Energiemarkt analyse 16 januari 2024
De vijf grootste ruwe olieproducenten in 2023
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze wekelijkse marktanalyse.
Ga direct verder naar
> Introductie > Ruwe olie > Elektriciteit > Aardgas > Steenkool > Emissierechten > Hernieuwbaar
“Not only is the U.S. producing more oil than any country in history, but the amount of oil (crude oil, refined products and natural gas liquids) that it is exporting is near the total production of Saudi Arabia or Russia.” – Jim Burkhard, S&P Global Commodity Insights
Introductie
Amerika blijft de grootste olieproducent ter wereld samen met OPEC+ landen Saoedi-Arabië, Rusland en Irak, als ook Canada. De Amerikaanse olieproductie is in 2023 sterk toegenomen tot bijna 13 miljoen vaten per dag (bpd), met een record productie in september.
Saoedi-Arabië, leider van de OPEC+ groep, is de op één grootste producent ter wereld. Het land produceerde 10,2 miljoen bpd in de eerste helft van 2023. Sinds juli is de gemiddelde productie gedaald naar 9 miljoen bpd vanwege de vrijwillige outputverlaging gericht op marktstabiliteit. Deze reductie wordt deels gecompenseerd door non-OPEC+ producenten zoals Amerika, Brazilië, Canada, Guyana en Noorwegen.
Rusland, sleutelpartner van de Saudi’s in de OPEC+ alliantie, produceert 9 miljoen bpd. Het land levert geen gedetailleerde informatie meer over haar oliesector sinds de invasie van Oekraïne aangezien deze gebruikt zou kunnen worden om Russische olie exporten en inkomsten te volgen. OPEC+ heeft Moskou om meer transparantie verzocht voor het meten van de Russische compliance met de verlagingen, 300.000 bpd ruwe olie en 200.000 bpd olieproducten in Q1 2023.
Terwijl Rusland en Saoedi-Arabië hun aanbod op de markt hebben verlaagd, neemt de productie in Noord-Amerika toe. Niet alleen in Amerika, maar ook in Canada waar afgelopen jaar een recordproductie van 4,86 miljoen bpd werd bereikt. Analisten verwachten dat de output zal toenemen in 2024 en 2025 nu bedrijven hun productie opvoeren bij Alberta’s oliezanden. Canada’s olieproductie zal volgens analisten groeien met 8% tegen 2025.
Irak is het vijfde grootste olieproducerende land ter wereld met een gemiddelde productie van ca. 4,3 miljoen bpd. In het maandrapport van december erkende OPEC dat de olieproductie van het kartel in november was gedaald, voor het eerst sinds een aantal maanden.
De Amerikaanse olieproductie blijft intussen nieuwe hoogtepunten bereiken door de aanhoudende goede prestaties van onshore en offshore productie. OPEC verwacht dat het Amerikaanse vloeibare aanbod in 2024 met 1,3 miljoen bpd zal zijn gegroeid.
De verwachte aanbodgroei van non-OPEC liquids zal voor 2024 onveranderd zijn op 1,8 miljoen, verwacht OPEC. Deze groei zal gedreven worden door Amerika, Brazilië, Kazachstan, Noorwegen, Guyana, Mexico en China. Een toenemende olieproductie van buiten OPEC+ maakt de taak van de groep om dit jaar de olieprijzen te managen moeilijker dan voorheen gedacht.
“In oil and gas terms, the U.S. has broadly gone from strength to strength. As of now, it is the number one producer of crude oil in the world, and the number one natural gas producer.” –Simon Watkins
Ruwe olie
De Amerikaanse olieproductie is met 21% toegenomen in de afgelopen 5 jaar. Volgens de Energy Information Administration (EIA) bereikten Amerikaanse olieproducenten een nieuw productie jaarrecord. Hieronder staat de top 11 van Amerikaanse staten die in 2023 het meest bijdroegen aan de Amerikaanse productie (in miljoen bpd), en hoeveel deze productie in de afgelopen 5 jaar is gewijzigd. (zie hier voor databron).
Texas domineert de Amerikaanse olieproductie met een aandeel van 42,6%, vooral door de Perm Bekken. New Mexico heeft een enorme productiestijging gezien van 190% in de afgelopen 5 jaar en is hiermee de tweede grootste olieproducent in Amerika. Californië zag een 30,7% daling van haar olieproductie in de afgelopen 5 jaar, grotendeels te wijten aan politieke en geopolitieke uitdagingen.
De spanningen met Venezuela blijven sudderen door pogingen van president Nicolas Maduro om het olierijke Essequibo van Guyana in te nemen. Amerika stuurt een topfunctionaris van defensie naar Guyana om de situatie te bespreken. In december zwoeren Guyana en Venezuela af te zien van geweld in het dispuut dat escaleerde na een referendum van Maduro over de annexatie van Essequibo en het gedwongen vertrek van buitenlandse olieproducenten die niet meewerkten.
Het Venezolaanse parlement moet nog een wet aannemen waardoor het land jurisdictie verkrijgt over de Essequibo regio. Deze regio, waar de olierijkdom is geconcentreerd, vertegenwoordigt twee derde van het territorium van Guyana. Maduro zal dit jaar met verkiezingen te maken krijgen. Er is aanzienlijke speculatie dat het onderwerp van rechtmatig eigendom van Essequibo, een populaire topic onder Venezolanen, gebruikt wordt om een situatie van noodtoestand te creëren die uitstel van verkiezingen zou kunnen betekenen.
Ondertussen blijft de verlichting van Amerikaanse sancties op Venezuela van kracht. Ondanks Maduro’s acties met betrekking tot Essequibo, waar Exxon offshore massieve ontdekkingen heeft gedaan. De Venezolaanse olie exporten stegen afgelopen jaar met 12% tot het niveau van bijna 700.000 vaten per dag (bpd). De toename van ruwe olie exporten is echter lager dan afgelopen jaar. Dit komt deels door het gebrek aan investeringen noodzakelijk om de productie uit te breiden, aldus Reuters.
Prijs Ruwe olie – Brent maart 2024 ($/barrel) – week cloud candle, log scale
“French Legislation Weakens Clean Energy Commitments And Favors Nuclear.” – Mike Shedlock
Elektriciteit
Een voorlopig wetsvoorstel in Frankrijk, ten behoeve van de energie onafhankelijkheid, is gericht op het handhaven van een overwegend deel in nucleaire energie voor de productie van elektriciteit. Een aantal doelstellingen zal worden verwijderd indien de wet definitief wordt aangenomen. Zo zullen gekwantificeerde doelstellingen verdwijnen voor de productie en consumptie van hernieuwbare energie, als ook de doelstellingen voor de ontwikkeling van offshore wind power. Naast het verwijderen van een aantal andere doelstellingen zal de voorwaarde nodig voor het afschakelen van een nucleaire reactor worden afgeschaft.
De nieuwe doelstellingen zijn gericht op de duurzame keuze voor het gebruik van nucleaire energie in het meerjarige energieprogramma van Frankrijk.
De elektriciteitsprijzen blijven onder neerwaartse druk staan. Mild weer en voldoende gasvoorraden zorgen voor beperkte vraag bij een ruim aanbod.
Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2025 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
“It is a pause to get security advice, if passing (through the) Red Sea remains unsafe we will go via the Cape.” – Reuters
Aardgas
Qatar pauzeert de LNG-verschepingen via de Rode Zee na Amerikaanse bombardementen op Houthi-targets in Jemen. De aanvallen en resulterende verstoringen in de toeleveringsketen waren de reden voor een ingrijpen van Amerika en geallieerden. Het markeert een significante intensivering van de Midden-Oosten crisis. Scheeps-verstoringen op de Rode Zee bedreigen de wereldwijde handel.
Qatar is, na Amerika, een grote LNG-leverancier van Europa. Scheepsverstoringen, dan wel vertragingen vanwege de omweg via Kaap de Goede Hoop, kunnen de energiezekerheid van het continent in gevaar brengen.
Het goede nieuws voor nu is dat Europese aardgasvoorraden voor ruim 79% gevuld zijn. Dit is ruim boven het tienjaar-gemiddelde, grotendeels als gevolg van een warme start van de winter op het Noordelijk Halfrond.
De Europese benchmark gasprijzen voor levering in de eerstvolgende maand (front contract) daalden op maandag 15 januari met 8,5% tot onder € 30 per megawattuur (MWh). De aanhoudende daling wordt veroorzaakt door een lagere vraag en minder zorgen met betrekking tot de aanbodkant. Mogelijke vertragingen of verstoringen van LNG-verschepingen uit Qatar zijn nog geen zorg voor Europese handelaren. Net zo min als kouder weer.
De geopolitiek van gas: de Turkmeense push richting Westen
Turkmenistan wil een groot deel van haar aardgasreserves exporteren. Dit land ziet Iran als strategisch, maar complex plan om het gas naar de Westerse markten te brengen. De huidige gas swap regelingen met Azerbaijan en potentiële nieuwe deals met Turkije tonen een toenemende afhankelijkheid van Iran als transitland. De haalbaarheid van deze plannen wordt bemoeilijkt door zorgen over Westerse sancties, Irans betrouwbaarheid als gasleverancier en geopolitieke implicaties voor de regio.
Turkmenistan transporteert reeds gas naar Iran, als onderdeel van een swap regeling met Azerbaijan. Twee miljard kubieke meter gas gaat via pijpleiding richting verafgelegen noordoostelijke gebieden in Iran die de brandstof gebruiken. Iran stuurt dan eenzelfde hoeveelheid naar Azerbeidzjan. Als gevolg hiervan, althans in denkbeeldige termen, is dat Azerbeidzjan op die manier de koper is van Turkmeens gas. Teheran heeft haar pijpleidingcapaciteit vergroot met het oog op toenemende, jaarlijkse swap volumes tussen Azerbeidzjan en Turkmenistan naar 5,5 miljard m3.
Turkmeense en Iraakse officials hebben overlegd over een vergelijkbare swap tot jaarlijks 9 miljard m3 over een periode van 5 jaar. Ook hier zou Iran als tussenpartij optreden. De gedachte achter het transport van gas naar Europa is de aanleg van de zogenaamde Trans-Caspian pijpleiding (TCP) die Turkmenistan met Azerbeidzjan zal verbinden. Een oplossing die tot $ 20 miljard zal kosten. Turkije zal hierbij een actievere rol spelen dan slechts als transit route. Het Turkmeense gas zou een rol kunnen spelen in de ambities van Turkije als gas trading hub. De huidige plannen lijken echter beperkt te zijn tot importen van LNG per schip en gas uit Rusland.
Rusland heeft er geen geheim van gemaakt tegenstander te zijn van de TCP in enige vorm. Het land tekende echter wel in 2018 de Convention on the Legal Status of the Caspian Sea die de bouw van een onderzeese gaspijpleiding van Turkmenistan naar Azerbaijan mogelijk zou maken. Rusland ondermijnde begin 2022 echter haar eigen positie op dit gebied door de invasie van Oekraïne. Een belangrijk gevolg hiervan was dat Europa radicaal de gasvolumes via Gazprom heeft gereduceerd. Deze ontwikkeling was gunstig voor Azerbeidzjan. In juli 2022 bereikte het land een mijlpaal door een overeenkomst met de EU voor de verdubbeling van de export richting Europa tot 20 miljard kuub tegen 2027.
Prijs TTF gas leverjaar 2025 (eur/MWh) – dag cloud candle, log scale
“Sinokor’s fleet covers a range of sectors, according to Clarkson Research Services Ltd., a unit of the world’s largest shipbroker. In addition to roughly 22 oil tankers, it also has bulk commodity, LNG and container transporters.”
Steenkool
De wereldwijde tarieven voor containerverscheping voor alle routes door de Rode Zee zoals Amerika en Europa naar China, zijn flink gestegen. Tariefstijgingen voor eenvoudige trans-Atlantische of trans-Pacific routes blijven tot nu toe beperkt. De stijgende containertarieven sijpelen echter door naar de tankermarkt.
Door een golf aan boekingsactiviteit door Sinokor Merchant Marine verkrapte de beschikbaarheid van tankers snel. Dit resulteerde volgens Bloomberg in de marktgekte. De transporteurs werden voor lange afstandsreizen geboekt. De reden achter deze ongebruikelijk grote ‘koopwoede’ was onduidelijk. Ten minste één schip met de route Amerika-China werd gecharterd voor bijna $ 10 miljoen, vergeleken met $ 7 tot $ 8 miljoen de week ervoor. Verrassend genoeg waren sommige tankers geboekt zonder onderliggende vracht.
Als gevolg van deze boekingsgolf gingen tankertarieven door het dak. De kosten voor VLCC’s (very-large crude carriers) van de Amerikaanse golf richting Azië stegen meer dan $ 1 miljoen per dag, de grootste toename sinds november 2022. De schepen kunnen 2 miljoen vaten transporteren.
Dat gaf rimpelingen door de wereld en had impact op andere belangrijke routes voor supertankers. Tarieven voor de benchmarkroute Midden-Oosten richting China stegen het meest sinds september.
De kolenmarkt laat vooralsnog geen nieuw dieptepunt zien sinds het dieptepunt van juni 2023. Dit terwijl de prijzen van gas en elektriciteit zich al onder hun dieptepunten van 2023 bevinden.
Prijs ICE Coal leverjaar 2025 (usd/t) – week cloud candle, log scale
“It’s clear that there are plenty of reasons to slow down, if not halt, the frenetic drive to eliminate fossil fuels. The pell-mell charge toward renewables isn’t rational; rather, it’s the fanaticism of a quasi-religious cult.” – Mark Hendrickson
Emissierechten
Het klimaatveranderingsdogma komt ruwweg op het volgende neer:
- De concentratie van CO2 in de atmosfeer is afgelopen eeuw aanzienlijk gestegen (waar).
- Menselijke activiteit heeft bijgedragen aan deze toename (waar).
- De aarde is met meer dan een graad opgewarmd na ontsnapt te zijn aan de barre Kleine IJstijd in de 19e eeuw (gelukkig ook waar).
- Temperaturen zullen blijven stijgen tot gevaarlijke, catastrofe veroorzakende niveaus (unproven, unknowable, and unlikely), tenzij de menselijke samenleving radicaal transformeert door het gebruik van fossiele brandstoffen drastisch te beperken.
Hieronder een aantal voorbeelden van wetenschappelijke tegengeluiden:
- In het Hydrological Sciences Journal, hebben Demetris Koutsoyiannis en Christos Vournas aangetoond dat de post-1900 toename in CO2-concentratie, van 300 deeltjes per miljoen (ppm) tot 420 ppm het broeikaseffect, dat nog steeds gedomineerd wordt door de hoeveelheid waterdamp in de atmosfeer, niet merkbaar heeft veranderd.
- Volgens NoTricksZone.com documenteert W. Jackson Davis in zijn research artikel in Earth’s Future een algehele negatieve correlatie tussen mondiale temperaturen en atmosferische CO2-concentraties gedurende de afgelopen 210 miljoen jaar. Een negatieve correlatie betekent dat bij een toename van de atmosferische concentratie CO2, meer vaker dan niet de temperatuur daalt.
- Zoals andere wetenschappers in eerdere jaren schreef Allan T. Emrén in de International Journal of Global Warming dat uit mondiale data van temperaturen, CO2 en zee- ijs blijkt dat de snelheid waarmee de CO2-concentratie verandert, wordt bepaald door de temperatuur en niet andersom.
- De Noren John K. Dagsvik en Sigmund H. Moen, statisticus en civiel technicus respectievelijk, concludeerden in een Noorse paper over statistiek dat het effect van door de mens veroorzaakte CO2-uitstoot niet sterk genoeg lijkt om de systematische veranderingen in de temperatuurschommelingen van de afgelopen 200 jaar te veroorzaken.
- Andere wetenschappers geloven dat de heetste zomer ooit in 2023 werd getriggered door een significante stijging in zonnestraling en/of door de vulkaan uitbarsting van de Tonga-Hunga in 2022 die een 10% toename van waterdamp in de atmosfeer veroorzaakten. Afgelopen zomer was, volgens gegevens van National Oceanic and Atmospheric Administration, de 15e warmste sinds 1910 qua gemiddelde temperaturen en de 22ste heetste met maximale temperaturen.
- Mogelijk is de grootste uitdaging voor het geloof in de klimaatveranderingscult dat CO2 een catastrofale wereldwijde opwarming veroorzaakt, een studie gepubliceerd in Nature partner journal Climate and Atmospheric Science door H. Nair en collega’s. Deze wetenschappers kwamen tot de conclusie dat bij een 100% omschakeling van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie zonder uitstoot, de netto stralingswarmte drastisch zou toenemen. Dit wordt volgens NoTricksZone.com veroorzaakt door een drastische vermindering van klimaatkoelende aerosol emissies. Omdat aerosol emissies een relatief grotere invloed hebben op het klimaat door de reflectie van kortegolfstraling zal het netto-effect van de overgang naar hernieuwbare energiebronnen zijn dat de temperaturen op aarde de komende decennia ‘drastisch’ zullen stijgen.
Deze voorbeelden van wetenschappelijke studies laten zien dat de wetenschap rondom klimaatverandering allesbehalve eenduidig en uitgekristalliseerd is.
De prijs van de emissierechten is verder teruggezakt en zit nu ruim onder € 70.
Prijs Emissierechten – Dec-24 contract EEX (eur/t) – week cloud candle, log scale
“Given the close relationship between China’s government and its rare earth industry, the only reasonable way to break the Chinese stranglehold on the rare earth market would be for governments to guarantee the price of rare earths mined by domestic companies.”
Hernieuwbaar
China controleert 90% van de markt voor geraffineerde zeldzame aardmetalen. Het land wil graag dit raffinagemonopolie behouden. Hiervoor zijn er nog striktere exportbeperkingen ingesteld voor technologie gerelateerd aan de verwerking van zeldzame aardmineralen.
De meest recente restricties hebben betrekking op technologie voor het maken van zeldzame aardmagneten, toegepast in elektrische motoren en generatoren. Amerika heeft pogingen ondernomen essentiële mineralen in het binnenland te mijnen. Deze mineralen worden veelal gebruikt in de auto-industrie en in consumentenelektronica zoals mobiele telefoons. Uitdagingen blijven bestaan vanwege China’s marktdominantie.
De schone energie-economie blijkt een metalen energie-economie te zijn. Zeldzame aardmetalen vormen een substantieel en sleutelonderdeel hierin. De export van technologie voor de extractie en separatie van zeldzame aardmetalen was al verboden in China. De meest recente beperkingen zijn onderdeel van een bredere handelsoorlog tussen Amerika en China over de uitruil van technologie. Eind 2022 verbood Amerika de export van geavanceerde microchips, chipontwerp-software en lithografie machines aan Chinese bedrijven. China reageerde met een verbod op de export van germanium en gallium, twee metalen cruciaal voor het fabriceren van geavanceerde chips, zonnepanelen en fiber optica. Amerika importeert de helft van zijn germaniumbehoefte en alle benodigde gallium.
De meeste landen houden al decennia een eigen kritische mineralen lijst bij. Amerika had tijdens WOI al een lijst van “oorlogsmineralen” met belangrijke mineralen zoals tin, nikkel, platina, nitraten en potas. Sinds die tijd is de economie gegroeid en geïnnoveerd. De essentiële mineralenlijst is aanzienlijk uitgebreid. De Energy Act of 2020 definieert een dergelijke mineralenlijst van een niet als brandstof gebruikt mineraal of mineraal materiaal essentieel voor de Amerikaanse economische of nationale veiligheid, waarvan de toeleveringsketens kwetsbaar zijn voor verstoring.
Momenteel staan er 50 grondstoffen op deze kritische mineralenlijst. De U.S. Geological Survey (USGS) schat dat China de topproducent is van 30 hiervan. Op basis van USGS data toont Marcus Lu het Chinese aandeel van de Amerikaanse import van 10 essentiële mineralen.
Welke belangrijke essentiële mineralen importeert Amerika uit China?
Amerika is voor 100% import-afhankelijk van haar aanbod van yttrium. China was goed voor 94% van de Amerikaanse import van het metaal van 2018 tot en met 2021. Yttrium is een zacht zilverachtig metaal, gebruikt als additief in legeringen. Het metaal wordt ook gebruikt bij het maken van microwave filters voor radars en als een katalysator in ethyleen polymerisatie, een belangrijk proces voor de fabricage van allerlei soorten plastic.
China is en blijft vooralsnog een belangrijke leverancier van de essentiële mineralen aan Amerika. Het Chinese aandeel in de Amerikaanse import van deze mineralen is gebaseerd op gemiddelde importen van 2018 tot en met 2021. Ondertussen importeert Amerika ook bijna driekwart van haar vraag naar zeldzame aardbestanddelen en metalen uit China.
De USGS schat in dat China de potentie heeft de wereldwijde levering van zeldzame aardmetalen te verstoren door 40 tot 50% van de productie af te snijden. Dit zal impact hebben op leveranciers van geavanceerde componenten in Amerikaanse defensiesystemen.
COMCAM – analyse op maat
Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.
Op deze analyse rust auteursrecht van COMCAM. Teksten mogen niet worden overgenomen, gekopieerd, openbaar mogen worden gemaakt of verveelvoudigd worden, zonder expliciete toestemming van COMCAM. Ook bij citaten of gedeeltelijke overnames is dit niet toegestaan.
Volg ons op LinkedIn om op de hoogte te blijven van wat er speelt in de energiemarkt, de energietransitie & verduurzaming.