebronnen in Europa.
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze wekelijkse marktanalyse.
Ga direct verder naar
> Introductie > Ruwe olie > Elektriciteit > Aardgas > Steenkool > Emissierechten > Hernieuwbaar
“The other notable difference is the shift away from natural gas as the biggest energy source in several countries, even if it still came in second position in many cases.”
Introductie
Het grootste deel van Europa heeft zichzelf als doel gesteld weg te schuiven van zwaar vervuilende fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energiebronnen. In onderstaande afbeelding staat een snapshot van het huidige Europese energielandschap met de meest gebruikte energiebronnen gebaseerd op gegevens van de Statistical Review of World Energy 2023. De kaart laat zien dat fossiele brandstoffen nog steeds het leeuwendeel uitmaken van de energiebronnen waarvan de meeste Europese landen afhankelijk zijn. Zweden en Noorwegen zijn uitzondering op de regel en vallen op door hun gebruik van hydro power. Een groot verschil met buurland Finland die een verdeling heeft tussen olie en hernieuwbaar van respectievelijk 33% en 32%.
Deze kaart verschilt behoorlijk met die van het jaar ervoor. Frankrijks grootste bron voor energieconsumptie bijvoorbeeld was in 2021 nog nucleair in plaats van olie. Frankrijk zag een daling van 22% in nucleaire energie als gevolg van reactoronderhoud en reparatie volgens Eurostat. Zelfs met deze afname was nucleair in 2022 nog steeds goed voor 31,6% van de Franse energiemix, net achter olie die een aandeel had van 34,7%.
Het andere opmerkelijke verschil is de verschuiving weg van aardgas als grootste energiebron in diverse landen. In veel landen vaak de tweede energiebron. In 2021 was aardgas nog de grootste energiebron in Groot-Brittannië, Italië, Hongarije, Slovakije, Turkije, Belarus en Rusland.
“We believe that creating an independent BRICS payment system is an important goal for the future, which would be based on state-of-the-art tools such as digital technologies and blockchain. The main thing is to make sure it is convenient for governments, common people and businesses, as well as cost-effective and free of politics.” – Yury Ushakov, adviseur Russische president
Ruwe olie
India wil haar valuta in de internationale handel promoten en haar afhankelijkheid van de dollar afbouwen. De Reserve Bank of India heeft de grote staatsraffinaderijen verzocht de Perzische olieleveranciers ten minste 10% van de oliebetalingen in roepies te laten accepteren voor het volgende financiële jaar volgens Bloomberg. De bank is bezorgd dat de sterk toenemende vraag naar energie in het land de Indiase roepie verder zal verzwakken zoals de afgelopen 2 jaar. Indiase raffinaderijen moeten roepies verkopen om Amerikaanse dollars te kopen voor de betaling van de stijgende vraag naar ruwe olie.
India is de op twee na grootste importeur van ruwe olie en zal naar verwachting dit decennium de leidende driver zijn van globale consumptiegroei. De grote meerderheid van wereldwijde olietransacties vindt plaats in dollars, alhoewel China enige successen boekt bij het gebruik van de yuan voor het betalen van importen. Indian Oil betaalde Abu Dhabi National Oil Co afgelopen augustus in roepies voor een verscheping van 1 miljoen vaten ruwe olie. Sindsdien zijn er geen transacties meer geweest in deze valuta.
Het besluit van India volgt kort op een rapport van het Russische nieuwsagentschap TASS dat de BRICS-landen samen gaan werken bij het opzetten van een betalingssysteem gebaseerd op blockchain en digitale technologieën. BRICS bestaat uit Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. Deze poging is onderdeel van een specifieke taak om de rol van BRICS in het internationale monetaire systeem te vergroten. De BRICS doet pogingen haar afhankelijkheid van de USD voor het afwikkelen van transacties te reduceren, ook wel bekend als de-dollarization.
China heeft haar jaarlijkse groeitarget gezet op ongeveer 5%. Hierdoor verwachten marktpartijen meer stimuleringsmaatregelen om vertrouwen op te krikken in een vertragende economie. Het land heeft voor dit jaar echter ook een meer ambitieuze target gesteld om de energie te reduceren nodig voor economische expansie, ofwel energie intensiteit.
De olieprijs zit sinds december in een opwaartse trend. Prijs en lagging line (omcirkeld) bevinden zich boven de wekelijkse cloud in onderstaande grafiek. Een teken van een opwaartse trend in dit tijdframe.
Prijs Ruwe olie – Brent mei 2024 ($/barrel) – week cloud candle, log scale
“We’re in an old-fashioned, plain-and-simple supply squeeze. Demand is increasing again, with new reactors coming online.” – Scott Melbye, executive vice president Uranium Energy Corp.
Elektriciteit
Het heeft even geduurd, maar de bulls zijn eindelijk terug in uranium. En hiermee volgt de herstart van meerdere uranium projecten die in de afgelopen jaren offline zijn gehaald toen de prijs van de grondstof onderuit zakte. Nucleaire elektriciteit is een win/win: het is schoon, veilig, levert robuuste elektriciteit en vooral, het heeft minimale emissies.
Na de nucleaire ramp in Fukushima van 2011 ondervond het mijnen naar uranium een significante afname. Dalende uraniumprijzen droegen niet bij, evenals landen als Duitsland en Japan die van nucleaire energie afstapten. Nu wereldwijd pogingen worden ondernomen emissies te reduceren, is er een hernieuwde belangstelling voor nucleaire elektriciteit. Omdat toonaangevende uraniumproducenten moeilijk aan de vraag kunnen voldoen, zijn prijzen voor het metaal sterk gestegen volgens Bloomberg. Deze opleving in prijzen geeft voormalige, niet-winstgevende, Amerikaanse uraniummijnen de mogelijkheid terug te keren op de markt en bij te dragen om het aanbodtekort op te lossen.
Het Internationale Atoom Energie Agentschap voorspelt een significante toename van de uraniumvraag. Het voorziet een behoefte van jaarlijks meer dan 100.000 metrische ton tegen 2040. Dit betekent dat de huidige mijn- en verwerkingsactiviteiten zullen moeten verdubbelen.
De heropening van Amerikaanse mijnen betekent een comeback van een industrie die 5 jaar geleden bijna was verdwenen. Van een piek productie van 44 miljoen pond (0,45 kg) in 1980 daalde het volume tot slechts 174.000 pond in 2019. Deze daling ging samen met een verhoogde afhankelijkheid van uranium importen uit landen zoals Canada, Australië, Kazachstan en Rusland. Na de Russische invasie van 2022 en oplopende geopolitieke spanningen, is Amerika gemotiveerd haar eigen uraniumproductie op te voeren om aanbod zeker te stellen en omwille van geopolitieke redenen.
De prijs van baseload elektriciteit (leverjaar 2025) heeft 2 weken lang een opwaartse beweging laten zien. Het is vooralsnog meer een technische correctie dan een fundamenteel gedreven move.
Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2025 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
“While the ongoing developments in the Red Sea area may impact the scheduling of some deliveries as they take alternative routes, LNG shipments from Qatar are being managed with our valued buyers.” – Qatar Energy
Aardgas
Rusland is begonnen haar LNG-vrachten om te leiden, weg van het Suezkanaal. Het land gebruikt de langere route naar China via Kaap de Goede Hoop (Afrika). Door deze langere route vanaf het Russische Yamal LNG-project komt er 10 dagen aan reistijd bij om de bestemming in China te bereiken en terug te keren naar Rusland. Hierdoor zijn meer LNG-tankers voor langere perioden aan zee gebonden.
Dit komt bovenop de recente strubbelingen van Novatek, Ruslands grootste LNG exporteur. Novatek moet nog beginnen met verschepingen vanaf haar nieuwe exportproject, Arctic 2 LNG. Er is een gebrek aan schepen door de Amerikaanse sancties op dit project.
Twee van de grootste LNG exporteurs, Amerika en Qatar, hebben eerder dit jaar verschepingen via de Rode Zee en het Suezkanaal stopgezet. Qatar pauzeerde halverwege januari LNG-vrachtreizen door het Suezkanaal. Het land garandeerde klanten en de markt dat haar LNG-output niet verstoord is, maar dat Europa wel rekening moet houden met langere levertijden.
Nu vermijdt Rusland dus ook de Rode Zee. Schip-tracking gegevens tonen aan dat schepen met Russische olieproducten hun risico tolerantie hebben bereikt doordat ze dicht langs Houthi raketten in de Rode Zee en de Golf van Aden hadden gevaren. Diverse tankers hebben al de langere route naar China genomen. Schepen die in december LNG vanaf Yamal leverden aan China via het Suezkanaal zullen nu via Kaap de Goede Hoop terugkeren naar Rusland.
De gasprijs zette na 2 weken van opwaartse correctie op woensdag 6 maart een piek neer. Op maandag 11 maart daalde de prijs behoorlijk. Deze daling kreeg een vervolg met een verlies van momenteel ruim 1,5% voor levering in kalenderjaar 2025.
Prijs TTF gas leverjaar 2025 (eur/MWh) – dag cloud candle, log scale
“Recognising that public finance alone cannot provide the quantum necessary for the new goal, additional, new and innovative sources of finance from a wide variety of sources, including from the fossil fuel sector, should be identified and utilised.” – EU draft statement
Steenkool
De EU wil dat fossiele brandstofbedrijven bijdragen aan het klimaatfonds. Olie- en gasbedrijven zouden een bron van extra financiering kunnen zijn voor een VN-klimaatfonds die ontwikkelingslanden moet helpen om te gaan met de gevolgen van klimaatverandering. Dit staat geschreven in een EU draft document ingezien door Reuters. Er is geen vastomlijnd raamwerk voor de bijdragen van rijke, ontwikkelde landen aan een dergelijk fonds voor ontwikkelingslanden.
De volgende COP29 klimaatconferentie in november dit jaar in Azerbaijan wordt gezien als de deadline voor het bereiken van een dergelijke overeenkomst. Naar verwachting zal op deze COP-bijeenkomst worden besloten of de klimaat-financieringsdoelstelling alleen publieke financiering zou moeten inhouden of ook fondsen uit de private sector en internationale instituties aan zou moeten trekken.
De EU, die zich richt op carbon neutraliteit tegen 2050, kijkt naar de fossiele brandstofsector voor potentiële extra bijdragen aan deze fondsen. Ontwikkelde economieën zouden tenminste $1 trillion per jaar moeten leveren voor klimaatfinanciering in ontwikkelingslanden om de nationale en wereldwijde klimaatdoelstellingen te halen. Dit stelde India, één van de grootste ontwikkelingslanden en een grote CO2 uitstoter, afgelopen maand in een voorstel aan de Verenigde Naties.
Ontwikkelde landen hebben beloofd ontwikkelingslanden te ondersteunen bij de financiering van maatregelen tegen klimaatverandering en CO2-reductie. Ontwikkelingslanden hebben al jaren aangegeven niet aan de klimaatdoelen te kunnen voldoen zonder substantiële internationale mobilisatie van financiering. Daarbij komt nog dat de ernstigste effecten van klimaatverandering vooral in veel ontwikkelingslanden en erg arme landen worden gevoeld. Deze landen beschikken niet over de financiële middelen om te herstellen en weerstand op te bouwen na extreme weergebeurtenissen en natuurlijke rampen.
Prijs ICE Coal leverjaar 2025 (usd/t) – week cloud candle, log scale
“We aimed to offload these thermal management tasks to a microwave driven process. Microwave is a fast heating method, because microwaves penetrate uniformly through materials and so deliver energy evenly into the body of the material.” – Professor Yongliang Li, Thermal Energy Engineering
Emissierechten
Het koude weer afgelopen maand in Amerika had, naast vele ongemakken en risico’s, ook een ander ongewenste consequentie. Het toonde aan hoe kwetsbaar elektrische wagens zijn voor lage temperaturen. Veel EV-chauffeurs strandden nadat hun voertuig voortijdig door haar ‘brandstof’ heen was. Volgens de American Automobile Association (AAA) kan een EV maar liefst 12% van haar range kwijtraken als temperaturen onder -6,5 °Celsius (20°F) dalen. Als ook de cabine verwarming wordt aangezet wordt zelfs tot 41% verloren. Het rangeverlies verschilt per EV-model. EV-batterijen werken minder efficiënt in koude omstandigheden, terwijl laadtijden bij oudere EV’s kunnen verdubbelen of zelfs verdrievoudigen.
Gelukkig is er een handige oplossing binnen bereik. Onderzoekers aan de Universiteit van Birmingham werken aan een energie opslag systeem dat microwave energie combineert met een chemische warmtepomp om verwarming of verkoeling on demand te produceren. Het zogenaamde systeem e-thermal bank is ontworpen als secundaire energiebron voor EVs die elektriciteit kan benutten om een thermochemisch-gebaseerd systeem met hoge dichtheid (1.600Wh/Kg) te laten rijden. De thermische bank wordt ‘opgeladen’ door gebruik te maken van microwave energie. Bij het ontladen wordt het proces omgekeerd. Het laadproces slaat microwave energie binnenin de auto op, in de e-thermal bank.
De energiekosten kunnen geminimaliseerd worden door het koppelen van een slimme meter om het systeem te laden als energie goedkoop is. De opgeslagen energie kan op enig moment worden gebruikt.
Net als op de elektriciteits- en gasmarkt zag ook de carbonprijs een opleving van 2 weken.
Prijs Emissierechten – Dec-24 contract EEX (eur/t) – week cloud candle, log scale
“But what really concerns me is that, if what these groups and these asset managers were doing was so righteous, why are they running from it now?” – Austin Knudsen, procureur-generaal, Montana
Hernieuwbaar
Wall Street titanen lijken het steeds moeilijker te hebben om de conflicterende doelstellingen van progressief activisme en aandeelhoudersopbrengsten op te lossen. Tot recent portretteerde veel banken, asset managers en verzekeraars deze doelstellingen als complementair aan elkaar. Klimaatrisico zou financieel risico zijn. De competentie van management zou beoordeeld kunnen worden door haar commitment aan sociale rechtvaardigheidsdoelen.
Climate Action 100+ is een coalitie van werelds grootste fondsmanagers die ervoor pleiten dat ’s werelds grootste bedrijven die broeikasgassen uitstoten de nodige maatregelen nemen tegen klimaatverandering. BlackRock, JPMorgan Chase en State Street vertrokken recent uit de Climate Action 100+. Vlak na deze exit hebben 16 conservatieve procureur-generaals van de staat om antwoorden gevraagd van de directeuren van BlackRock over het aanhoudende lidmaatschap in andere, vergelijkbare groepen. Het zou mogelijk een belangenverstrengeling kunnen inhouden met betrekking tot hun fiduciaire rol naar investeerders. De procureurs-generaal zijn vol lof over de recente trend van banken, fondsmanagers en verzekeringsbedrijven om de klimaatclubs te verlaten. Ze vragen zich echter af of Wall Street bedrijven werkelijk van richting veranderen of alleen van optiek.
Het centrale thema van de controverse is dat zo veel bedrijfsaandelen in handen zijn van een relatief klein aantal financiële bedrijven. Volgens een 2019 studie in Harvard Business Review bezaten institutionele beleggers 80% van de aandelen van S&P 500 bedrijven.
Deze concentratie van macht heeft tot zorgen geleid, vooral als de bedrijven hebben beloofd samen te werken om fossiele brandstofbedrijven aan te pakken. Climate Action 100+ heeft erover opgeschept een succes ratio van 75% te hebben om targetbedrijven te overtuigen mee te doen met de netto-nul agenda. BlackRock is een bliksemafleider geweest voor alle kritiek om ze het meest uitgesproken is en erg groot is met $ 10 biljoen in assets-under-management.
COMCAM – analyse op maat
Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.
Op deze analyse rust auteursrecht van COMCAM. Teksten mogen niet worden overgenomen, gekopieerd, openbaar mogen worden gemaakt of verveelvoudigd worden, zonder expliciete toestemming van COMCAM. Ook bij citaten of gedeeltelijke overnames is dit niet toegestaan.
Volg ons op LinkedIn om op de hoogte te blijven van wat er speelt in de energiemarkt, de energietransitie & verduurzaming.