Energiemarkt analyse 22 november 2023
Geopolitieke risico’s ‘t hoogst sinds olie embargo 1973.
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze wekelijkse marktanalyse.
Ga direct verder naar
> Introductie > Ruwe olie > Elektriciteit > Aardgas > Steenkool > Emissierechten & solar > Hernieuwbaar: wind & elektrisch vervoer
Introductie
CEO Lorenzo Simonelli van Baker Hughes, één van de grootste dienstverleners voor olievelden zegt in de Financial Times dat de wereld momenteel te maken heeft met een geopolitiek risiconiveau vergelijkbaar met die van het olie-embargo uit 1973. De Russische invasie van Oekraïne en het conflict in het Midden-Oosten zouden verdere instabiliteit kunnen veroorzaken in de olie- en gasmarkten. De risico’s drijven de vraag naar LNG omhoog, een belangrijk groeigebied voor Baker Huges.
De wereldwijde LNG-vraag zal in 2023 naar verwachting toenemen met 2% en zal bijna 410 miljoen ton op jaarbasis bereiken. Het bedrijf verwacht dat de vraag naar LNG in 2024 zal stijgen met 3%. Dit betekent dat de bezettingspercentages hoog zullen blijven aangezien Baker Hughes voorspelt dat er slechts 15 miljoen ton aan ‘nameplate capacity’ bij zal komen volgend jaar.
Baker Hughes gelooft dat aardgas een essentiële rol zal spelen. Zowel als een transitie- als een bestemmingsbrandstof. Volgens hem zullen geopolitieke risico’s komend jaar een erg belangrijke factor zijn om in de gaten te houden.
“Recent data confirms robust major global growth trends and healthy oil market fundamentals.” – OPEC
Ruwe olie
Volgens OPEC zijn speculanten verantwoordelijk voor de recente prijsdaling en is het negatieve marktsentiment overdreven gezien de sterke fundamentele factoren op de oliemarkt. De Chinese ruwe olie-importen zullen in 2023 een nieuw jaarlijks record bereiken. De olieproductie van OPEC+ was in oktober 80.000 vaten per dag (bpd) hoger dan september. Deze toename van 80.000 bpd komt op het conto van Angola, Iran en Nigeria. Toch produceren de 13 landen, gebonden aan het gesloten OPEC+ pact, met gemiddeld 27,9 miljoen bpd in oktober 2023 ver onder de afgesproken niveaus.
De wereldwijde vraag naar olie blijft de verwachtingen overtreffen. Dit schrijft International Energy Agency (IEA) in haar Oil Market Report. Hoewel de recente beweging van de olieprijs de zorgen over de globale economie en de olievraag weerspiegelt. Volgens het agentschap is de aanbodgroei eveneens hoger dan verwacht.
De Europese Unie overweegt het afdwingen van sancties te verscherpen bij ontwijking van de prijslimiet op Russische olie. Vrijwel geen enkele transactie handelt onder het plafond van $ 60 per vat volgens de Financial Times. Westerse officials zijn in toenemende mate geërgerd dat Rusland bijna alle ruwe olie boven de limiet verkoopt. Bijna geen enkele Russische ruwe olie verscheping werd in oktober verhandeld onder dit plafond. Door het strikter afdwingen van de sancties zijn de verschepingskosten voor het transport van Russische olie fors gestegen, aldus handelaren tegen Reuters.
De gemiddelde prijs van vlaggenschip Urals olie bedroeg afgelopen oktober $ 81,52 per vat. Dat is hoger dan de gemiddelde Urals prijs in oktober 2022, namelijk $ 70,62. Rusland zegt zich aan te passen aan de striktere handelssancties en zal in eigen belang blijven handelen. Deze uitspraak van Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov kwam als reactie op het sanctioneren van twee schepen die de prijslimiet hebben genegeerd. Amerika heeft nu informatie bij scheepsmanagementbedrijven opgevraagd van 100 tankers die de sancties op Russische olie overtreden zouden hebben.
De Brent prijs brak vorige week naar beneden door het 200-daags voortschrijdend gemiddelde. De prijs steeg weer vanaf vrijdag 17 november, omdat Commodity Trading Advisors (CTA’s) hun posities moesten afdekken. Deze short covering rallies zijn vaak heftig, maar kort. Ze worden daarna vaak volledig tenietgedaan door de grotere neerwaartse trend. Een kaping van een Israëlisch schip deed de prijs verder oplopen in het weekend. Met het dieptepunt in juni zou een definitieve bodem gevormd kunnen zijn .
Prijs Ruwe olie – Brent januari 2024 ($/barrel) – dag cloud candle, log scale
“One nameplate megawatt of wind or solar is simply not equal to one nameplate megawatt of gas, coal or nuclear.” – Mark C. Christie, lid FERC
Elektriciteit
De North American Reliability Corp stelt dat tot 2/3de van Amerika gedurende piekwinterweer black-outs zou kunnen ervaren. Dergelijke waarschuwingen zijn een soort routine geworden voor de regelgevende instantie. Afgelopen zomer gaf de NERC een black-out waarschuwing voor een aantal regio’s in Amerika vanwege extreme temperaturen.
Niet alleen de temperatuur kan zorgen voor black-outs. Het is de elektriciteitsmix die het net kwetsbaarder maken. In haar laatste beoordeling haalde NERC recente gegevens aan die laten zien dat tot 20% van de opwekcapaciteit mogelijk offline zou kunnen gaan als het koud wordt in bepaalde gebieden die minder gewend zijn aan lage temperaturen.
De regelgever wijst op het gebrek aan gastransportinfrastructuur als één van de grootste uitdagingen voor het Amerikaanse elektriciteitsnet deze winter. Het brandstofaanbod zou hierdoor in gevaar kunnen komen. Extreem winterweer kan ook de productie van aardgas verstoren en als gevolg hiervan het weer-effect op het elektriciteitsaanbod versterken. Naast aardgas hebben wind- en zonopwek ook impact op de betrouwbaarheid van het elektriciteitsaanbod.
NERC waarschuwt dat het weer steeds onvoorspelbaarder wordt. Naast leveringsproblemen met gas, nemen zon en wind een steeds groter deel van de productie voor hun rekening dan in voorgaande jaren. Ook de vraag is deze winter moeilijk te voorspellen omdat onverwachte weerpatronen zouden kunnen optreden.
Dit levert problemen op voor de netzekerheid. De Federal Energy Regulatory Commission (FERC) legde in juni de vinger op de zere plek tijdens een hoorzitting voor een Congres-subcommissie over Energie, Klimaat en Netzekerheid. Mark C. Christie van de FERC legde toen uit dat een megawatt aan wind of zon niet gelijk is aan een megawatt gas, kolen of nucleair. Christie legt uit dat wind- en zonne-energie op zichzelf niet problematisch zijn. Echter het tempo waarin baseload-leverende, dispatchable elektriciteitsproductiecapaciteit vervangen is door non-dispatchable wind- en zonneparken is dat wel.
Op- en afschakelbare capaciteit levert 24/7 elektriciteit op afroep, zoals kolen, gas en nucleair. Wind en zon produceren alleen elektriciteit als het weer dat toestaat. In deze hoorzitting zeiden Christie en James P. Danly, een ander commissielid van de FERC, dat de uitdagende situatie het gevolg is van de subsidies voor wind en zon. Die zouden de markt hebben verstoord en de netbetrouwbaarheid hebben gecompromitteerd.
Wat te weinig benoemd wordt is dat koud weer effect kan hebben op meer dan alleen de gasproductie. Het heeft namelijk ook invloed op de elektriciteitsproductie uit wind. Windturbines presteren niet goed bij extreme wind of tijdens windstilte, een gebruikelijke situatie tijdens de koudste maanden. Ook de warmte van de zon in dezelfde koude winterperiode is verre van optimaal voor zonnepanelen, laat staan bij extreme temperaturen.
Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2024 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
“The share of U.S. homes that use electricity as a primary space heating fuel has grown to 42 percent from 38 percent 10 years ago.” – Energy Information Administration (EIA)
Aardgas
Volgens een recent rapport van de Energy Information Administration (EIA) zal het verwarmen van woningen met aardgas naar verwachting 40% goedkoper zijn dan met elektriciteit. Aardgas is ook goedkoper dan andere alternatieve energiebronnen zoals propaan en stookolie.
Volgens een rapport van het Department of Energy (DOE) is aardgas vele malen goedkoper dan elektriciteit. De kosten van elektriciteit werden geschat op $ 46,10 per miljoen British thermal units (Btu). Aardgas kost slechts $ 13,97 per miljoen Btu, dat is 3,3 keer zo goedkoop als elektriciteit.
Ondanks grotere woningen is de energieconsumptie van het gemiddelde woonhuis gehalveerd sinds 1970. AGA zegt dat dit komt door gestage verbeteringen in de energie-efficiëntie van gebouwen en apparaten, en de positieve effecten van energie-efficiëntieprogramma’s van energiebedrijven. President Biden heeft sinds zijn aantreden in 2021 diverse stappen gezet voor het beperken van de aardgasproductie.
Prijs TTF gas leverjaar 2024 (eur/MWh) – dag cloud candle, log scale
“Reduce Your Emissions Within Two Months Or Face The Consequences.” – Europese Commissie
Steenkool
De Europese Unie heeft Hongarije, Roemenië en 10 andere lidstaten verzocht te voldoen aan de EU- luchtvervuilingswetgeving en hun emissies van diverse verontreinigende stoffen te verminderen ter reductie van de luchtverontreiniging.
De kolenprijs heeft een opwaartse beweging laten zien vanaf juni toen OPEC+ aankondigde de productie te beperken. Na een lichte stijging begin oktober is de prijs al weer een aantal weken aan het dalen naar het niveau van $ 100 per ton. Net als in gas en elektriciteit voelt de markt zwaar aan. Er kan nog meer risicopremie uitlopen vanaf het front jaar 2024. De daaropvolgende leverjaren 2025 en 2026 zullen hierdoor ook onder druk komen te staan. Net als tijdens de opwaartse trend: ‘a rising tide lifts all boats’.
Prijs ICE Coal leverjaar 2024 (usd/t) – week cloud candle, log scale
“No One Will Want Solar.”
Emissierechten & solar
Huiseigenaren met zonnepanelen in Californië kregen dit jaar te horen dat de energietarieven met 75% verlaagd zou worden voor teruglevering van elektriciteit aan het net. Er zijn nu ook nieuwe regels in de maak waardoor het leggen van zonnepanelen op daken van scholen, appartement-complexen en boerderijen minder lucratief wordt. Want ook de teruglevertarieven voor deze groepen gaan omlaag, als ook voor commerciële en andere gebruikers met meer dan één elektrische meter. Naast hoge rentes en een afnemende vraag vergroot dit de uitdagingen waarmee de solar industrie worstelt.
Deze beslissing heeft negatieve impact op de ontwikkeling van nieuwe solar projecten. Het zorgt voor meer druk op de solar industrie vanwege dalende verkoopvolumes en hoge financieringslasten die zonnesystemen op het dak minder betaalbaar maken. De aandeelprijzen van SunPower Corp., Sunnova Energy International Inc., Enphase Energy Inc. en SolarEdge Technologies Inc. zijn dit jaar in elkaar gestort met dalingen tussen 40-70%.
De vraag is hoe Californië fossiele brandstoffen wil vervangen met groene energie voor het halen van target van 100% CO2-vrije elektriciteit tegen 2045 als de terugverdientijd voor nieuwe solar projecten verder onder druk kom te staan. Een vergelijkbare uitdaging zien we terug in Nederland en andere Europese landen door o.a. een toename in negatieve stroomprijzen.
Prijs Emissierechten – Dec-23 contract EEX (eur/t) – week cloud candle, log scale
“Orsted has informed us that due to a prioritisation of investments in the portfolio, it will withdraw from pursuing participation in offshore wind developments in Norway, and therefore their participation in the partnership will discontinue.” – Bonheur ASA (BONHR.OL)
Hernieuwbaar- wind & elektrisch vervoer
De Deense ontwikkelaar van offshore windparken Ørsted heeft zich officieel teruggetrokken uit een consortium die een bid zou doen op Noorse offshore windprojecten. Het zou gaan om ongeveer 1,5 gigawatt aan offshore windcapaciteit. Het bericht komt dagen nadat het bedrijf de stekker trok uit twee Amerikaanse offshore windprojecten. Dit schrijft Reuters die één van de consortium partners citeert. De aandeelprijs van Ørsted daalde op 1 november met 20% toen het zich officieel terugtrok uit de Amerikaanse projecten.
Ørsted liet Reuters weten dat het niet langer prioriteit geeft aan de ontwikkeling van offshore wind in Noorwegen. Eerder in november liep het bedrijf weg van Amerikaanse offshore windprojecten vanwege stijgende kosten, toeleveringsproblemen en hoge rentevoeten.
Hernieuwbare energie aandelen hebben dit jaar slechter gepresteerd dan hun fossiele brandstof tegenhangers en de markt als geheel. De verkoopgolf versnelde de afgelopen tijd vanwege hogere financieringskosten en ondanks de IRA.
Elektrisch vervoer – brandbestrijding
Brandbestrijding in het EV-tijdperk is een geheel nieuwe ‘tak van sport’. Volgens een recent rapport in de Wall Street Journal (WSJ) zijn EV-branden, in tegenstelling tot traditionele benzineautobranden, langduriger en meer uitdagend om te blussen. Bovendien zijn ze gevoelig voor opnieuw oplaaien, volgens de brandweer en experts.
Het voorbeeld van een in brand staande Nissan Leaf EV wordt aangehaald waarbij 45.000 gallons (1 gallon is ruim 4,5 liter) nodig was om het vuur te blussen. Significant meer dan de 500 tot 1.000 gallons nodig voor het doven van een brandende benzineauto. Brandweerman Andy King stelt: “I think if we were faced with a similar scenario next time, we might need to let it burn.”
De Wall Street Journal schrijft dat er jaarlijks meer dan 170.000 autobranden plaatsvinden alleen al in Amerika. Deze branden worden echter niet gecategoriseerd naar energiebron. Tesla beweert dat haar wagens een veel lagere brandrisico hebben dan het nationaal gemiddelde. Een aantal onafhankelijke studies bevestigen dit.
EV-branden ontstaan doorgaans in de lithium-ion batterijen van de auto die grote hoeveelheden energie bevatten. Volgens Robert Slone, hoofdwetenschapper bij UL Solutions, kunnen dit soort branden ontstaan door slecht ontwerp, beschadiging of door interne opbouw van lithium waardoor thermische “runaway” wordt veroorzaakt. De temperatuur blijft in dat geval oplopen in een vicieuze cirkel. Een recent voorbeeld hiervan in Nederland waren de lang brandende elektrische auto’s aan boord van het schip Fremantle Higway eind juli dit jaar.
COMCAM – analyse op maat
Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.
Op deze analyse rust auteursrecht van COMCAM. Teksten mogen niet worden overgenomen, gekopieerd, openbaar mogen worden gemaakt of verveelvoudigd worden, zonder expliciete toestemming van COMCAM. Ook bij citaten of gedeeltelijke overnames is dit niet toegestaan.
Volg ons op LinkedIn om op de hoogte te blijven van wat er speelt in de energiemarkt, de energietransitie & verduurzaming.