Energiemarkt analyse 27 december 2023
Amerika vaart rechtstreeks in “Thucydides Trap”.
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze wekelijkse marktanalyse.
Ga direct verder naar
> Introductie > Ruwe olie > Elektriciteit > Aardgas > Steenkool > Emissierechten > Hernieuwbaar
“The Thucydides Trap is one where a dominant power is provoked into a response against a rising power over an issue that it has to respond to prove it still has that supremacy but they cannot win. This is exactly what the rising power wants the dominant power to do.” – Tom Luongo, geopolitiek analist
Introductie
Nieuwe verschepingsdata tonen een significante afname in commerciële scheepsactiviteit op de essentiële globale handelscorridor verbonden aan het Suezkanaal. Goed voor 12% van de internationale handel en bijna één derde van het containerverkeer wereldwijd. Kuehne + Nagel International AG, een grote wereldwijde logistieke dienstverlener, rapporteerde vorige week dat ten minste 100 containerschepen hun route hebben verlegd om via de Kaap de Goede Hoop te varen. Zeven grote scheepsbedrijven, waaronder het Taiwanese Evergreen en de Belgische tankereigenaar Euronav, hebben alle tochten door de Rode Zee stopgezet.
Iedereen realiseert zich dat wereldwijde verscheping gevaar loopt. De initiële reactie van Amerika was het sturen van een grootschalige marine macht. Dit doet direct denken aan de zogenaamde val van Thucydides. Een opkomende grootmacht dreigt een bestaande grootmacht te verdringen in zijn regionale of internationale hegemonie. Deze term wordt vaker gebruikt om een mogelijk conflict te beschrijven.
Groot-Brittannië en het oude Continentale Europa realiseren vanuit strategisch standpunt dat globalisering afhankelijk is van wereldwijde verscheping. Deze vorm van transport is efficiënter en minder kwetsbaar voor sabotage dan pijpleidingen van duizenden kilometers. Als een schip wordt opgeblazen, verlies je een schip. Als een dure pijpleiding wordt opgeblazen, verandert de geopolitieke kaart volledig. Dat was de les van de Nordstream sabotage, de fragiliteit van de fysieke infrastructuur.
Wereldwijde verscheping wordt traditioneel gecontroleerd door de grote Europese scheepsbedrijven en de verzekeringsindustrie in Londen. Het is opvallend dat Poetin geen vergelding heeft genomen voor het opblazen van de Nordstream. Poetin is geduldig. Pijpleiding-diplomatiek is Ruslands beste kans om een lange oorlog te voorkomen. Hecht de wereld aan elkaar met gas en olie, stabiliseer grenzen, herbouw Rusland, introduceer een nieuw soort vrede. Een soort vrede met controle over geografische knelpunten rond de Middellandse Zee en de Arabische schiereilanden. Dit opent nieuwe markten en beëindigt de oude, Europese controle over Afrika, Azië en zelfs Zuid-Amerika.
“The purpose of the BRICS Summit in August was their taking ‘control’ over all the waterway surrounding the Arabian peninsula, i.e. the most globally important shipping lanes to old Europe and what’s left of the British Empire.” – Tom Luongo, geopolitiek analist
Ruwe olie
Is het Suezkanaal nu onveilig vanwege de onwettigheid in de regio of slechts onveilig voor Westerse schepen? Als Chinese vrachtschepen doorgang krijgen, evenals Russische olietankers, is het antwoord duidelijk. Egypte is de prijs. Rusland en China hebben Egypte eerder aangemoedigd niet te voldoen aan IMF-schulden. De landen boden kwijtschelding van schuld aan als het IMF dat ook zou doen.
Egypte was het centrum van geopolitieke uitdagingen in 2023. Toen bekend werd dat het land lid zou worden van BRICS, werd gepoogd dit te voorkomen. Sinds de Centrale Bank de rente tot 5,5% heeft verhoogd, is er geen geld meer voor nieuwe kleurenrevoluties. Nadat Sisi de herverkiezing had gewonnen met bijna 90%, kopte de Wall Street Journal dat de president voor grote uitdagingen staat in zijn derde termijn.
Als Amerika niet intervenieert is Pax Americana op de wereldzeeën ten dode opgeschreven. De druk op wereldwijde verscheping zal toenemen. Hierdoor zal Egypte voor langere tijd geen Suez transit fees meer ontvangen. Sisi heeft in dat geval geen keus. Het land zal zo economisch meer afhankelijk worden van Rusland en China. Dit verzekert op lange termijn de spil voor zowel China’s Belt & Road als ook Ruslands Internationale Noord-Zuid Transport Corridor. Met Iran als kruispunt van beide projecten.
Deze geopolitieke ontwikkelingen hebben effect op de oliemarkt. OPEC+ blijft vasthouden aan haar productiebeperking om de prijs op ruwweg $ 80 te houden voor een gebalanceerde overheidsbegroting. Dat niveau houdt de inflatiedruk in Amerika hoog en het concurrentievermogen in Europa laag. De ECB moet al 2 jaar de euro verdedigen om de binnenlandse energiekosten onder controle te houden.
Niet alleen de gemiddelde trip voor containerschepen wordt langer. Naast de hogere dagprijzen voor bulkverscheping, hebben deze tochten ook meer # 6 bunker brandstof nodig. Het gemiddelde aantal transits per dag door het Suezkanaal bedraagt 56. Stel dat de helft hiervan de route verlegt. Deze extra omleiding rond Afrika is ongeveer 10 tot 12 dagen. We nemen de ondergrens van 10. De brandstofconsumptie per dag ligt tussen 150 en 350, zeg 250 metrische ton (mt). Er zijn ongeveer 7,5 vaten (bbls) olie per ton bunkerbrandstof nodig. Dus als de helft van de schepen gaat afwijken van hun route door het Suezkanaal betekent dat: 28 schepen * 10 dagen * 250 mt * 7,5 bbls/ mt = 552.000 vaten per dag aan extra consumptie. Ruim 500.000 vaten is nogal wat. Bovendien wordt hierdoor het Israëlische gambiet ondermijnd om Egypte onder druk te zetten.
De Rode Zee is goed voor 12% van de wereldwijde maritieme handel en 30% van de containerhandel. Bloomberg meldt dat het belang van het zeegebied voor de handel in koolwaterstoffen met 140% is gestegen sinds de oorlog in Oekraïne voor een herschikking van de toeleveringsketens heeft gezorgd. Goedkope Russische olie gaat richting Oosten en Zuiden naar China en India, terwijl Europa moet concurreren voor vrachten uit Saoedi-Arabië en andere landen uit het Midden Oosten.
Saoedische ruwe olie is qua samenstelling vergelijkbaar met het Russische product. De verstoringen van verschepingen over de Rode Zee creëren het risico op problemen zoals eerder dit jaar. De Saoedische productieverlagingen zorgden voor substitutie van zoete, lichte olie uit Amerika. Deze olie levert minder diesel op in het raffinageproces. Dit leidde eerder dit jaar tot een flinke toename van de crack spreads. De potentieel duurdere diesel is mogelijk een reden waarom met name de energie-intensieve industrie negatief is in haar vooruitzichten.
De wereldwijde toeleveringsketens zijn fragiel. Als op de ene kant van de ballon wordt gedrukt, veroorzaakt dat een groot drukverschil aan de andere kant. De risicopremies zijn volgens een aantal marktkenners nog niet volledig geprijsd.
De schaduwvloot van olietankers krijgt wel een veilige doorgang van de Houthi’s. Dit betekent dat deze tankers toegang houden tot de meest efficiënte toeleveringsketen, terwijl Westerse landen worden gedwongen een omweg te nemen. De verzekeringskosten, betaald door commerciële schepen die nog steeds de belangrijke waterweg nemen richting Suezkanaal, zijn afgelopen week toegenomen van 0,1-0,2% tot 0,5%. Een schip ter waarde van $ 100 miljoen moet ongeveer $ 500.000 per reis afrekenen. Gegevens van Project 44, bedrijf in logistieke intelligence, tonen aan dat 20% van de containers die Suez passeren afkomstig is uit Azië met bestemming Europa en het Middellandse Zeegebied. Analisten van Bloomberg Economics geven aan dat het beste waar de wereld op kan hopen een gematigd risicoscenario zou zijn, waarbij de scheepvaart minstens enkele maanden wordt omgeleid totdat de veiligheidssituatie in de Rode Zee stabiliseert.
Prijs Ruwe olie – Brent februari 2024 ($/barrel) – dag cloud candle, log scale
“DTEK and Rolls are examining whether up to eight existing coal power station sites, two of them currently in territory occupied by Russia, could eventually be converted to house SMRs in the 2030s. It comes as Ukraine is scrambling to deploy less centralised and more renewable sources of energy, such as wind and solar farms, in the face of a targeted bombing campaign by Russia to take out grid infrastructure during the harsh winter months.” – The Telegraph
Elektriciteit
Terwijl Duitsland dit jaar haar laatste nucleaire centrale sloot, is het grootste elektriciteitsbedrijf van Oekraïne in gesprek met het Britse Rolls Royce om een serie (mini) nucleaire centrales te gaan bouwen. Het Oekraïense DTEK is in onderhandeling over de small modular reactors (SMR’s) op plaatsen waar momenteel nog kolencentrales worden gebruikt. Maxim Timchenko, CEO van DTEK, verwacht dat nucleaire elektriciteit een vitaal onderdeel zal worden van DTEK’s toekomstige portfolio als het land van fossiele brandstoffen afgaat. De SMR’s in ontwikkeling zijn een nieuwe en commercieel onbewezen technologie die pas vanaf 2030 zal worden ingezet.
DTEK, met als eigenaar miljardair-oligarch Rinat Akhmetov, begon in mei met windturbines bij het Tyligulska windpark, op nog geen 100 kilometer van de frontlinie van de oorlog. Deze maand kondigde het bedrijf plannen aan de output capaciteit te verviervoudigen. Timchenko zei dat hoewel hernieuwbaar belangrijk blijft voor het verbeteren van de energiezekerheid in Oekraïne, windturbines niet in staat zijn de baseload van grote kolencentrales te evenaren. Een groot deel van de elektriciteit in Oekraïne zou derhalve moeten komen van “less intermittent” bronnen zoals nucleair.
Oekraïne leunt al zwaar op nucleair, met vier staatsfabrieken die vóór de Russische invasie meer dan de helft van de elektriciteit in het land opwekte. Eén van deze fabrieken, de nucleaire centrale Zaporizhzhia staat momenteel in bezet gebied. Als onderdeel van de huidige besprekingen, wil DTEK een deel van de aanbodketen in Oekraïne vestigen. Het land heeft significante expertise met nucleaire technologie. DTEK is ook in gesprek met andere bedrijven die SMR’s ontwikkelen. Het bedrijf levert een vijfde van de elektriciteit in Oekraïne, vooral via kolencentrales. De infrastructuur is echter onder zwaar vuur van Russische strijdkrachten komen te liggen.
Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2024 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
“To further target individuals and entities associated with Russia’s war effort and other malign activities.” – U.S. Department of State
Aardgas
Chinese staatsenergiegiganten verzoeken Amerika een uitzondering te maken voor nieuwe sancties op Ruslands Arctische LNG 2 project. Anders lopen deze bedrijven LNG-leveringen mis, volgens Bloomberg. Amerika stelde afgelopen maand nieuwe sancties in op het Russische LNG 2 project in de poolcirkel die spoedig de eerste productie kan leveren. Het Arctic LNG 2 project van $ 25 miljard is Ruslands tweede grote LNG project. Het project, ontwikkeld door Ruslands grootste onafhankelijke aardgasproducent Novatek, heeft hierin een belang van 60%. Andere aandeelhouders zijn het Chinese CNOOC en China National Petroleum Corporation (CNPC), de Franse supermajor TotalEnergies, en de Japanse bedrijven Mitsui Group en Jogmec. In september vaardigde Amerika al eerder een aantal sancties af op dit project.
De nieuwe Amerikaanse sancties verbieden alle gerelateerde transacties zonder speciale vergunning tot en met 31 januari 2024. Nu bereiden CNOOC en CNPC zich voor te pleiten voor uitzondering van de sancties zodat ze vrachten vanuit Arctic LNG 2 kunnen kopen. Ze willen Amerika daarbij niet tegen de haren in strijken omdat ze ook van Amerika LNG kopen, aldus Bloomberg bronnen.
Een Chinees verzoek voor uitzonderingen van sancties zou een zeldzame gebeurtenis zijn. China is de grootste importeur van ruwe olie en LNG ter wereld. Het land importeert ook olie uit Iran, Venezuela en Rusland ondanks de Westerse sancties op de exporten van deze landen.
Na weken van daling is de TTF-front maand weer wat opgeveerd. Een zwakke vraag in combinatie met overvloedig aanbod heeft de prijs onder neerwaartse druk gehouden. Met de ernstige aanbodverstoringen op dit moment is de volatiliteit weer omhoog gegaan. Er is enig opwaarts risico voor prijzen nu de eerste LNG-tankers hun route verleggen via Kaap de Goede Hoop. Door het Suezkanaal gaat 4,5% van de wereldwijde ruwe olie, 9% van de geraffineerde producten en 8% liquefied natural gas (LNG).
Prijs TTF gas leverjaar 2024 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
“Coal-fired electricity generation is cleaner than ever.” – U.S. Department of Energy (2020)
Steenkool
Nu de Biden regering belooft elektriciteit uit kolen te elimineren in Amerika, luiden energie experts het alarm over wat er van de Amerikaanse energie infrastructuur overblijft als deze plannen slagen.
Illustratie door The Epoch Times, Shutterstock
President Biden zei dat kolencentrales in het hele land zullen worden gesloten en dat er wordt overgestapt op wind en zon. Voor het bereiken van haar netto-nul doelstellingen maakt de Amerikaanse regering gebruik van de Environmental Protection Agency (EPA), als ook haar autoriteit onder de Clean Air Act uit 1970 voor het lanceren van een fundamentele herstructurering van de Amerikaanse elektriciteit infrastructuur. In mei stelde de EPA nieuwe regels voor met veel striktere limieten op CO₂-emissies van kolen- en aardgascentrales. Critici van de nieuwe EPA-regels stellen dat deze limieten te streng zijn zodat kolencentrales gedwongen worden te sluiten. Het netto gevolg is dat veel kolencentrales simpelweg opgeven en sluiten ver voor het eind van hun productieve leven. Hierbij zijn ook de nieuwere centrales, één van de minst vervuilende kolencentrales ter wereld.
Een rapport van ODI (voormalig: Overseas Development Institute), een voorstander van wind- en zonenergie, erkent dat de thermische efficiency van kolenverbranding van de nieuwere centrales voor het produceren van elektriciteit is gestegen van 30% naar 50%. Hierdoor komt 40% minder CO₂ vrij. Toch is het volgens ODI niet voldoende. Wereldwijde banken en asset managers werken samen in hun gevecht tegen kolen binnen de environmental, social, and governance (ESG) beweging om de financiering voor de kolenindustrie af te snijden. Volgens een rapport van InfluenceMap, een bedrijf in data-analyse, hebben meer dan 500 investerings-managers met $ 1,4 biljoen in assets-under-management, gezworen van kolen af te stappen waardoor kolencentrales grotendeels niet-investeerbaar worden.
Bijna 13 gigawatt aan kolencapaciteit werd offline gehaald in 2022. Dat is twee keer zoveel als in 2021 volgens de American Public Power Association. Nog eens 41 GW aan kolencapaciteit zal volgens de planning tegen 2027 worden afgeschakeld. In het komende decennium zal 83 GW aan kolen, gas en nucleair worden stopgezet in wat president Biden noemt de ongelooflijke transitie naar wind en solar energie. Amerika heeft op dit moment in totaal 1,3 TW aan capaciteit voor de elektriciteitsproductie.
Prijs ICE Coal leverjaar 2024 (usd/t) – week cloud candle, log scale
“It was by far the most insane bubble I have ever seen.” – Gavin Baker, chief investment officer (CIO) bij Atreides Management in Wall Street Journal (WSJ)
Emissierechten
Nu de EV-markt verder verzadigd, keert het tij voor veel “Tesla wannabe” startups die hun productie niet snel genoeg konden commercialiseren om winstgevend te worden. Nu rijzen serieuze vragen over de levensvatbaarheid van veel kleinere EV-bedrijven die niet het ‘first mover’ voordeel hadden zoals Tesla. Veel EV-bedrijven hebben simpelweg geen geld meer volgens een analyse van de WSJ. Ten minste 18 EV en batterij startups, waaronder high-profile namen zoals Nikola en Fisker, lopen het risico om in 2024 door hun cash reserves heen te zijn.
Deze bedrijven, ooit bekend om hun ambitieuze doelen de industrie te revolutioneren met elektrische trucks en SUV’s, hebben te maken met stijgende kosten en fabricage-uitdagingen. Namen als Lordstown Motors, Proterra en Electric Last Mile Solutions zijn al failliet verklaard. Romeo Power, een batterijfabrikant en Volta, een oplaadbedrijf, werden verkocht voor minder dan de uitgifteprijs op het moment van IPO (Initial Public Offering). De resterende bedrijven richten zich op kostenreductie en hebben additionele financiering geregeld. Het rapport herinnert de lezers eraan dat de meeste worstelende bedrijven publiek gingen via een SPAC (special purpose acquisition company) die gedurende de Great Lockdown opkwamen, ongebreidelde groeiverwachtingen hadden en het rigoureuze proces van due diligence voor een formele IPO oversloegen.
Zie ook WSJ’s volledige analyse. Met hier de volledige lijst EV-bedrijven en hun kasbalans.
Ondertussen is de beweeglijkheid in de EV-industrie duidelijk. Een groeiende vraag, maar geen exploderende zoals eerder verwacht. Zelfs marktleiders zoals Tesla verlagen prijzen, waardoor de druk op nieuwkomers toeneemt.
De Volkswagen Groep heeft laten weten de EV’s van haar merken, VW, Audi en Porsche per 2025 te integreren met Tesla’s North American Charging Standard (NACS). Dit betekent wederom een grote autofabrikant die NACS adopteert, waardoor het in feite dé EV plug-in van Noord-Amerika wordt. Dat VW afscheid neemt van de Combined Charging System (CCS) laadpoort komt niet als verrassing. Bijna elke andere grote autofabrikant, met uitzondering van Stellantis, heeft besloten over te stappen op de Tesla-stekkers die voertuigen in staat stelt te laden op het omvangrijke Tesla Supercharger netwerk.
Eerder dit jaar verklaarde SAE International, voorheen bekend als Society of Automotive Engineers, NACS als de nieuwe industriestandaard. De transitie van CCS naar NACS gaat snel: Mercedes-Benz, General Motors, BMW, Fisker, Genesis, Rivian, Honda, Hyundai, Jaguar, Kia, Lexus, Lucid, Mini, Nissan, Polestar/Volvo, Rolls Royce en Toyota hebben aangekondigd te migreren van CCS naar NACS.
Prijs Emissierechten – Dec-23 contract EEX (eur/t) – week cloud candle, log scale
Hernieuwbaar
Netto nul werd verkocht met de verwachting dat de kosten van windgegeneerde elektriciteit laag zijn en zou dalen. Dit bleek niet het geval: de kosten van wind power zijn gestegen en zijn hoog. Netto nul is niet goedkoop en doet de productiviteit en economische groei ook niet toenemen. In Groot-Brittannië begon de push voor netto nul in 2019. De belangrijke economische rechtvaardiging voor het verhogen van de decarbonisatie van 80% naar 100% tegen 2050, ofwel netto nul, was snelle kostenverlagingen door een massale inzet van sleuteltechnologieën. Met name van offshore wind. Er werd beweerd dat de illusoire kostenreducties strengere emissiereductiedoelstellingen haalbaar hebben gemaakt tegen dezelfde kosten als eerdere lossere doelstellingen. Het bleek helaas niet het geval.
Analyse van de grote Britse energiebedrijven (Big Six) onthult dat brandstof-inputkosten voor gas- en kolencentrales tussen 2009 en 2020 vlak waren. Toch steeg de gemiddelde elektriciteitsprijs per kilowattuur (kWh) voor huishoudens met 67%, gedreven door hoge milieuheffingen voor het subsidiëren van hernieuwbare energie-investeerders. Toch zouden de kosten van hernieuwbare energie omlaag zijn gegaan. Premier Rishi Sunak beweerde eerder dit jaar dat de kosten van offshore wind waren gedaald van £140 per megawattuur (MWh) tot £40 per MWh. Deze claim was incorrect. De premier verwarde de kosten met de dalende MWh prijsbiedingen door windinvesteerders in opeenvolgende ronden van toewijzingsbiedingen voor offshore windsubsidies.
De verklaring hiervoor komt niet uit dalende kosten, maar zijn het gevolg van het gebrekkige biedingsproces die opportunistisch bieden door wind investeerders beloont. De overheid gaf waardevolle opties weg waarmee ze zichzelf verplichtte de betaalde prijzen voor winnende biedingen te honoreren, echter de investeerders werden niet verplicht deze af te nemen. Tenzij ze ervoor kiezen hun opties uit te oefenen veel later in het proces.
De bewering van dalende windkosten wordt uitgebreid ontkracht door een analyse van gecontroleerde financiële gegevens van windparkbedrijven door een aantal onafhankelijke onderzoekers. De onvermijdbare beweging richting diepere wateren heft elke kostenreductie op. De operationele kosten per MWh elektriciteit voor nieuwe offshore windprojecten liggen veel hoger dan verondersteld werd in de subsidiebiedingen. Eén van de vooraanstaande onderzoekers is Gordon Hughes, een voormalig professor economie aan de Universiteit van Edinburgh, tevens adviseur van de Wereldbank op het gebied van de economie van elektriciteitscentrales. De analyse van Hughes toont aan dat tegen het 12e jaar de operationele kosten per MWh van diep-water windturbines hoger zijn dan de prijzen gegarandeerd door de overheid. Dit verlaagt de capaciteit om kapitaal- en financieringskosten af te lossen.
Omdat wind en zon variabel zijn in tijd en intensiteit, moest de overheid een capaciteitsmarkt opzetten om te betalen voor stand-by opwek. In elke economische beoordeling van hernieuwbare energie zouden de kosten voor zo’n capaciteitsmarkt gealloceerd moeten worden naar wind en zon, omdat hun intermittency en variability de noodzaak van een dergelijke markt creëert.
Elektriciteit van de capaciteitsmarkt is niet goedkoop. In 2020 moesten elektriciteitscentrales van Uniper een gemiddelde prijs betalen van £ 224 per MWh, ongeveer 4 keer de groothandelsprijs. De bevestiging dat offshore wind aanzienlijke, onoverkomelijke kosten en operationele problemen met zich meebrengt, kwam in juni toen Siemens Energy een winstwaarschuwing afgaf en haar aandelen met 37% zag dalen. Dit werd voor een deel veroorzaakt door hoger dan verwachte turbine uitvalcijfers. Volgens Hughes betekent het dat toekomstige operationele kosten van windproductie hoger zullen zijn en de output significant lager, waardoor de economische levensduur van de turbine wordt verkort.
De Britse overheid heeft een grote gok genomen op offshore wind en dwingt de elektriciteitsconsument miljarden uit te geven voor een dead-end technologie. De deceptie van dalende windkosten vertroebelt officiële beoordelingen van de macro-economische gevolgen van netto nul. De Office for Budget Responsibility claimt dat de kosten van low-carbon opwek zo snel gedaald zijn dat het nu goedkoper is dan fossiele opwek. Op vergelijkbare, incorrecte wijze verwarde de Treasury dalende prijzen in de allocatierondes van windsubsidie met dalende kosten voor windproductie. De Treasury beargumenteert dat de extra investering vereist voor hernieuwbare energie “zich onder gelijkblijvende omstandigheden zal vertalen in extra BBP-groei”. De omstandigheden blijven echter niet gelijk.
Zoals de geschiedenis laat zien is er een wereld van verschil tussen investeerders en beleidsmakers die kapitaalallocatiebeslissingen moeten nemen. De centraal geplande economieën van het voormalig communistische blok verspilden kolossale hoeveelheden kapitaal en verarmden hun bevolking. Er zijn tegenwoordig maar weinigen die nog geloven dat investeringen in dergelijke economieën de groei aanwakkeren.
Overheidsdata ontkrachten de bewering van de Treasury en laten zien dat een hogere inzet van hernieuwbare capaciteit de productiviteit van het Britse elektriciteitsnet verlaagt. Vóór de massale uitrol van hernieuwbare energie, produceerde 1 MW capaciteit in 2009 een hoeveelheid van 4.312 MWh elektriciteit. In 2020, genereerde 1 MW capaciteit 3.094 MWh, een afname van 28,3%. Het is overduidelijk: investeringen in hernieuwbaar doen het productieve potentieel van de economie inkrimpen.
Dit wordt ook bevestigd door de netto nul modellering van de IEA. Haar netto nul pad ziet voor 2030 bijna 25 miljoen meer mensen werkzaam in de wereldwijde energiesector die $ 16,5 biljoen meer kapitaal gebruikt en een extra landoppervlak nodig heeft ter grootte van de gecombineerde omvang van Californië en Texas voor zon- en windparken. Daarnaast is de samengevoegde omvang van Mexico en Frankrijk nodig voor bio-energie. En dat alles om 7% minder energie te produceren.
De Britse energiebeleidsramp draagt lessen voor de rest van de wereld.
COMCAM – analyse op maat
Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.
Op deze analyse rust auteursrecht van COMCAM. Teksten mogen niet worden overgenomen, gekopieerd, openbaar mogen worden gemaakt of verveelvoudigd worden, zonder expliciete toestemming van COMCAM. Ook bij citaten of gedeeltelijke overnames is dit niet toegestaan.
Volg ons op LinkedIn om op de hoogte te blijven van wat er speelt in de energiemarkt, de energietransitie & verduurzaming.