Energiemarkt analyse 14 september 2023
G7 prijslimiet Russische olie voorlopig ongewijzigd.
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze wekelijkse marktanalyse.
Ga direct verder naar
> Introductie > Ruwe olie > Elektriciteit > Aardgas > Steenkool > Emissierechten > Hernieuwbaar
Introductie
“We don’t measure its success just by how many molecules of oil travel under the cap specifically. We view it as a market mechanism for changing the oil market’s incentives.” – Eric Van Nostrand, staatssecretaris voor Economic Policy
De G7 heeft geen onmiddellijke plannen de prijs cap op Russische olie te herzien. De laatste herziening is van maart dit jaar. De recente olieprijsrally heeft de Russische olieprijs boven de G7 prijslimiet gebracht van $ 60, met vlaggenschip Urals blend op gemiddeld $ 72 in augustus. Op korte termijn wordt dit ook niet verwacht.
Eind 2022 stelden de G7, EU en geallieerden waaronder Australië een prijslimiet in op Russische ruwe olie. De verschepingen van Rusland naar landen buiten de EU konden anders geen gebruik maken van Westerse verzekering en financiering. Voor het grootste deel van het jaar handelden de prijzen van Russische olie, waaronder Urals, onder de prijs cap. De internationale benchmark prijzen bleven in een nauwe bandbreedte van ongeveer $ 75 – 80 per vat.
Tussen januari en augustus 2023 was de gemiddelde Urals-prijs $ 56,58 per vat, vergeleken met een gemiddelde van $ 82,13 per vat in dezelfde periode van 2022. Eric van Nostrand, staatssecretaris voor Economic Policy zegt in een interview op Bloomberg TV dat de cap werkt, negen maanden na implementatie. Hij voegt hieraan toe dat de Russische inkomsten zijn verlaagd en dat er hard wordt opgetreden bij overtredingen. “We meten het succes niet af aan de hoeveelheid moleculen die specifiek onder de cap zijn vervoerd”, zegt Van Nostrand. “We zien het als een marktmechanisme voor het veranderen van de prikkels op de oliemarkt.”
Amerika ziet graag dat Rusland de markt ruim van olie blijft voorzien. Het land wil de wereldwijde oliemarkt niet verstoren “op een manier die tot instabiliteit zou kunnen leiden”. De vraag blijft nu hoe het succes van de prijslimiet daadwerkelijk wordt gemeten.
“There is no sign that Saudi Arabia will shift away from its current price-over-volume strategy. Price over volume is the name of the game.” – Bjarne Schieldrop, commodities analyst SEB AB
Ruwe olie
Een verrassende aankondiging van Saoedi-Arabië op dinsdag 5 september duwde de Brent prijs voor de eerste keer dit jaar boven $ 90 per vat. Een nieuw hoogtepunt. De verlenging van de huidige vrijwillige productiebeperking van 1 miljoen vaten per dag (bpd) tot in december zal de fundamenteel sterke markt blijven ondersteunen. Het nieuws kwam toch nog als een schok voor de markt. Saoedi-Arabië zal haar output handhaven op 9 miljoen bpd. Rusland kondigde afzonderlijk aan de output met 300.000 bpd te verlagen voor dezelfde periode. Ze zal ook op maandbasis bekijken of de beperking verlengd moet worden, afhankelijk van de situatie op de wereldoliemarkt.
Neerwaartse prijsdruk zou kunnen ontstaan door verslechterende economische gegevens uit China en andere grote economieën. China verschuift naar een trager groeipad. De post-lockdown rebound werd geleid door toegenomen reisactiviteit die de vraag naar vliegtuigbrandstof deed stijgen. In het binnenland verliest dit herstel echter aan kracht. Een dieper wordende vastgoedcrisis en een afnemende vraag naar luxegoederen liggen ten grondslag aan deze zwakte. Dat het bij de belangrijkste producent van basismetalen en veel vitale componenten gebeurt, in een periode van stijgende rentevoeten, voorspelt weinig goeds.
Stijgende rentetarieven zetten uitgaven aan infrastructuur onder druk en ontmoedigen kapitaalinvesteringen. Het wordt een circulair probleem. Waar moet het nieuwe aanbod vandaan komen als boringen en exploratie naar nieuwe olie- en gasvelden afnemen? Als er geen solar- en windcapaciteit bijkomt. En er geen fabrieken worden gebouwd voor lithium-ion batterijen en semiconductors? Stijgende energieprijzen zullen zelfversterkend blijken. Een upstream aanbodcrisis kan niet worden opgelost door het vernietigen van de vraag. De vraag moet dan óf verschuiven naar een andere bron (hernieuwbaar) óf er moet meer aanbod gevonden worden!
De vraag naar elders verschuiven zonder bijbehorende infrastructuur lost het probleem ook niet op. Hernieuwbare brandstoffen en elektriciteitsproductie zullen impact hebben op de vraag respectievelijk rond 2028 en begin 2030. Maar het is geen lichtknopje dat aan- en uitgezet kan worden. Olie en gas zullen tot die tijd nog steeds worden gebruikt tot dat punt en zelfs langer. Momenteel is er nog geen groei in productie of aanbod zichtbaar in productie of aanbod, nodig voor het onder bedwang houden van prijzen.
De Saudi’s betalen een hoge prijs voor het handhaven van de olieprijs. Het IMF kwam met een scherpe downgrade voor het land. De economische groeiverwachting zal afnemen door de verkoopvolumes die het verliest. Dit lijkt acceptabel voor het land dat een olieprijs van bijna $ 100 per vat nodig heeft voor het financieren van de ambitieuze uitgavenplannen, volgens Bloomberg Economics.
De dollar is anderhalf jaar geleden ingezet als wapen tegen Rusland. De reactie van OPEC+ en BRICS+ is om olie als wapen te gebruiken. Het aanvullen van de SPR is hierdoor fors duurder geworden voor de Biden regering.
Prijs Ruwe olie – Brent december 2023 ($/barrel) – maand cloud candle, log scale
“(Electricity) producers have explained in the past that it is better to produce when prices are a little bit negative rather than take measures to stop production.” – Europower
Elektriciteit
Storm Hans teisterde begin augustus Scandinavië waardoor de waterreservoirs weer aangevuld werden in een regio waar hydropower de elektriciteitsproductie domineert. Het zilveren randje aan de storm was gratis elektriciteit vorige week maandag voor inwoners van de twee grootste steden van Noorwegen.
Door de gevulde waterreservoirs draaiden hydropower centrales op volle toeren. De spotprijzen van elektriciteit vóór belasting en netbeheerkosten werden omlaag gedrukt tot minder dan 3 cent in de hoofdstad Oslo en Bergen, de tweede grootste stad. Op Nord Pool, Europa’s toonaangevende elektriciteitsmarkt, stonden de groothandelsprijzen op € -1,42 per megawattuur. Dit betekent dat energiebedrijven klanten betalen om elektriciteit af te nemen.
Lagere prijzen op de Nordic power market droegen bij aan lagere prijzen op het continent die ook goedkoper worden. Dit wordt ook voor een deel veroorzaakt door de goedgevulde aardgasvoorraden, 93% vol. Ruim voor 1 november, de datum vastgesteld door de EU met een target van 90%. Lage elektriciteitsprijzen konden niet op een beter tijdstip komen voor consumenten van Oslo tot Stockholm en elders. De ernstigste inflatie in een generatie en hoge rentestanden hebben Europese huishoudens pijn gedaan.
Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2024 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
“This is part of the unions ratcheting up the pressure on Chevron to make more compromises, and is all part of the negotiation ‘dance’ between the parties.” – Saul Kavonic, Credit Suisse
Aardgas
Werknemers bij de LNG-fabrieken van Chevron in Australië zijn afgelopen vrijdag begonnen met gedeeltelijke stakingen na de mislukte besprekingen over nieuwe arbeidscontracten. Bloomberg meldt dat Offshore Alliance, gedeeltelijk de werkzaamheden hebben stilgelegd bij drie fabrieken in West-Australië.
Afgelopen jaar waren deze fabrieken goed voor 7% van de wereldwijde LNG-productie. Als reactie hierop stegen EU-benchmarkprijzen voor aardgas met 11% op vrijdag, waarna de prijzen voor de wekelijkse close weer wat terugzakten. Saul Kavonic, energie-analist bij Credit Suisse Group, waarschuwt dat een volledige stillegging van de LNG-fabrieken niet lang kan duren omdat het een energiecrisis in West-Australië zou veroorzaken. Dan zal de overheid niet anders kunnen dan ingrijpen.
Het goede nieuws is dat Europa’s aardgasbuffer voor 93% is gevuld. Na het stopzetten van goedkoop Russisch gas is Europa nu wel meer afhankelijk van andere bronnen op de wereldmarkt. Hierdoor is er meer risico op potentiële prijsvolatiliteit. Europese LNG-importen herstellen wat na de recente dip. Dit compenseert enigszins de verminderde pijpleidingleveranties vanuit Noorwegen wegens onderhoud bij het Troll-gasveld.
Prijs TTF gas leverjaar 2024 (eur/MWh) – dag cloud candle, log scale
Steenkool
Welke elektriciteitsbronnen voorzien de wereld van stroom?
In 2022 werd wereldwijd 29.165,2 terawattuur (TWh) elektriciteit gegenereerd. Een toename van 2,3% ten opzichte van het jaar daarvoor. Onderstaande infographic laat zien door welke energiebronnen de wereld in 2022 werd aangedreven.
Steenkool is nog steeds koning als het aankomt op elektriciteit. In 2022 was deze energiebron goed voor 35,4% van de wereldwijde elektriciteitsproductie. Aardgas staat op een tweede plek met 22,7% en hydro-elektrisch neemt 14,9% voor haar rekening.
Meer dan 75% van de totale wereldwijde elektriciteit die door kolenverbranding wordt geproduceerd wordt geconsumeerd in slechts drie landen. China is de topgebruiker van kolen, goed voor 53,3% van de wereldwijde kolenvraag, gevolgd door India op 13,6% en Amerika die 8,9% consumeert. Kolenverbranding voor elektriciteit, als ook voor metallurgie en cementproductie, is ‘werelds largest source van CO2-emissies. Niettemin is het gebruik ervan voor elektriciteitsopwekking sinds 1997 met 91,2% toegenomen. Het jaar toen de eerste wereldwijde klimaatovereenkomst in het Japanse Kyoto werd getekend.
Prijs ICE Coal leverjaar 2024 (usd/t) – week cloud candle, log scale
“It’s important to emphasize carbon is an essential element for life on this planet. It’s what humans exhale and what plants need to survive.” – Nick Giambruno, analist
Emissierechten
De energie van 25 koelkasten is nodig om een elektrische wagen op te laden voor een gemiddeld Amerikaans gezin. Congreslid Thomas Massie, elektrisch engineer, onthulde deze informatie in discussie met Pete Buttigieg, minister van Transport. De discussie ging over het plan van president Biden om 50% van de verkochte auto’s in Amerika elektrisch te laten zijn tegen 2030.
Het huidige en toekomstige net in Amerika zal niet in staat zijn elk huishouden te voorzien van de elektriciteit hiervoor. In Californië bezwijkt het elektriciteitsnet al bijna onder de bestaande load. Massie beweert dat het idee van een snelle, wijdverspreide adoptie van EV’s een gevaarlijk idee is gebaseerd op politieke wetenschap, niet op gezonde engineering. Niettemin laten overheden, media, academische wereld, grote bedrijven en beroemdheden hetzelfde geluid horen van een imminente duurzame ‘transitie’ naar EV’s.
De centrale premisse voor elektrische wagens is dat ze de planeet van CO2 redden omdat ze elektriciteit gebruiken in plaats van benzine. Maar wat genereert de elektriciteit die de EV’s vooruit doet bewegen in Amerika. Koolwaterstoffen genereren meer dan 60% van de Amerikaanse elektriciteit. Dat betekent dat er een goede kans is dat olie, kolen of gas achter de elektriciteit zit waarmee een EV wordt opgeladen.
Zelfs als de logica wordt gevolgd dat carbon slecht is, zullen EV’s niet werkelijk leiden tot een verlaging van CO2-emissies, maar slechts een herschikking ervan. Daarnaast vereisen het onttrekken en verwerken van exotische materialen, nodig voor het maken van EV’s, een ongelofelijke hoeveelheid elektriciteit in verafgelegen locaties. Alleen koolwaterstoffen kunnen dit leveren.
Ook vereisen EV’s enorme hoeveelheden zeldzame elementen en metalen zoals lithium en kobalt. Deze worden gemijnd in verre van milieuvriendelijke omstandigheden. Analisten schatten in dat elke EV één kilogram nodig heeft aan zeldzame aardelementen. Dit produceert een gigantische hoeveelheid giftig afval.
Prijs Emissierechten – Dec-23 contract EEX (eur/t) – week cloud candle, log scale
“The situation in US offshore wind is severe. Snarled supply chains, soaring interest rates, and easy money tax credits drying up. A warning sign the green energy revolution bubble is in trouble.”
Hernieuwbaar
De grootste offshore windparkontwikkelaar wil uit Amerikaanse projecten stappen tenzij de Biden regering meer steun garandeert. Dit meldt Bloomberg. De Biden-regering heeft offshore windparken aangeprezen als essentieel onderdeel voor het decarboniseren van het Amerikaanse net. Toenemende inflatie heeft echter de groei van de sector ondermijnd en veel projecten beëindigd.
Onder de Inflation Reduction Act (IRA) ontving Orsted tot 30% aan belastingvoordelen. Maar er blijkt meer nodig te zijn nu de financiële crisis zich ontvouwt in de offshore wind industrie. Volgens Nipper zijn offshore windparken niet-investeerbaar, mede door de hogere kapitaalkosten die in Amerika nu boven 3% liggen. Hij stelt dat Orsted de onrust in de industrie niet had kunnen voorspellen. Vorige week verloor het bedrijf $ 8 miljard aan beurswaarde nadat verliezen waren geboekt op diverse Amerikaanse projecten.
Lange termijnplannen lopen nu ook het risico momenteel niet investeringswaardig te zijn. De aandeelprijs van de in Denemarken genoteerde groene energiegigant crashte afgelopen weken door toenemende tegenwind. De aandeelprijs staat nu weer op niveaus van 2018.
De ambitieuze doelstelling voor het bereiken van een capaciteit van 30 gigawatt aan offshore windenergie tegen 2030 lijkt in gevaar te komen. De IRA was bedoeld om de inflatie te beteugelen, maar een groene energiecrisis volgde. Zoals Orsted het beschrijft, werd deze crisis juist door inflatie veroorzaakt.
COMCAM – analyse op maat
Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.
Op deze analyse rust auteursrecht van COMCAM. Teksten mogen niet worden overgenomen, gekopieerd, openbaar mogen worden gemaakt of verveelvoudigd worden, zonder expliciete toestemming van COMCAM. Ook bij citaten of gedeeltelijke overnames is dit niet toegestaan.
Volg ons op LinkedIn om op de hoogte te blijven van wat er speelt in de energiemarkt, de energietransitie & verduurzaming.