Energiemarkt analyse 14 maart 2023
Investeerders beseffen dat de energietransitie decennia gaat duren.
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze marktanalyses.
Ga direct verder naar
> Introductie > Ruwe olie > Elektriciteit > Aardgas > Steenkool > Emissierechten > Hernieuwbaar
Introductie
De energietransitie kan “painful and chaotic” worden als dit niet op een ordelijke wijze plaatsvindt, volgens Wirth, CEO Chevron. Het is volgens hem “één van de grootste uitdagingen aller tijden”. Tijdens de CERA-week in Houston werd afgelopen week de huidige staat van het wereldwijde energiesysteem besproken. Centraal stond de vraag hoe de energietransitie samen kan gaan met energiezekerheid en de betaalbaarheid ervan. De algemene verwachting is dat olie en gas een prominente rol zullen blijven spelen in de wereldwijde energievoorziening. Nog decennialang.
Vanuit het gezichtspunt van de industrie is de energietransitie onderdeel geworden van het ‘energie trilemma’, zoals Bernard Looney van CEO BP het noemt: Het leveren van betrouwbare en betaalbare energie en tegelijkertijd investeren in hernieuwbare en andere energie-oplossingen.
Afgelopen maand sprak Amin Nasser op het Saudi Capital Markets Forum 2023 zich uit tegen investeringen in Environmental, Social & Governance (ESG) die een bedreiging vormen voor de genoemde betaalbaarheid en leveringszekerheid van energie: “If ESG-driven policies are implemented with an automatic bias against any and all conventional energy projects, the resulting underinvestment will have serious implications. For the global economy. For energy affordability. And for energy security.” BP CEO Looney bevestigt de mening van Nasser tijdens de International Energy Week in Londen.
“We have to be very careful about turning system A off prematurely and depending on a system that doesn’t yet exist and hasn’t been proven.” – Mike Wirth, CEO Chevron
Ruwe olie
Harbour Energy, de grootste olie- en gasproducent van Groot-Brittannië, zal haar investeringen en aantal werknemers moeten terugbrengen. De nieuwe belasting op overwinsten heeft bijna alle winst van 2022 opgeslokt. Deze belasting, de Energy Profits Levy, is per 1 januari verlengd van december 2025 tot maart 2028. Hierdoor zal het bedrijf ook niet meer meedoen met de offshore licenties voor boringen in de Noordzee. Er zijn meer Noordzeeproducenten die hun investeringen verlagen op het Continentaal Plat.
“I am of a firm view that the world will need oil and gas for a long time to come. As such, cutting oil and gas production is not healthy.” – Shell CEO Wael Sawan in The Times. Het plan van Shell, om de olieproductie dit decennium met 2% te reduceren, wordt momenteel door het bedrijf heroverwogen.
Amerika’s positie als wereldwijde topproducent van ruw olie neemt af omdat er geen groei meer in schalie zit. Ondanks een scherpe opleving is de groei van de Amerikaanse olieproductie vertraagd en niet meer teruggekeerd naar de pre-lockdown piek van ongeveer 13 miljoen vaten per dag (bpd), aldus het WSJ-artikel “U.S. Shale Boom Shows Signs of Peaking as Big Oil Wells Disappear”. Belangrijk in de vertraging van schalieproductie is de Biden-regering die exploratie, boringen en raffinage heeft ontmoedigd. Toch heeft de Biden regering goedkeuring verleend aan het Willow project in Alaska. Een olie- en gas-plan dat is geïnitieerd door ConocoPhillips, producent van ruwe olie. Het ligt in het gebied National Petroleum Reserve-Alaska (NPRA).
De Energy Information Administration (EIA), de analyse-tak van het Amerikaanse Department of Energy, rapporteert dat de Russische olieproductie was gestegen tot 11.13 miljoen vaten per dag (mbpd). Het hoogste niveau sinds april en 1,1 mbpd hoger dan haar voorspellingen van twee maanden geleden.
Rusland versnelt haar dieselexport naar Saoedi-Arabië door directe verschepingen en ship-to-ship (STS) transfers. Door gebruik te maken van STS-ladingen worden de tankerroutes naar Afrika en Azië verkort omdat Moskou geen brandstof meer richting de EU kan transporteren. Twee vrachten diesel werden in de Primorsk-haven aan de Baltische Zee in Rusland geladen en overgeheveld op een andere tanker die naar de haven Ras Tanura in Saoedi-Arabië zal varen. Dit schrijft Reuters op basis van gegevens van Refinitiv. Een andere vracht geladen aan de Zwarte Zee haven Tuapse heeft ook STS-transfers gebruikt en deze brandstof is inmiddels afgeleverd bij de Jizan haven in Saoedi-Arabië. In februari begon Rusland met de export van diesel naar Saoedi-Arabië nadat het embargo van 5 februari in werking trad. De Saoedi’s zouden, na enige raffinage, een deel van deze Russische diesel naar andere landen kunnen exporteren. Europa moet het verlies aan Russische diesel uit het Midden-Oosten en Azië halen.
Aramco, staatsoliebedrijf van Saoedi-Arabië, heeft een record aan netto inkomsten geboekt voor 2022 van ruim $ 161 miljard. Het bedrijf verhoogde haar kapitaaluitgaven en dividend aan aandeelhouders. Het grootste energiebedrijf ter wereld rapporteerde een 46,5% netto inkomstenstijging ten opzichte van 2021. Free cash flow bereikte ook een recordniveau van $ 148,5 miljard ten opzichte van $ 107,5 in 2021. “This is probably the highest net income ever recorded in the corporate world”, vertelde CEO Amin Nasser afgelopen zondag aan de aandeelhouders.
Prijs Ruwe olie – Brent mei 2023 ($/barrel) – week cloud candle, log scale
“The Weakening Electric Grid: Less Reliable, More Fragile.”
Elektriciteit
De elektriciteitsproblemen in Amerika worden inherent deels bepaald door de variabele productie van wind en zon. Dit is de kritiek van de fossiele brandstofindustrie. De groene lobby, legt de schuld neer bij klimaatverandering die extremer weer heeft veroorzaakt. Het is niet zozeer de intermittency van hernieuwbare bronnen die onoverkomelijk is. De complicatie is dat Amerika gebruik maakt van RTO’s, ofwel regional transmission organizations om elektriciteit in te kopen en te verkopen. De RTO is een relatief nieuwe toetreder in de Amerikaanse elektriciteitsvergelijking. Voorheen werd het elektriciteitsnet gemanaged door grote regionale nutsbedrijven. Regelgevende instanties controleerden het prijsmechanisme zodat deze bedrijven voldoende surplus hadden om faciliteiten te handhaven en te upgraden en tegelijk een redelijke winst uit te kunnen keren aan de aandeelhouders.
RTO’s veranderden dit radicaal. Nu kopen deze regionale partijen elektriciteit in tegen de goedkoopst mogelijke prijs die ze kunnen krijgen. Als de wind waait en de zon schijnt, zullen deze bronnen de laagste prijzen laten zien; deze activiteiten worden bovendien in diverse staten door de overheid gesubsidieerd. Op die momenten worden andere bronnen zoals fossiel en nucleair uit de markt geprijsd. Zonder wind en zon moeten RTO’s op zoek naar andere brandstoffen. Deze plotselinge stijging van de vraag maakt het noodzakelijk om fossiel en nucleair snel op te kunnen schalen. Opschalen is moeilijk en kan niet altijd onmiddellijk plaatsvinden als de vraag verandert. De aan-en-weer-uit aard van de vraag zorgt voor een extra belasting op de infrastructuur van opwek en transmissie. In de laatste 20 jaar is er veel fossiel en nucleair gesloten omdat ze niet langer winstgevend konden opereren. Het belang van aardgas in Amerika is toegenomen door de overvloed ervan en de mogelijkheid flexibeler te reageren op vraagvariaties.
Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2024 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
“What is increasingly important is that we have to deal with prices. We can’t power our economy at such a huge price differential compared with the US or China.” – Maros Sefcovic, Vice president Europese Commissie
Aardgas
De EU zet een eerste stap om als groep van kopers op de internationale gasmarkt te opereren. De eerste tender voor leveranties wordt volgende maand gelanceerd. Lange discussies gingen vooraf over de beste manier om het aardgasaanbod zeker te stellen voor de 27 leden van het EU-blok. Voorkomen moet worden dat sommige lidstaten andere lidstaten overbieden vanwege hun diepere zakken.
De oplossing werd gevonden in wat eigenlijk een koperskartel is. Volgens Bloomberg worden de eerste aanbiedingen vanuit Amerika, het Midden-Oosten en Afrika in juni getekend. De prijs zal een knelpunt zijn in deze gezamenlijke aankoopexercitie. Eén van de doelen van de hele onderneming was om gasprijzen laag te houden door grotere volumes in te kopen. Gasprijzen zijn momenteel fors lager dan een jaar geleden. Toch moet de EU veel gas inkopen en dat zou de prijzen mogelijk zelfs kunnen opdrijven. De totale gasbehoefte van de EU plus vier buurlanden komt neer op 24 miljard kubieke meter in de komende drie jaar, aldus Maros Sefcovic.
Het is een groot volume gas dat op de wereldwijde spotmarkt moet worden gesourced. “We clearly need to turn the economic tide in Europe”, zegt Sefcovic in een Bloomberg-interview. Volgens Sefcovic hebben zo’n 50 leveranciers belangstelling getoond om mee te doen met de gezamenlijke EU-aankoop. Ook zou er interesse zijn van grote industriële gasconsumenten in de EU. De prijs blijft echter van essentieel belang. Europa betaalt meer voor haar gas dan Amerika en China bijvoorbeeld. Dat moet volgens de EC-topman veranderen wil het blok concurrerend blijven op het wereldpodium.
Prijs TTF gas leverjaar 2024 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
Steenkool
Het prijsverschil tussen front contracten en verder in de tijd liggende termijncontracten is afgelopen maanden fors gedaald. De risicopremie in de prijs van het eerstvolgende jaar is bijna volledig uit de forward curven van elektriciteit, gas en steenkool gelopen.
Prijs ICE Coal leverjaar 2024 (usd/t) – week cloud candle, log scale
“I think if you’re going to go through the greatest transformation that the world has seen in over 100 years, of unplugging from one energy system and creating a whole other one, you can’t just do it without planning it out.” – Amos Hochstein, Amerikaanse energie-afgezant.
Emissierechten
Het behouden van een zeker en betaalbaar energie-aanbod is een grote uitdaging, in de haalbaarheid naar minder CO2-emissie volgens Chevron CEO Mike Wirth tijdens de CERAWeek van S&P Global. Een voortijdige shift naar low-carbon riskeert een wanordelijke transitie die pijnlijk en chaotisch zou kunnen worden.
Een belangrijke focus van de conferentie is hoe het best te navigeren in een “much more turbulent and confusing energy picture” aldus Daniel Yergin, vice-voorzitter van S&P Global en voorzitter van de CERAWeek. Turbulentie en verwarring waren kenmerkend voor het afgelopen jaar en “very dramatic” voor de industrie. Tijdens de conferentie zeiden sommige industrie-insiders dat de verstoring van het Russische aanbod een reminder is om haastig en slecht beleid te voorkomen dat fossiele brandstoffen uitsluit of prijzen opdrijft.
Sultan al-Jaber, topman van Abu Dhabi National Oil Company en voorgedragen voorzitter voor de COP28 klimaattop, zei tijdens het event dat industrieleiders van de energiewereld hun ervaring en expertise moeten inzetten “to decarbonize quicker” en “future-proof sooner”. Tegelijkertijd waarschuwde hij dat de wereld “cannot responsibly unplug the energy system of today until the system of tomorrow is ready.” In één van de sessies zei Liam Mallon, president van ExxonMobil Upstream Company dat elk land een ander pad van energietransitie zal nemen, afhankelijk van de beschikbare bronnen. Amos Hochstein stelde dat het lastigste deel van decarbonization het uitzetten en coördineren van een tijdspad is.
Prijs Emissierechten – Dec-23 contract EEX (eur/t) – week cloud candle, log scale
Mother Earth holds 88 million tonnes of lithium, of which one-quarter is economically viable to mine, known as ‘reserves.’ – schatting van U.S. Geological Survey (USGS)
Hernieuwbaar
De zogenaamde lithium-driehoek Argentinië, Chili en Bolivia is goed voor meer dan de helft van de lithium-bronnen. Daarnaast hebben Brazilië en Argentinië ervaring met de fabricage van auto’s wat de basis zou kunnen vormen van een regionaal e-mobiliteitsplatform. Er is een grote drive voor veel landen die ruwe grondstoffen produceren om naar beneden te bewegen in de toeleveringsketen en gebruik te maken van de e-rage. In plaats van het leveren van ruwe materialen upstream in de keten, willen producenten naar activiteiten gaan met een hogere toegevoegde waarde. Bijvoorbeeld de fabricage van batterijen en uiteindelijk EV’s die deze lithium batterijen nodig hebben.
De Chinese automaker Chery Inc. wil een $ 400 miljoen kostende fabriek in Argentinië bouwen voor de productie van EV’s en batterijen. Het is een globale trend die door grondstofrijke landen is ingezet om niet alleen leverancier van grondstoffen te zijn, maar ook inputs te leveren voor downstream producten met een hogere toegevoegde waarde. Gemiddeld bevat een EV-lithium-ion pack ongeveer 9 kilogram aan lithium. Dat is duizend keer meer dan in de meeste consumentenelektronica wordt toegepast. Lithium-mijnen zijn niet in staat gebleken het aanbod op te schalen om aan de snel groeiende vraag van de ontwikkelende EV-markt te kunnen voldoen. Het toevoegen van nieuwe online capaciteit kan 3-5 jaar of langer duren. De jaarlijkse vraag naar lithium zal tegen 2030 naar verwachting ongeveer 3 miljoen metrische ton van lithium carbonate bereiken. EV’s zouden meer dan 80% kunnen uitmaken van de totale vraag.
Een ruwe schatting van Popular Mechanics is dat 22 miljoen ton lithium nodig is voor de productie van 2,8 miljard EV’s. Het aanbodtekort heeft in 2022 tot een flinke prijs spike geleid in de lithiumprijs. Dit tekort zal nog jaren aanhouden, maar zoals altijd biedt innovatie hoop.
Zonne-energieproductie zal tegen 2050 het grootste deel van de wereldwijde zilverreserves vereisen. De zilvervraag bereikte in 2022 recordniveaus en zal komende decennia blijven toenemen. Een reden is de snel stijgende vraag naar zilver in de groene energiesector. Een Australische studie voorspelt dat tegen 2050 het leeuwendeel van de mondiale zilvervoorraad nodig is voor zonnecellen. Vanwege het uitstekend geleidend vermogen van zilver is dit metaal een belangrijk element voor de productie van zonnepanelen. Het wordt ook gebruikt om de elektrische lading uit de zonnecel naar het systeem te transporteren. Elk zonnepaneel gebruikt slechts een kleine hoeveelheid zilver, maar bij een exponentiele groei van de vraag tellen deze kleine hoeveelheden op tot een substantieel volume.
Volgens een onderzoeksrapport van wetenschappers aan de Universiteit van New South Wales, zullen paneelproducenten tegen 2027 waarschijnlijk meer dan 20% van het huidige jaarlijkse zilveraanbod consumeren. Tegen 2050 zou de productie ongeveer 85%-98% van de huidige, wereldwijde zilverreserves gebruiken. Gegevens van het Silver Institute laten zien dat de zilvervraag ten behoeve van photovoltaics (PV) in 2021 een record bereikte van 113,7 miljoen ounce. In 2013 was dat nog maar 50,5 miljoen ounce. Analisten schatten dit getal voor 2022 op 127 miljoen, maar definitieve cijfers zijn nog niet bekend.
COMCAM – analyse op maat
Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.
Op deze analyse rust auteursrecht van COMCAM. Teksten mogen niet worden overgenomen, gekopieerd, openbaar mogen worden gemaakt of verveelvoudigd worden, zonder expliciete toestemming van COMCAM. Ook bij citaten of gedeeltelijke overnames is dit niet toegestaan.