Energiemarkt analyse 16 april 2024
Congestie op Europese elektriciteitsnetten.
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze wekelijkse marktanalyse.
Ga direct verder naar
> Introductie > Ruwe olie > Elektriciteit > Aardgas > Steenkool > Emissierechten > Hernieuwbaar
“Since it takes far longer to increase grid capacity than it does to deploy wind and solar projects, grids may not be prepared to meet the scale of future increases.” – Ember
Introductie
Nu meer elektriciteit via wind en zon wordt gegenereerd dan de beschikbare capaciteit in diverse Europese landen aankan, concludeert energie denktank Ember dat een aantal landen binnenkort problemen ondervinden in hun nationale elektriciteitsnetten. Spanje, Frankrijk en Polen zijn landen waarvan de energienetten nog onvoldoende ontwikkeld zijn voor het halen van de 2030 beleidsdoelstellingen voor wind en zon capaciteit.
Van de 26 landen in de Ember-studie zullen 11 landen niet voldoende capaciteit hebben voor de verwachte aanleg van wind en solar als de huidige netplannen worden gerealiseerd. Dit patroon wordt niet in heel Europa gezien. Diverse netplannen zijn nagenoeg in lijn met de hernieuwbare energiedoelstellingen.
In vier landen zijn ze zelfs enorm ambitieus: Kroatië, Denemarken, Finland en Nederland. Volgens de auteurs van deze studie hanteren deze landen een verstandige aanpak die de netwerken beter voorbereidt op mogelijke toekomstige verhogingen van de nationale ambitieniveaus. Ember analisten zeggen dat de onevenwichtigheid tussen netplannen en beleidsdoelstellingen waarschijnlijk wordt veroorzaakt door de vertraging tussen het creëren van nieuw nationaal beleid en de ontwikkeling van netplannen. Het gebrek aan capaciteit in netplannen komt volgens de analisten door voormalige beleidsdoelen.
“It’s difficult to see anyone going short heading into two days when the market is closed.” – Alex Longley, commodity expert Bloomberg
Ruwe olie
Een aantal weken geleden schreef Bloomberg commodity expert Alex Longley dat er weinig reden was bang te zijn voor forse prijsdalingen gegeven de wereldwijde geopolitieke risico’s. Dat gold ook voor afgelopen vrijdag 12 april.
Longley concludeert dat door een bredere reflatiehandel en enorme geopolitieke risico’s handelaren op vrijdagen geneigd zijn de markt hoger te zetten. Volgens Goldman Sachs doen handelaren dat ook. Dit gezien de totale open interest in alle grote olietermijncontracten is gestegen tot 6,42 miljoen lots, het hoogste niveau sinds februari 2022. Een lot staat voor een termijncontract van 1.000 vaten olie van 159 liter per vat. Callopties voor Brent worden in grote volumes verhandeld. Het volume was afgelopen vrijdag voor de 12e dag op rij groter dan het volume aan verhandelde putopties. De activiteit wordt gedomineerd in opties met uitoefenprijzen (‘strikes’) van $ 100 per vat en hoger.
De meeste handelaren verwachten een krachtige break-out vanaf hier op basis van de zogenaamde 25-delta skew. De 25 delta skew meet het verschil tussen de impliciete volatiliteit van out-of-the-money (OTM) call opties en OTM put opties, beiden met een delta van 25. Deze maatstaf biedt waardevolle inzichten in het marktsentiment. Het kan handelaren helpen bij het nemen van meer geïnformeerde beslissingen. Een delta van 25 betekent dat bij een prijsstijging van de Brentprijs met 1% de calloptie met 25% stijgt. De putoptie daalt in dat geval 25%. De 25-delta skew van het tweede maand-contract van Brent heeft de hoogste bullish bias sinds oktober.
De prijs van Russische olievaten handelt overal boven de G7-prijslimiet. Er was ook geen mechanisme om de $ 60 limiet af te dwingen. Bloomberg meldt dat Russische olie wordt verhandeld boven het prijsplafond dat is ingesteld door de G7. Dit duidt op een aanzienlijke niet-naleving van de maatregel. De G7 wil Rusland inkomsten ontnemen voor de oorlog in Oekraïne. Het Russische vlaggenschip Urals olie handelt nu boven $ 75 per vat op het punt dat het de havens in de Baltische en Zwarte Zee verlaat. Tegen de tijd dat de Urals in India aankomen, handelt de olie op $ 88 per vat. Dit is slechts $ 3,80 onder de wereldwijde benchmark voor fysieke vrachten.
Aangezien Russische olie met een prijs van boven $ 60 eigenlijk niet getransporteerd mag worden, zal naar schatting een kwart van de Russische olieschippers de gegevens fabriceren. Een woordvoerder van de Europese Commissie zegt dat het blok bewust is van het risico dat de prijslimiet wordt ontweken. Ze zijn vastbesloten deze Russische inkomsten weg te nemen en tegelijkertijd de stabiliteit van de mondiale energiemarkt te ondersteunen. Het meest recente sanctiepakket om de prijslimiet beter af te dwingen heeft niet de “gewenste uitkomst” bereikt, aldus de woordvoerder.
Prijs Ruwe olie – Brent juni 2024 ($/barrel) – week cloud candle, log scale
”Every day, I’m surprised by how fast power consumption is growing.” – Eric Peters, CIO One River
Elektriciteit
Het wordt steeds duidelijker dat cutting-edgechatbot providers en andere AI en hyper-scaler business energie-intensieve datacentra nodig hebben om operationeel te kunnen zijn. Dit legt een significante druk op een verouderd elektriciteitsnet dat wanhopig schreeuwt om modernisatie. De toenemende elektriciteitsvraag is niet slechts AI-gerelateerd. Er zijn meerdere drivers, waaronder onshoring trends, elektrificatie van transport en gebouwen, extreem weer en de vraag vanuit datacentra. Eric Peters, CIO bij One River zegt verrast te zijn over de snelle groei van de elektriciteitsconsumptie. Ook Richard Holtum, een Wall Street analist die de wereldwijde activiteiten gas, elektriciteit en hernieuwbaar van Trafigura onder z’n hoede heeft, herkent deze opkomende trends. “Elektrificatie van het wagenpark, AI – al deze dingen zijn enorm energie-intensief.“
Na het opengooien van de gereguleerde elektriciteitsmarkten bouwen handelaren over de gehele wereld power desks, die het handelaren overzee mogelijk maakt fysieke units te kopen en te verkopen. Aldus Bloomberg. Holtum merkt op: “Er is een groeiend besef dat het stukje dat het traditionele fossiele en de energietransitie met elkaar verbindt het elektron is. Naarmate meer en meer netwerken geliberaliseerd worden zal de handelssfeer zich verder uitbreiden…“
Wat duidelijk is, is dat het elektrificeren van de economie een upgrade van het net vereist om de nieuwe elektriciteitsvraag op te vangen. De meest betrouwbare vorm van schone energie is nucleair en zal volgens steeds meer partijen onderdeel moeten uitmaken van de elektriciteitsmix.
De markt is afgelopen week sterk gestegen met de gasmarkt als grootste driver. De frontmaanden stegen met ruim 25%. De prijs van kalenderjaar 2025 steeg met 16%. Op maandag bleef de prijs van leverjaar 2025 liggen rond het hoogtepunt (tevens slotprijs) van vrijdag. Vandaag wordt de markt weer hoger geboden.
Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2025 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
”The new data showing the rise in Russian LNG exports to the European Union indicates that Europe has replaced piped Russian gas from its eastern ports with Russian LNG at its western ports.” – Charles Kennedy
Aardgas
De Russische LNG-exporten stegen met 4% in het 1ste kwartaal van dit jaar en compenseerden de gesanctioneerde gasexporten via pijpleiding naar Europa. Dit meldt de Russische krant Kommersant. Deze krant schreef dat niet-gesanctioneerde LNG-exporten naar de EU in Q1 2024 met 4% waren gestegen en LNG-volumes richting Azië met 7% waren gedaald, op basis van Kpler gegevens.
Europa ontving ongeveer 5 miljoen ton Russische LNG in Q1. De bulk hiervan komt van het Yamal LNG project, gerund door Novatek en het Sakhalin Energie project van Gazprom. Eind maart verkocht Moskou het minderheidsbelang van Shell in het Sakhalin LNG project aan staatsbedrijf Gazprom voor $ 1 miljard.
Deze nieuwe gegevens tonen aan dat de stijging in Russische LNG-exporten naar de Europese Unie het Russische gas via pijpleiding vanuit haar oosterse havens heeft vervangen met Russische LNG uit haar westerse havens. Het EU-blok is hiermee de grootste koper van Russische LNG geworden. Tot nu toe dit jaar heeft Europa de helft van al het Russische LNG-exportvolume opgesnoept met Spanje, België en Frankrijk als grootste afnemers. De EU wordt gevolgd door China die 21% opkocht volgens gegevens tot en met februari.
De prijzen op de gasmarkt stegen afgelopen week sterk. De gasprijzen op de forward curve tot en met leverjaar 2025 stegen met 14-15%. Door de toegenomen geopolitieke risico’s over het weekend bleef ook op maandag de markt sterk geboden met een stijging van ruim 2% voor het front contract mei 2024. De prijs van leverjaar 2025 sloot, na een initiële dip, de dag nagenoeg onveranderd. Op dinsdagochtend steeg dit contract nog eens met 3%.
Prijs TTF gas leverjaar 2025 (eur/MWh) – dag cloud candle, log scale
“Peak Coal? Hmm, How To Put It: No.”
Steenkool
Een nieuw rapport van Global Energy Monitor laat zien dat de wereldwijde capaciteit van met kolen opgewekte elektriciteit in 2023 tot een nieuw record is geklommen. Vooral omdat China nieuwe fabrieken heeft neergezet en dat wereldwijd kolencentrales minder snel worden afgeschreven.
De gegevens van Global Energy Monitor tonen aan dat de wereldwijde kolenvloot met 2% toenam tot 2.130 gigawatt. China was verantwoordelijk voor 66% van deze toename, gevolgd door Indonesië en India.
Afgelopen jaar begon China met de constructie van 70 gigawatt aan nieuwe kolencentrales, bijna 20 keer zoveel als de totale hoeveelheid die in de rest van de wereld wordt gebouwd. De recente toename van de ontwikkeling van steenkoolcentrales in China staat in schril contrast met de wereldwijde trend en brengt China’s klimaatdoelstellingen voor 2025 in gevaar. Aldus Qi Qin, analist bij Centre for Research on Energy and Clean Air. Volgens hun gegevens heeft China het afgelopen jaar ongeveer 47 gigawatt aan nieuwe kolencentrales toegevoegd en slechts 3,7 gigawatt met pensioen gestuurd. Indonesië en India voegden respectievelijk 5,9 en 5,5 gigawatt toe. Tegelijkertijd nam de wereldwijde capaciteit (uitgezonderd China) voor de eerste keer toe sinds 2019. Dit houdt in dat peak coal nog moet worden bereikt.
Prijs ICE Coal leverjaar 2025 (usd/t) – week cloud candle, log scale
”Already, electric vehicles are stacking up on our lots which is our best indicator of customer demand in the marketplace.” – Amerikaanse autohandelaren
Emissierechten
De aandeelprijzen van Rivian Automotive, Lucid Group en Tesla Motors daalden afgelopen vrijdag op de Amerikaanse beurzen. Dit nadat Ford Motor had aangekondigd de prijzen van haar elektrische F-150 Lightning pick-up truck tot en met 7,5% te verlagen. Er zijn zorgen over de dalende vraag in de EV-industrie. Berichten over Ford die de prijzen verlaagt voor de F-150 Lightning EV, veroorzaken schokgolven in de EV-markt en hebben met name invloed op Rivian en Lucid. Dit stelt Steve Man, een analist bij Bloomberg Intelligence. Beide start-ups staan voor uitdagingen die mogelijk verergerd worden door een nieuwe ronde van prijsverlagingen voor elektrische voertuigen. Dat zou hun winstmarges en kasreserves kunnen aantasten op een moment dat ze zuinig moeten zijn.
Ondertussen is een EV-prijzenoorlog losgebarsten tussen autofabrikanten nu niet-rendabele EV-startups moeite hebben om te overleven. Ford zegt tegen Bloomberg dat de prijsverlagingen het bedrijf zullen helpen zich aan te passen aan de markt voor het bereiken van de optimale mix tussen sales groei en waarde voor consumenten. Eerder dit jaar had Ford Motor de productie van de truck gepauzeerd om later deze maand weer te worden hervat.
De dalende EV-vraag heeft geleid tot een heroverweging van de EV-strategie van Ford, aldus CEO Jim Farley. De uitgaven voor batterij-aangedreven wagens zullen met $ 12 miljard worden teruggebracht. De lancering van diverse modellen wordt uitgesteld. In plaats daarvan zal het bedrijf een uitgebreide line-up aan hybride wagens gaan aanbieden in Noord-Amerika. Duizenden autohandelaren waarschuwden recent voor de klimaatverandering strijders in het Witte Huis en dat de 2030 EV push als boemerang terugkeert. Veel consumenten zijn niet happig de geforceerde EV-adoptieplannen van overheid en bedrijfsleven te omarmen. Dit beleid krijgt een terugslag nu ook leveringen van Tesla in het eerste kwartaal achterbleven bij de verwachtingen. Dit betekent dat er meer prijsverlagingen zullen volgen.
De prijs voor het recht CO2 te mogen emitteren stijgt ondertussen mee met de overige inputkosten van ‘schone’ elektriciteit. Maandag 15 april was er consolidatie. Mogelijk het begin van een bullish triangle.
“Because we know about the eclipse ahead of time, utilities have prepared and planned for the lost solar energy.” – Energy Information Administration (EIA)
Hernieuwbaar
Het Amerikaanse elektriciteitsnet zag afgelopen 8 april een flinke daling in solar productie door het gehele land vanwege de totale zonsverduistering. Hierdoor waren de netten kwetsbaar. Er was back-up nodig van fossiele brandstoffen en/of batterijreserves voor het verlichten van de netstress.
Bloomberg schatte in dat 30 gigawatt aan solar energie verloren zou gaan. Het equivalent van 30 nucleaire reactoren aangezien het zonlicht voor een deel geblokkeerd zou worden. De prijzen op power markten van Texas tot Maine werden hierdoor beïnvloed. Het Texaanse net zou 17 gigawatt verliezen. Het noordoosten verloor 4,8 gigawatt aan utility-scale solar en de rooftop systems wekten eenzelfde hoeveelheid minder op. De impact op het Midcontinent Independent System Operator grid, zou 4 gigawatt aan elektriciteit moeten missen, aldus S&P Global.
De voorlaatste solar eclips vond plaats in 2017. Sindsdien is solar verdrievoudigd en is goed voor 4% van de totale elektriciteitsproductie. Volgens de EIA waren nutsbedrijven voorbereid. Verschillende netbeheerders hebben plannen vrijgegeven over hoe ze om zouden gaan met de verandering in de opwek van zonne-energie tijdens de eclips. Gedurende de eclips zouden elektriciteitsproducenten in de getroffen gebieden de output van andere bronnen van elektriciteitsproductie moeten verhogen om de afname in zonne-energie aan te vullen.
Er is echter steeds meer kritiek op de hernieuwbare industrie. In de afgelopen decennia heeft de groene energielobby, ofwel het climate-change-industrial complex, niet haar deel van de rekening betaald. Sterker nog, het merendeel van deze bedrijven betaalt nagenoeg geen inkomstenbelasting. Ze maakten echter volop gebruik van directe en indirecte federale subsidies. In de laatste twee decennia heeft de hernieuwbare energielobby meer dan $ 250 miljard aan subsidies weten te collecteren. Betalingen waarvan verzekerd werd dat ze tijdelijk zouden zijn.
Het argument voor deze toezeggingen, leningen, belastingvoordelen en andere sweetheart kisses was dat het ging om “infant industries” die behoefte hadden aan een Head Start programma voor CEO’s. Deze bedrijven hebben na al deze jaren echter nooit de pubertijd gehaald. Een nieuw rapport van belastingexpert Adam Michel, werkzaam bij het Cato Institute, constateert dat de groene energiesubsidies, onder meer via de Inflation Reduction Act, de Amerikaanse schatkist ongeveer $ 1,8 biljoen zullen kosten over een periode van 10 jaar.
Economisch adviseur Stephen Moore vraagt zich af wat deze berg aan belasting-gefinancierde groene energie grootsheid heeft opgeleverd. Eigenlijk niets, zegt hij en beantwoordt hiermee zijn retorische vraag. Amerika haalt 80% van haar energie uit fossiele brandstoffen en nucleair. Wind en zon blijven hangen op minder dan 10%. President Biden stelt een bedrijfsbelasting van minimaal 15% voor. De groene energielobby wordt hiervan uitgezonderd. Het is volgens Moore een reminder van het feit dat veel mensen erg rijk worden van de klimaatveranderingshysterie.
COMCAM – analyse op maat
Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.
Op deze analyse rust auteursrecht van COMCAM. Teksten mogen niet worden overgenomen, gekopieerd, openbaar mogen worden gemaakt of verveelvoudigd worden, zonder expliciete toestemming van COMCAM. Ook bij citaten of gedeeltelijke overnames is dit niet toegestaan.
Volg ons op LinkedIn om op de hoogte te blijven van wat er speelt in de energiemarkt, de energietransitie & verduurzaming.