Energiemarkt analyse 5 maart 2024
Olietanker tekort na verstoring wereldhandel door Rode Zee crisis.
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze wekelijkse marktanalyse.
Ga direct verder naar
> Introductie > Ruwe olie > Elektriciteit > Aardgas > Steenkool > Emissierechten > Hernieuwbaar
“The tanker shortage comes as the efficiency of the global fleet is faltering. In addition to many vessels sailing around southern Africa instead of through the Red Sea and Suez Canal, a burgeoning dark fleet means that many ships are only available to certain customers.” – Bloomberg
Introductie
De verschepingscrisis rondom de Rode Zee is enorm verstorend voor de internationale scheepvaart en de wereldeconomie. Doordat olietankers in toenemende mate wegblijven van de zuidelijke Rode Zee en de Bab el Mandeb Straat, verkrapt de verschepingscapaciteit snel. De geopolitieke risicopremie zorgt voor hoge tankertarieven. Hierdoor zijn de dagtarieven enorm gestegen.
Bloomberg laat weten dat in 2024 slechts 2 nieuwe supertankers zullen worden toegevoegd aan de verouderende, wereldwijde vloot. Dat is de kleinste aangroei in 40 jaar, ongeveer 90% onder het jaargemiddelde van de afgelopen twee decennia.
De aanvallen op commerciële schepen vormen de volgende aanbod gedreven inflatieschok. Een belangrijk Clean Tanker tarief, dat door de Baltic Exchange wordt gevolgd, noteert boven $ 100.000 per dag door deze verstoringen die zorgen voor langere reizen en minder beschikbare overzeese capaciteit.
De markt zal in de toekomst nog verder verkrappen verwacht Enrico Paglia, onderzoeksmanager bij Banchero Costa. De gegevens van deze dienstverlener voor de scheepsindustrie laten zien dat het tanker orderboek extreem laag zal zijn de komende jaren. De wereldwijde vloot zal in 2025 worden uitgebreid met slechts 5 nieuwe tankers. In 2022 waren dat nog 42 schepen. Hoe lang zal het duren tot de volgende overvloed aan tankers?
“OPEC+ have no choice but to extend the current cuts in order to avoid a meltdown.” – Tamas Varga, analist PVM Oil Associates Ltd.
Ruwe olie
De vrijwillige productieverlaging van OPEC+ zal worden verlengd tot en met eind juni meldt Reuters via anonieme bronnen. Hiermee wil het kartel de marktprijs tot boven $ 90 brengen voor het financieren van de overheidsbegrotingen van lidstaten. Saoedi-Arabië zal de helft van de 2 miljoen vaten reductie voor haar rekening nemen.
Deze beslissing komt niet als een verrassing gezien de dip in globale brandstofconsumptie en een hogere productie door diverse rivalen van OPEC+, met name Amerikaanse schalieproducenten. Deze schalieproductie is gepiekt en zal spoedig inkrimpen waardoor de volgende beweging van de olieprijs waarschijnlijk hoger zal zijn.
Indiase raffinaderijen zijn bezorgd dat de meest recente Amerikaanse sancties tegen Rusland de import van goedkope Russische olie verder zullen bemoeilijken. Vrachttarieven stijgen waardoor de raffinagemarges verder onder druk komen te staan volgens industriebronnen in India. De 500 sanctietargets treffen o.a. tanker operator Sovcomflot en meer dan een dozijn ruwe olie tankers die gelieerd zijn aan het Russische staatsbedrijf.
India zal Russische olie blijven kopen zolang de prijs onder de G7 limiet van $ 60 per vat blijft en op niet-gesanctioneerde schepen wordt vervoerd. Voor het grootste deel van 2023 hebben Indiase raffinaderijen kunnen profiteren van hoge marges door de import van Russische olie die met $ 20 of meer onder de internationale benchmark werd verhandeld.
De fysieke oliemarkt is aan het verkrappen. Citi strateeg Max Leyton noemt onder meer de volgende aanbodproblemen:
- voortdurende omleidingen van schepen vanwege de Rode Zee risico’s
- het bevriezen van de olieproductie in de VS
- protesten van arbeiders die de Libische bevoorrading verstoren
- de logistiek van olieterminals in het VK die de bevoorrading van de North Sea Forties beperkt
- het opkopen van ladingen ruwe olie bij de Nigeriaanse Dangote-raffinaderij
Er wordt verwacht dat de meeste problemen af zullen zwakken waardoor er in het tweede kwartaal nog steeds een overschot zal zijn. Dit onder voorbehoud van nieuwe geopolitieke spanningen in het Midden Oosten.
Ondanks een dalend aanbod en afnemende voorraden blijft de olieprijs hangen in de range $ 80-85 per vat. Door de financialisering van de oliemarkt, ook wel bekend als “paper oil”, wordt voorlopig niet verwacht dat de prijs boven de $ 90 zal komen. Ondanks dat de fysieke oliemarkt een hoger prijsniveau zoekt, blijven financiële spelers agressief verkopen en de sector shorten.
Energieaandelen blijven de sector waar het meest wordt short gegaan. Een short positie wordt ingenomen zonder de aandelen te bezitten. De stukken worden geleend en verkocht om deze tegen lagere prijzen terug te kopen. Een open sell wordt gevolgd door een close buy om de long positie te sluiten. Bij een gewone aankoop wordt gesproken van een long positie: een open buy, gevolgd door een close sell om de long positie te sluiten.
Deutsche Bank verwacht een hogere vraag naar olie in de 2e helft van dit jaar. De zakenbank verwacht eind 2024 een prijs van $ 88 per vat Brent Crude door de aanhoudende OPEC+ discipline in een bijna evenwichtige markt voor de 1ste helft van 2024 en seizoensgebonden sterkte in de 2de helft.
Prijs Ruwe olie – Brent mei 2024 ($/barrel) – dag cloud candle, log scale
“The Declaration recognizes the key role of nuclear energy in achieving global net-zero greenhouse gas emissions by 2050 and keeping the 1.5-degree Celsius goal within reach.” – Amerikaanse Department of State
Elektriciteit
Goldman Sachs, Macquarie en een aantal hedge fondsen hebben hun fysieke handel en optiehandel in uranium geïntensiveerd nu de prijs ervan sterk stijgt. Veel landen willen hun nucleaire elektriciteitsproductie uitbreiden voor het behalen van klimaatdoelen en tegelijkertijd fossiele brandstofimporten reduceren.
Goldman heeft de handel in fysiek uranium uitgebreid en een derivaat van uranium handel gecreëerd door het schrijven van opties op fysiek uranium voor hedge fondsen. Dit melden bronnen uit de hedge fund en handelsindustrie aan Reuters. Het schrijven van een optie is hetzelfde als het verkopen ervan. De verkoper ontvangt een premie. In tegenstelling tot de koper van een put of calloptie, die het recht heeft om te verkopen of te kopen tegen een specifieke prijs en daarvoor een premie betaalt, heeft de schrijvende partij de verplichting om kopen of te verkopen tegen een specifieke prijs.
Uranium is in een bullmarkt nu veel economieën meer nucleair willen inzetten. Het is een wedergeboorte voor de technologie na de energiecrisis en de sancties tegen Rusland. Op de COP28 klimaattop eind 2023 pleitten Amerika en 21 andere landen voor een verdrievoudiging van nucleaire energiecapaciteit tegen 2050. Een vergroting van het nucleaire aandeel in de energiemix is essentieel voor het behalen van de netto nul doelstelling in de komende decennia.
Als gevolg van de terugkeer van nucleaire energie zijn uraniumprijzen dit jaar tot een 16-jaars hoogtepunt gestegen. Door een krap aanbod zijn de prijzen afgelopen jaar verdubbeld tot meer dan $ 100 per pound (0,45 kg). Westerse mijnbedrijven willen hiervan profiteren en richten zich op het vergroten van de productie.
De algemene perceptie is dat uraniumvoorraden schaars zijn. Dit komt door de essentiële rol die de grondstof speelt in de opwek van nucleaire elektriciteit en door de kosten en consequenties van deze sector. Uranium is echter ruim voorradig. De verdeling van de wereldwijde uraniumbronnen per land wordt in onderstaande tabel van Visual Capitalist weergegeven. Dit op basis van data van World Nuclear Association van augustus 2023.
Australië, Kazakhstan en Canada hebben het grootste aandeel aan beschikbare uraniumbronnen. Goed voor meer dan 50% van de totale wereldwijde reserves. Australië is veruit de grootste met meer dan 1,7 miljoen ton ontdekte uraniumreserves. De totale hoeveelheid uranium wereldwijd is niet exact bekend. Nieuwe voorraden worden continu gevonden. De reserves namen afgelopen 10 jaar met 25% toe dankzij betere exploratie-technologie.
De elektriciteitsprijs is afgelopen week licht gestegen. Na een aanvankelijke diep maandag 4 maart is een stijging ingezet.
Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2025 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
“LNG remains the key emergency energy source in the new global oil market order.” – Simon Watkins, financieel journalist & auteur
Aardgas
Momenteel is de wereldwijde LNG-markt aan het stabiliseren na krapte begin 2022. Volgens sommigen kan in 2025 een periode van overaanbod ontstaan. In een notitie aan hun klanten schreef MUFG Bank, de grootste bank in Japan, dat de wereldwijde LNG markt op het overgangspunt staat van krap naar overaanbod. Volgens hen kan het LNG-overaanbod dat vanaf 2025 vorm begint te krijgen in wereldwijde gasprijsdalingen resulteren tot rond de contante leveringskosten van € 15 – € 20 per MWh. Dat kan leiden tot de annulering van de LNG-export uit Amerika, vergelijkbaar met 2020.
Onderstaande grafiek van grondstofanalist Ehsan Khoman (MUFG Bank) laat de verwachte overvloedige LNG-markt zien door vooral een toenemend aanbod vanuit Amerika en het Midden Oosten. Dit overaanbod kan het eind betekenen van de energiecrisis.
De analisten van MUFG Bank wijzen erop dat Qatar zichzelf positioneert als de LNG producent met de laagste kosten ter wereld nu het land snel haar export vergroot en marktaandeel opslokt. Op het eerste gezicht lijkt de aankondiging van Qatar contra-intuïtief gezien het naderende overaanbod. De analisten verwachten dat Qatar zijn reputatie als ’s werelds goedkoopste LNG-producent kan uitbuiten om te profiteren van een groter marktaandeel in het licht van de onlangs aangekondigde stopzetting van de goedkeuring van nieuwe LNG-exportprojecten in de VS. Khoman verwacht dat de situatie van overaanbod zal leiden tot prijzen die langer laag zullen blijven. Dit kan de EU helpen een halt toe te roepen aan de de-industrialisering, vooral na het opblazen van de Russische Nordstream pijpleiding.
De situatie van overaanbod zal naar verwachting tegen het eind van dit decennium verdwijnen. De neerwaartse druk op LNG-prijzen is in ieder geval welkom in Europa en draagt bij de energie-inflatie in toom te houden.
De driver achter de stijgende elektriciteitsprijzen vorige week was de gasprijs. Gisteren waren er vervolgaankopen. Waar de aandelenmarkt bodemt op angst, bodemen grondstoffen vaak op complacency, ofwel ‘er is genoeg, prijzen kunnen lager’. Deze negatieve (bearish) psychologie zorgt voor een blijvende bodem.
Prijs TTF gas leverjaar 2025 (eur/MWh) – dag cloud candle, log scale
“Clients or transactions that carry heightened risks will continue to go through an enhanced due diligence process involving senior level risk review.” – Bank of America
Steenkool
Bank of America (BofA) komt terug op haar eerdere statements niet langer te investeren in nieuwe kolenmijnen en centrales. De bank komt met deze ommezwaai op het moment dat de huidige implosie van ESG bezig is. In zes maanden tijd is er $ 30 miljard aan waarde verdampt uit clean energy aandelen. Fondsmanagers geven toe dat ESG leidt tot slechte beleggingsresultaten. Klimaat-gebaseerde ETF’s (Exchange Traded Funds) sluiten hun deuren, zoals Jeff Ubben die eind 2023 de stekker uit z’n duurzaamheidsfonds trok. Traditionele klimaattoppen zijn volgens hem alleen maar een echo kamer van diplomaten.
Ook JPMorgan Chase kondigde recent een significante verandering aan in haar jaarlijkse klimaatrapport. Het bedrijf verschuift van een emissiereductie-target voor olie en gas naar een nieuwe energiemix-doelstelling die ook financiering van schone energie meeneemt. JPM verdedigt deze aangepaste doelstelling door te stellen dat een eenzijdige focus op fossiele brandstoffen niet effectief zal zijn om de vereiste transitie van het wereldwijde energiesysteem te faciliteren.
Daarnaast spelen wereldwijde conflicten in Europa en het Midden Oosten een rol. Hierdoor richten banken hun aandacht weer op energieveiligheid, volgens Jane Fraser, CEO van Citigroup. Deze hernieuwde focus prioriteert een continuering van energieproductie boven eventuele milieuzorgen.
De kolenprijs is toegenomen door de stijgende gasprijs.
Prijs ICE Coal leverjaar 2025 (usd/t) – week cloud candle, log scale
Emissierechten
De CO2-prijs is afgelopen week gestegen van € 53 naar € 58 per ton door een shortposities in de markt die werden gesloten (short covering). De prijs zat in een dalende trend door traag herstel van de Europese industrie, toenemende hernieuwbare opwek en minder vraag door het milde weer en energiebesparing. Dit zorgt voor minder vraag van rechten.
De Europese Commissie veilt extra emissierechten om een programma te financieren dat de EU minder afhankelijk moet maken van Russisch gas. Dit zorgt ook voor meer aanbod van rechten.
Prijs Emissierechten – Dec-24 contract EEX (eur/t) – dag cloud candle, log scale
“Geologic hydrogen represents an extraordinary opportunity to produce clean hydrogen in a way that is not only low carbon, but also low land footprint, low water footprint and low energy consumption.” – Paul Harka, chief business officer Koloma in de Times
Hernieuwbaar
In februari kwam een aantal geologen met een gamechanger voor de energie-industrie. Een energiebron waarvan lang werd gedacht dat deze onmogelijk te winnen was: natuurlijk voorkomende ofwel “geologische waterstof”. Deze waterstof is in grotere hoeveelheden beschikbaar in de aardkost dan voorheen bekend was. Onderzoekers zeggen dat de planeet meer dan 5 biljoen ton waterstof bevat, gevangen in ondergrondse pockets. Dit aanbod is grotendeels onopgemerkt gebleven vanwege eerdere aannames over hoe natuurlijke waterstof wordt gevormd en afgebroken. Hierdoor is er gezocht op de verkeerde plekken met de verkeerde hulpmiddelen.
Tegenwoordig wordt waterstof, gebruikt als brandstof of industrieel materiaal, voornamelijk geproduceerd door het chemisch wijzigen van gas dat vooral uit methaan bestaat. Als de resterende CO2-emissies opgevangen worden, wordt dit product “blauwe waterstof” genoemd. Is dit niet het geval, dan is het grijze waterstof. In 2022 bestond de waterstofmarkt voor 92% uit grijze waterstof. Groene waterstof is het resultaat van de splitsing van watermoleculen via elektrolyse in een proces dat door hernieuwbare energie wordt aangedreven. Deze waterstofvorm is momenteel slechts marginaal beschikbaar.
Natuurlijk voorkomende geologische waterstof wordt ook wel “gold hydrogen” genoemd. Geologen zeggen dat het een beter ecologisch-impact profiel heeft dan blauwe of zelfs groene waterstof. Elektrolyse vereist namelijk enorme hoeveelheden elektriciteit. Onder de ondernemingen gericht op deze mogelijkheid zijn Natural Hydrogen Energy LLC en Koloma. Het bedrijf Helios Aragon pioniert in Europa.
COMCAM – analyse op maat
Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.
Op deze analyse rust auteursrecht van COMCAM. Teksten mogen niet worden overgenomen, gekopieerd, openbaar mogen worden gemaakt of verveelvoudigd worden, zonder expliciete toestemming van COMCAM. Ook bij citaten of gedeeltelijke overnames is dit niet toegestaan.
Volg ons op LinkedIn om op de hoogte te blijven van wat er speelt in de energiemarkt, de energietransitie & verduurzaming.