Energiemarkt analyse 25 juli 2023
EU laat idee plafond opbrengsten elektriciteitsbedrijven vallen.
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze wekelijkse marktanalyse.
Ga direct verder naar
> Introductie > Ruwe olie > Elektriciteit > Aardgas > Steenkool > Emissierechten > Hernieuwbaar
Introductie
“Today we breathe a sigh of relief as MEPs have decided to not make market revenue caps a structural feature of the electricity market.” – Naomi Chevillard, Head of Regulatory Affairs at SolarPower Europe
Het idee om opbrengsten van elektriciteitsproducenten af te toppen als de energieprijzen heel hard oplopen zoals in 2022, had onvoldoende steun in het Industrie, Onderzoek en Energie Comité van het Europees Parlement (EP). Er was wel overeenstemming over een algemene hervorming van de elektriciteitsmarkt in de EU.
Met hun aanpassingen van de voorgestelde wetgeving, ondersteunden de EP-leden van het Comité de voorstellen om de elektriciteitsmarkt stabieler, betaalbaarder en duurzamer te maken. Ze gingen niet mee in een eerder voorstel om de opbrengsten van elektriciteitsproducenten te limiteren. Dit zou excessieve overwinsten maximeren in geval van een prijspiek tijdens een crisis.
Een dergelijke limiet zou 90% van de opbrengsten boven € 180 per megawattuur (MWh) hebben afgeroomd voor elektriciteitsproducenten. Onder dit limiet zouden wind, zon, nucleair, maar ook kolen vallen. Het energiecomité ging echter niet mee met dit voorstel. De industrie is sterk tegenstander van dit soort ideeën. Naomi Chevillard, hoofd regelgeving bij SolarPower Europe, stelt: “They have recognised the hugely negative impact of the caps on renewable energy growth – resulting in a contraction of the Power Purchase Agreements (PPA) market by 21% in 2022 due to regulatory uncertainty.”
Eerder deze maand bereikte het Europees Parlement een brede overeenstemming over de voorgestelde hervorming van de elektriciteitsmarkt, ontworpen om een herhaling van de energiecrisis van afgelopen jaar te voorkomen. Het voorstel is nu door naar de Raad en het EP voor debat en onderhandeling. Naar verwachting zal hierover later dit jaar worden gestemd. Het Europees Parlement zal in september over de hervorming stemmen, voor de definitieve onderhandelingen met de EU-lidstaten in de herfst.
“The caverns were not really intended for daily ATM-type operations.”- over de Strategische Petroleum Reserve (SPR)
Ruwe olie
De Strategische Petroleum Reserve (SPR) is niet leeg, maar staat op het laagste niveau sinds 1983. Het kan decennia duren om deze buffer weer terug te brengen op het oude niveau. Een terugkoopprogramma zou langzaam uitgerold moeten worden om een prijspiek te voorkomen. De eigenlijke reden dat de SPR-verkopen in eerste instantie heeft getriggerd. Gelukkig heeft Amerika de SPR minder hard als vangnet nodig dan in de zeventiger jaren het geval was.
Het aanvullen van 300 miljoen vaten tegen een prijs van $ 70 per vat zou alleen al voor de olie $ 21 miljard kosten. Met een aanvulling van 6-9 miljoen vaten per jaar zou het tussen 33 en 50 jaar kosten. Daarnaast is er de issue van infrastructuur en de mogelijkheid tot vullen, onttrekken en aanvullen van de SPR. De cavernes zouden gemaakt zijn van zout. Volgens voormalig SPR project manager William Gibson zijn ze gebouwd in de jaren ’70 om 25 jaar mee te gaan. Ze waren ook ontworpen om slechts 5 keer onttrokken en bijgevuld te worden, anders zouden de zoutcavernes simpelweg oplossen. Al deze factoren maken het waarschijnlijk dat deze voorraad decennia leeg zal blijven, zo niet voor altijd.
Ondanks een schijnbare zwakte van haar economie, importeert China recordvolumes aan olie en recordhoeveelheden Russische ruwe olie om toe te voegen aan haar reserves. In de eerste helft van 2023 kocht China 2,13 miljoen vaten per dag (bpd) aan Russische olie waardoor Rusland nu de grootste leverancier is van China. Saoedi-Arabië exporteerde gemiddeld 1,88 miljoen bpd tussen januari en juni, aldus berekeningen van de Financial Times. In juni importeerde China 44% meer Russische olie dan in dezelfde maand van 2022.
Prijs Ruwe olie – Brent september 2023 ($/barrel) – maand cloud candle, log scale
“Absent renewed energy price shocks, we will in the euro area strive to wind down energy support measures, using the related savings to reduce government deficits, as soon as possible in 2023 and 2024.” – Statement EU Finance ministers.
Elektriciteit
Een beslissing die Europa nog dieper in recessie kan storten en de al lang lijdende consument kan verpletteren mochten de Europese energieproblemen continueren in het nieuwe jaar. Afgelopen donderdag zijn de Europese ministers van financiën overeengekomen de ondersteuningsmaatregelen voor de economie voor energie stop te zetten. De ‘besparingen’ worden gebruikt om de overheidstekorten in te dammen en de ECB te helpen de inflatie te beteugelen, aldus Reuters.
De ministers waren het er ook over eens dat een geleidelijke, vastberaden en realistische fiscale consolidatie nodig is om de overheidsbuffers weer op te bouwen na de hoge uitgaven in de afgelopen jaren, waaronder aan de energiecrisis. Het statement is in lijn met de aanbevelingen van de Europese Fiscale Board, een onafhankelijk adviesorgaan van de Europese Commissie. Deze stelde eind juni dat de eurozone haar begrotingsbeleid volgend jaar moet verkrappen met meer dan momenteel gepland om de inflatie te bestrijden en te voorkomen dat de rentes te hoog oplopen.
De genereuze begrotingsstimulansen hebben zo het agressieve monetaire beleid van de ECB gedwarsboomd. Ondanks dat het continent in een recessie verkeert, is de inflatie gestegen tot 5,4% en is een periode van stagflatie ingeluid. Het besluit de energiesubsidies dramatisch af te bouwen zal tot onvrede leiden op het moment dat gas- en elektriciteitsprijzen weer door het dak gaan. Met de geopolitieke situatie die nog steeds op springen staat, behoort een dergelijk scenario zeker tot de mogelijkheden.
Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2024 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
“While market fundamentals have significantly eased since the start of 2023, and the European Union is well on track to fill up its storage sites to 95% of working capacity, full storage sites are no guarantee against winter volatility.” – International Energy Agency (IEA)
Aardgas
De aardgasvoorraden in Europa zijn voldoende en liggen hoger dan het 5-jarig gemiddelde voor deze tijd van het jaar. De gasbuffer van het continent zal eerder dan verwacht de volledig capaciteit bereiken. Dit geeft overheden en bedrijven meer zekerheid dat de energiecrisis zoals het afgelopen jaar zich waarschijnlijk niet herhaalt. Een nieuw rapport waarschuwt dat een strenge winter en potentiële verstoringen in het aanbod van Russisch gas naar Europa nog steeds significante risico’s vormen.
Het Internationale Energie Agentschap (IEA) stelt dat simulaties laten zien dat een koude winter, samen met een volledige stopzetting van de Russische gastoevoer naar de Europese Unie vanaf 1 oktober 2023, de prijsvolatiliteit en marktspanningen gemakkelijk kunnen doen herleven. De waarschuwing van het IEA komt na de tweede winter van gereduceerde gasleveranties uit Rusland.
Voor de invasie was Rusland topleverancier van petroleum en aardgas richting de EU. Sindsdien is een grote diversificatie van leveranciers bezig volgens denktank Bruegel.
Volgens Morgan Stanley geeft de verminderde aardgasleveringen uit Rusland aan dat de EU afhankelijker is van zowel LNG-exporten als binnenlandse hernieuwbare energie. Mocht Europa te maken krijgen met een diepe vrieskou en zon en wind zijn niet afdoende om een sterke toename van de elektriciteitsvraag te compenseren, dan zou de Europese benchmarkprijs voor gas (TTF) tot € 100 per megawattuur kunnen stijgen.
De IEA presenteerde ook een scenario voor warm weer met LNG-leveranties dicht bij het niveau van vorig jaar. In dat geval zouden opslaglocaties het stookseizoen beëindigen met voorraadniveaus van meer dan 50% van de capaciteit, zelfs zonder Russisch gas via leidingen. Het rapport voegt daaraan toe dat voortdurende structurele gasvraagreducties zoals energie-efficiënte warmtepompen nodig zal zijn om de gasbalans voor de winter 2023/24 veilig te stellen.
Prijs TTF gas leverjaar 2024 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
“Plagued by drought, China turns to coal to keep the lights on.”
Steenkool
China’s afhankelijkheid van met kolen geproduceerde elektriciteit steeg in de eerste helft van 2023. Aanhoudende droogte verlaagde de met waterkracht gegenereerde elektriciteit, met name in de zuidelijke provincies. Door lege waterreservoirs daalde de totale hydro-productie met 132 miljard kWh (-23%) tot het laagste niveau in 8 jaar. Een deel van dit tekort werd opgevangen door windparken (+ 82 miljard kWh) en zon (+25 miljard kWh).
De totale productie van alle bronnen nam in de eerste 6 maanden van 2023 toe met 205 miljard kilowattuur (kWh), ten opzichte van dezelfde periode in 2022. De rest van het tekort en de consumptiegroei werden opgevangen door een aanzienlijke toename van thermische opwek (+ 218 kWh), vooral van kolengestookte units. Thermische opwek steeg met 8% vergeleken met dezelfde periode in 2022 en was goed voor 71% van alle elektriciteitsproductie. In het voorgaande jaar was dat nog 69%.
De Chinese kolenvloot hield de lichten aan, liet de airco werken en de industrie draaien in het door droogte geteisterde zuiden en recent in het noorden tijdens een ongekende hittegolf. De kolenmijnen produceerden een recordvolume in de eerste 6 maanden als antwoord op overheidsbepalingen voor het zeker stellen van voldoende brandstof voor elektriciteit. De binnenlandse kolenproductie klom met 107 miljoen ton (+5%) tussen januari en juni, vergeleken met dezelfde periode in 2022. In de eerste helft van het jaar produceerden wind- en zonneparken voor het eerst samen meer elektriciteit (560 miljard kWh) dan de hydro-opwek via stuwdammen (450 miljard kWh).
De energie-transitie in China is reëel en schrijdt snel voort. Toch is het waarschijnlijk dat kolengestookte opwek en productie komende jaren zullen toenemen. Het land is nog te afhankelijk van kolenunits om ook de snelle vraaggroei op te vangen. Zie pagina 13 over de historie van Chinese wind, zon en kolenproductie.
Prijs ICE Coal leverjaar 2024 (usd/t) – week cloud candle, log scale
“The US has adopted a simple strategy that immediately incentivizes businesses to invest while the EU is coming with a political framework that lacks precise elements and misses simple, clear-cut reasons for businesses to invest.” – Ilham Kadri, CEO chemiegigant Solvay
Emissierechten
Journalisten noemen het een subsidie-oorlog. Anderen behouden graag een imago van samenwerking en overeenstemming. Hoe je het ook noemen wilt: Amerika en Europa zijn verwikkeld in een race, een subsidie race ten behoeve van de energie transitie.
Vorige zomer nam het Amerikaanse Congres de Inflation Reduction Act (IRA) aan. Veel bedrijven hadden reden om te juichen: ze zouden genereuze, financiële steun ontvangen om hun business op te bouwen of uit te breiden, zolang ze onder een “duurzame” categorie vallen.
In Europa was de stemming anders. Bedrijfsleiders hadden reden zich zorgen te maken om een ander issue: Amerikaanse goederen die vanwege de IRA competitief zijn geworden ten koste van het concurrentievermogen van Europese goederen. Dat kwam boven op de sterk stijgende energiekosten. Dankzij lokale productie had de Amerikaanse concurrentie daar geen last van.
Europese bedrijfsleiders vroegen als gevolg hiervan een antwoord van Europese besluitnemers. Op een bepaalde manier kwamen deze over de brug. Nadat diverse nationale overheids-officials, met name de Franse president Emmanuel Macron, Washington hadden bekritiseerd voor “not playing fair”.
De EU nam eerder dit jaar de Net Zero Industry Act aan. Deze wet is bedoeld ter verhoging van het concurrentievermogen en de veerkracht van de industriële basis van de EU die netto-zero technologie hanteert. Het moet de ruggengraat vormen van een betaalbaar, betrouwbaar, schoon en duurzaam energiesysteem. Dat klinkt goed op papier. Echter de bedrijven zijn er niet blij mee. Het lijkt erop alsof de Net Zero Industry Act een haastklus was. Zoals bij veel haastklussen was dit geen succes. Het is een kenmerkend Brussels document: onnodig gecompliceerd en onvoldoende specifiek.
De EU besteedt € 500 miljard voor haar eigen subsidiepogingen, verpakt in de Europese Green Deal. Nog eens een half biljoen euro moet komen van publieke en private financiering onder het InvestEU-programma, zowel van nationale overheden als uit individuele bijdragen. Maar deze nationale overheden hebben ook hun eigen interne subsidieplannen voor de transitie. Dit zorgt voor scheve ogen aangezien niet alle lidstaten even welvarend zijn.
Ondanks dit interne gekibbel lijkt de IRA het grootste probleem. Een dusdanig groot probleem dat de sterk pro-Amerikaanse economie minister van Duitsland, Robert Habeck, de IRA recent een “oorlogsverklaring” heeft genoemd. “The [Americans] want to have the semiconductors, they want the solar industry, they want the hydrogen industry, they want the electrolysers”, aldus Habeck in de Financial Times.
Als de EU de procedure van subsidieverdeling niet versimpelt, zal een exodus van bedrijven plaatsvinden uit Europa in westerse richting.
Prijs Emissierechten – Dec-23 contract EEX (eur/t) – week cloud candle, log scale
“ESG funds certainly perform poorly in financial terms. None of the high sustainability funds outperformed any of the lowest rated funds.” – Harvard Business Review
Hernieuwbaar
ESG staat voor de risico’s van Environmental, Social, and Governance die theoretisch ingebed zijn in een bedrijf. Bij ESG-investeren gaat over het meenemen van deze risico’s in investeringsbeslissingen. Het zijn geen zaken die op de balans of resultatenrekening van een bedrijf verschijnen. Dat is inherent het probleem. Met de recente toename van liberaal beleid, woke activisme en de vraag voor sociale rechtvaardigheid, is Wall Street meer dan bereid producten te verkopen die een behoefte vervullen.
Het is dan ook geen verrassing dat ESG-investeren een enorme business is geworden door de vele media-aandacht. Na de financiële crisis hadden ESG-fondsen een marktaandeel van NUL van de totale assets-under-management. In 2020 overtroffen ESG-gelabelde fondsen in Amerika de $ 16 biljoen. Het was voorspeld dat deze fondsen tegen 2025 het niveau van $ 50 biljoen zouden overschrijden. Amerika, goed voor 11% van de ESG-fondsassets, zag echter een uitstroom van $ 6,2 biljoen gedurende het laatste kwartaal van 2022.
Volgens een Harvard Business Review presteerde de ESG-fondsen slecht: “It is possible that investors would be happy to sacrifice financial returns in exchange for better ESG performance. Unfortunately ESG funds don’t seem to deliver better ESG performance either.” Ofwel, bedrijven focussen zich op zaken die hen het meest productief maken in een competitieve, kapitalistische omgeving. Wanneer deze bedrijven echter gedwongen worden beslissingen te nemen op basis van een of andere spookdoelstelling of agenda, zullen deze keuzes niet in het beste belang zijn van het bedrijf. Recent bewijs hiervoor zijn keuzes die bedrijven als Anheuser-Busch, Target en anderen hebben gemaakt.
Investeerders stemmen met hun dollars en dat is dé reden waarom ESG een onvermijdelijke dood zal sterven. Net als de ”sin”-aandelen van eind jaren ’90 en de populariteit van “disruptive” bedrijven van 2021. Zie ook The Great Wall Street Heist.
COMCAM – analyse op maat
Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.
Op deze analyse rust auteursrecht van COMCAM. Teksten mogen niet worden overgenomen, gekopieerd, openbaar mogen worden gemaakt of verveelvoudigd worden, zonder expliciete toestemming van COMCAM. Ook bij citaten of gedeeltelijke overnames is dit niet toegestaan.
Volg ons op LinkedIn om op de hoogte te blijven van wat er speelt in de energiemarkt, de energietransitie & verduurzaming.