Energiemarkt analyse 6 juni 2023
Het Atlantische orkaanseizoen is begonnen.
Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze wekelijkse marktanalyse.
Ga direct verder naar
> Introductie > Ruwe olie > Elektriciteit > Aardgas > Steenkool > Emissierechten > Hernieuwbaar
Introductie
De National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) voorspelt bijna-normale omstandigheden voor het Atlantische orkaanseizoen van 2023. Het orkaanseizoen is afgelopen vrijdag gestart. NOAA verwacht dit jaar 5 tot 9 orkanen. Hiervan kan er 1 op de 4 uitgroeien tot een grote orkaan.
Vorig jaar bracht 8 orkanen, waaronder orkaan Ian en orkaan Julia. Ietwat boven het gemiddelde. Een extreem druk orkaanjaar was 2020 met 14 orkanen. Dat was het drukste jaar sinds 2005, het jaar van o.a. orkaan Katrina. 2005 was ook het jaar met het meest extreme orkaanseizoen sinds 1851 volgens het National Oceanographic & Meteorological Laboratory van NOAA. Orkaan Katrina was één van de 7 grote orkanen die waargenomen werd boven de Atlantische Oceaan dat jaar. In totaal waren er in 2005 15 orkanen, gevolgd door 2020 (14), 2010 (12, waaronder orkaan Sandy) en 1969 (ook 12).
Het aantal grote orkanen is toegenomen. Dit laat bovenstaande infographic zien. Van een gemiddelde van 1,6 orkaan in de zeventiger en tachtiger jaren naar jaarlijks 3 tot 4 tegenwoordig. Volgens Katharina Buchholz van Statista is één van de factoren die het orkaanseizoen dit jaar kan onderdrukken de mogelijke start van een El Niño fase na drie jaar La Niña. Het laatstgenoemde fenomeen is gunstiger voor de vorming van orkanen. Als een El Niño fase dit jaar zou beginnen, dan zou het koelere en winderige omstandigheden kunnen brengen boven de Atlantische Oceaan.
Bovengemiddelde oceaantemperaturen in de Central Atlantic en het Caribisch gebied hebben echter de kracht om orkanen dit seizoen juist te versterken. NOAA concludeert dat de twee factoren elkaar kunnen opheffen. Maar als El Niño zich niet vormt, ondanks gunstige omstandigheden, zullen de hoge oceaantemperaturen gaan zorgen voor een intens 2023 seizoen.
“Fundamentals in the global oil market do not provide a case for OPEC+ output cuts, the poor macroeconomic environment does.” –Standard Chartered
Ruwe olie
Er was voldoende speculatie over een mogelijke extra productieverlaging door OPEC. Goldman ziet toch een aanzienlijke 35% subjectieve waarschijnlijkheid dat de grote OPEC-producenten nog grotere verlagingen aankondigen. Dit omdat de olieprijs duidelijk onder de uitoefenprijs van de ‘OPEC-put’ ligt, een niveau geschat rond $ 80 – 85 per vat. Hiermee wordt bedoeld dat het prijskartel liever een niveau van $ 80+ ziet en bereid is dit niveau te verdedigen.
De OPEC+-leden in Wenen hebben een akkoord bereikt om de verlagingen van de ruwe olieproductie te verlengen tot in 2024. In een statement zei het kartel dat het dit besluit heeft genomen voor het bereiken en in standhouden van een stabiele oliemarkt. De groep handhaaft ook haar recente benadering van “proactive, and pre-emptive.” Saoedi-Arabië committeert zich aan een extra vrijwillige productieverlaging van 1 miljoen bpd als onderdeel van het akkoord. Het land voegt hieraan toe dat het doet wat nodig is om de oliemarkt te stabiliseren. Rusland zal tot eind 2024 vasthouden aan haar vrijwillige productieverlaging van 500.000 bpd.
De grote winnaar van de besprekingen van afgelopen weekend is de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) die haar productie mag vergroten. Deze verhoging gaat ten koste van Afrikaanse leden die een deel van hun quota moeten opgeven.
Verder kijkende dan de OPEC+-meeting denkt Goldman dat een verhoogde pricing power van OPEC, ofwel de macht om de prijs te zetten, het mogelijk maakt additionele verlagingen door te voeren als de olieprijs in de tweede helft van dit jaar onder $ 80 per vat blijft. Goldman is niet de enige die de kans aanwezig acht dat OPEC verder zal verlagen.
De Indiase import van Russische olie steeg naar recordhoogte in mei. Met een volume van 1,96 miljoen vaten per dag (bpd), aldus Vortexa. India importeerde meer olie uit Rusland dan het land kocht van Irak, Saoedi-Arabië, de VAE en Amerika samen, totaal 1,74 miljoen bpd. De Russische olie was goed voor 42% van de totale Indiase ruwe olie-import. Voor de Russische invasie waren dit nog verwaarloosbare volumes.
Nu, een jaar later, is India de marginale koper van Russische olie naar de belangrijkste afzetmarkt voor Moskou, samen met China. Indiase raffinaderijen die zich niet houden aan de G7-prijslimiet zijn op zoek naar opportunistische aankopen. Dat zijn de Russische vrachten Urals die vóór het EU-embargo nog richting Noordwest-Europa gingen. De import van Russische olie door India heeft de OPEC ondermijnd. Het aandeel van OPEC in de importen naar India staat op het laagste niveau in ten minste 22 jaar.
De olieprijs steeg tijdens de twee laatste handelsdagen van vorige week in aanloop naar de OPEC+- vergadering. De shorts werden licht nerveus en boden de prijs op vrijdag omhoog door geruchten dat een additionele verlaging van 1 miljoen bpd “among possible options” zou zijn. Saoedi-Arabië heeft heel duidelijk gemaakt dat sub $ 75 een rode lijn is en niet wordt toegestaan, ook al moet tijdelijk marktaandeel worden ingeleverd. De prijs opende hoger op maandag. Later op de dag werd deze ‘openings-gap’ gevuld door verkopen en resulteerde een rode dag-candle.
Prijs Ruwe olie – Brent augustus 2023 ($/barrel) – dag cloud candle, log scale
“This is not as unrealistic as it sounds: today’s nuclear industry grew out of the energy security concerns and high commodity prices of the 1970s, similar market dynamics to those we face today.”
Elektriciteit
Nucleaire elektriciteitsproductie zou de wereld kunnen helpen bij het decarboniseren van energie. Dit vindt plaats bij een toenemende wereldwijde vraag naar elektriciteit met de push om alles te elektrificeren, inclusief transport. De energiecrisis van de laatste anderhalf jaar heeft geleid tot meer steun voor nucleaire elektriciteit in veel landen, waaronder Amerika, Groot-Brittannië en zelfs Japan. Negatieve percepties blijven echter verankerd.
Nucleaire kosten zijn nog steeds veel hoger dan de kosten van wind en zon. Wat laatstgenoemden momenteel niet hebben is baseload capaciteit om een constant aanbod van elektriciteit te verzekeren ongeacht het weer. Nucleaire elektriciteit kan dat wel realiseren. De lage emissie over de gehele levenscyclus kan low-carbon elektriciteit toevoegen en wind en zon aanvullen.
Op dit moment is het aandeel van elektriciteit in de totale wereldwijde energievraag ongeveer 20%. Volgens een Wood Mackenzie-report zal dit aandeel sterk toenemen wanneer in de komende 30 jaar bijna alles wat mogelijk is zal worden geëlektrificeerd. Tegen 2050 zal het aandeel van elektriciteit in de energiemix meer dan verdubbeld kunnen zijn tot 50%. De behoefte aan elektriciteitsproductie zou 1,7 keer hoger kunnen zijn dan het huidige niveau, volgens de base case van Wood Mackenzie. In hetzelfde basis-scenario zal nucleaire elektriciteit tegen 2050 toegenomen zijn met 280 gigawatt (GW).
Ondanks groeiende steun van overheden in diverse landen is nucleaire energie in de huidige fase van innovatie en ontwikkeling nog niet financieel rond te krijgen. Conventionele nucleaire elektriciteitsreactoren en stations vereisen miljardeninvesteringen op voorhand. Deze projecten lopen vaak tegen kostenoverschrijdingen aan. Volgende-generatie reactoren en small modular reactors (SMR’s) zijn momenteel ook nog niet concurrerend qua kosten. Als nucleair een rol moet gaan spelen in de energietransitie en decarbonsisering zijn lagere kosten samen met een grotere sociale acceptatie de sleutel, aldus de consultant. Conventionele nucleaire elektriciteit gegenereerd met pressurized water reactors (PWR) heeft nu nog een levelized cost of electricity (LCOE) die 4x groter is dan wind en zon, volgens schattingen van Wood Mackenzie.
Hoop is een krachtige energie. Het zal de airconditioner niet aanvonken als de zomertemperatuur stijgt, samen met de vraag naar elektriciteit waardoor een overbelast netwerk kan uitvallen. Negen regionale Amerikaanse elektriciteitsnetten hebben deze zomer een “verhoogd risico” van stroomuitval. Dit zegt Mark Christie van de Federal Energy Regulatory Commission (FERC).
De vraag naar elektriciteit zal tegen 2050 met minstens 50% zijn toegenomen in Amerika. Fossiele brandstofcentrales worden sneller gesloten dan dat ze vervangen kunnen worden door “hernieuwbare” elektriciteitscentrales. Deze draaien op basis van groene bronnen zoals zon, wind en hydro-power die “niet-synchroon” zijn omdat ze afhankelijk van omstandigheden verschillende hoeveelheden elektriciteit produceren.
Te veel afhankelijkheid van niet-synchrone, hernieuwbare opwek kan de algehele netstabiliteit verlagen. Vooral windenergie is een grote zorg. De totale elektriciteitsproductie zal toenemen tot 1.167 gigawatt (GW) voornamelijk van zonne- en windopwekking die is toegevoegd of in gebruik zal worden genomen. Afgelopen zomer was dat nog 1.138 GW. Een extra 4 GW aan opslagcapaciteit is landelijk toegevoegd voor het tweede achtereenvolgende jaar.
Vorige week handelde het leverjaarcontract voor 2025 tijdelijk boven die van 2024. Deze ‘contango’ werd gisteren weer tenietgedaan door de prijsappreciatie. Het prijsverschil lag aan het einde van de handelsdag rond € 5.
Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2024 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
“We’ll certainly take measures to ensure environmental sustainability, but also economic sustainability.” – German Umana, minister van economie van Groot- Brittannië
Aardgas
Labourleider Starmer wil een eind aan olie- en gasinvesteringen in het Britse deel van de Noordzee. Ook kan de energiezekerheid in gevaar komen als Groot-Brittannië werkelijk de upstream investeringen in de Noordzee stopzet.
Schotland heeft ook ambitieuze low-carbon energiedoelstellingen en zet zwaar in op offshore wind. Schotse media melden dat de offshore windindustrie slechts 3.000 “groene banen” heeft opgeleverd, slechts één tiende van wat door politici tien jaar geleden werd beloofd. Ook is de belofte gedaan dat zon en wind de energierekening omlaag zouden brengen. Dat is niet gebeurd.
De meest recente ontwikkeling in de Britse elektriciteitsprijzen laat een duidelijk beeld zien: als gas goedkoop is, dan is elektriciteit dat ook. Ongeacht de hoeveelheid windproductie. Het is waar het uiteindelijk allemaal om draait bij de productie van olie en gas: economische duurzaamheid en energiezekerheid.
ExxonMobil en Chevron krijgen mogelijk toegang tot de grote aardgasbronnen in Algerije. De Amerikaanse supermajors zijn in vergaande onderhandelingen met staatsbedrijf Sonatrach voor het binnenhalen van exploratie- en productiedeals in het Noord-Afrikaanse land. Dit meldt de Wall Street Journal afgelopen vrijdag op basis van uitlatingen van de Algerijnse energieminister Mohamed Arkab.
Algerije heeft aanzienlijke conventionele aardgasreserves. Naar schatting de op twee na grootste schaliegasreserve ter wereld, na China en Argentinië. Het meeste gas gaat naar Europa. Ter vervanging van Russisch gas rekent Europa erop dat Afrika grote volumes pijpleidinggas en LNG exporteert. Vooral de Italiaanse energiemajor Eni is actief geweest om meer aanbod uit Afrika aan te trekken. Dit blijkt uit de jaarresultaten van 2022 van het energiebedrijf.
De prijs van het TTF-wintercontract steeg op maandag. De prijs blijft nog ver onder de daily cloud, maar een begin van bodemvorming is aanwezig met een vrij lange groene candle op maandag.
Prijs TTF gas winter 2023/2024 (eur/MWh) – dag cloud candle, log scale
De prijs van het TTF-jaarcontract 2024 steeg mee, maar in mindere mate. Meestal is de volatiliteit groter op het front-end dan op de backend van de forwardcurve.
Onderstaande weekgrafiek toont de hele bearmarkt vanaf de top in augustus. De sterke beweging neerwaarts heeft marktparticipanten ook verrast, net als de enorme bullmarkt waardoor de prijzen in 2022 10x over de kop zijn gaan. Een ongekende en niet eerder geziene toename.
Prijs TTF gas leverjaar 2024 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale
“Tracking recent trends, much of the added capacity this summer will likely come from wind, solar, natural gas-fired (plants), and battery storage projects while retirements will most be coal-fired.” – James Burchill, Energy Industry Analyst van Office of Energy Policy & Innovation
Steenkool
Prijs ICE Coal leverjaar 2024 (usd/t) – week cloud candle, log scale
“Some firms are moving away from offsetting-based environmental claims, such as Gucci, which has removed a carbon neutrality claim from its website that heavily relied on Verra’s carbon credits.” – The Guardian
Emissierechten
David Antonioli, de CEO van Verra is opgestapt. Vier maanden nadat The Guardian en andere Europese media onthulden dat de grootste carbon credit certifier ter wereld waardeloze offsets heeft verkocht aan grote bedrijven. Antonioli heeft jarenlang de carbon offsetmarkt gedomineerd. Meer dan een miljard dollar aan credits zijn gecertificeerd via haar verified carbon standard (VCS). The Guardian, Die Zeit en SourceMaterial kwamen een paar maanden geleden met een rapport over hoe Verra tientallen miljoen dollar waardeloze offsets had goedgekeurd voor Disney, Shell, Gucci en andere grote bedrijven.
Verra gaf “phantom credits” uit aan deze bedrijven die geen echte carbon reducties vertegenwoordigen. Sommige bedrijven kochten deze credits om zo hun producten te labelen als “carbon neutral”. In eerste instantie ontkende Antonioli de aantijgingen. Hij sprak van “outlandish claims” en verdedigde Verra’s certificering van carbon credits. Diego Saez Gil, de CEO van Pachama, een carbon offsetting firm, zei tegen The Guardian dat Verra haar programma’s moest updaten om de integriteit van het bedrijf te verbeteren.
Ondanks de eerdere aankoop van “waardeloze” carbon offsets, blijven bedrijven als JPMorgan, Disney en BlackRock gecommitteerd aan hun ESG-doelstellingen. Insiders hebben zich al eerder uitgesproken over de troebele ESG-industrie. In 2021 vertelde een insider tegen Bloomberg dat TotalEnergies SE een “carbon neutrale” LNG-verscheping met China National Offshore Corp had gedaan op basis van “guesswork” en veel “googling”. Elon Musk tweette een jaar geleden al: “ESG is a scam. It has been weaponized by phony social justice warriors.”
Goldman Sachs waarschuwt ESG-investeerders voor de haast om te desinvesteren in olie en gas. Ze kunnen zich beter richten op hernieuwbaar en andere vormen van energie aanbod met een lage CO2.
De ESG-investeerders moeten snel hun investeringen in hernieuwbaar opvoeren om te voorkomen dat het algehele energie aanbod ontoereikend wordt. Aldus Della Vigna van Goldman Sachs. De investeringsbank ziet energie- kapitaaluitgaven (capex) in 2023 toenemen met 15%. Vanwege inflatie mogelijk zelfs 30%.
Afgelopen maand zei de International Energy Agency (IEA) dat investeringen in zonenergieproductie in 2023 voor de eerste keer ooit de investeringen in olieproductie zullen overtreffen. Voor 2023 verwacht de IEA dat energie-investeringen $ 2,8 biljoen zullen bedragen. Hiervan gaat $ 1,74 biljoen naar schone energie en technologieën en de resterende $ 1,05 biljoen richting fossiele brandstoffen.
Vigna is ook sceptisch over de neiging van ESG-investeerders richting absolute hoeveelheid emissies als leidraad voor het alloceren van kapitaal. Het zou zuiverder zijn om te focussen op emissie intensiteit. Deze meet de carbon footprint van een entiteit ten opzichte van haar totale opbrengst.
Prijs Emissierechten – Dec-23 contract EEX (eur/t) – week cloud candle, log scale
“Everything will go fully electric, apart from (ironically) rockets. Ships are the next easiest to solve after cars.” – Elon Musk, CEO Tesla in 2017
Hernieuwbaar
Zes jaar na bovenstaande uitspraak zou de CEO van Tesla gelijk kunnen krijgen met betrekking tot de volgende batterij-revolutie in schepen. De Japanse startup PowerX Inc. komt met het 140-meter lange schip dat elektrisch wordt aangedreven en zo in staat is elektriciteit over de oceanen te vervoeren. De “batterijtanker” zal worden uitgerust met 96 batterijcontainers die wereldwijd hernieuwbare energie kunnen transporteren en elektriciteitsnetten, eilanden en offshore windparken verbinden. De voltooiing van het schip staat gepland voor 2025 waarna in 2026 testen op zee volgen.
Elektrisch aangedreven schepen zouden de toekomst kunnen zijn voor een lagere carbon-emissie in de scheepvaartindustrie. Maar er lijkt nu al een behoefte te zijn om opgeslagen hernieuwbare elektriciteit te vervoeren naar andere, wereldwijde netwerken met dit nieuwe type tanker.
The Race For Solar Power From Space Is On
Een Japans publiek-privaat partnerschap wil testen doen om in de ruimte geproduceerde elektriciteit naar de aarde te transporteren. De kosten om deze gigantische zonnepanelen in de ruimte te installeren voor de productie van 1 gigawatt (GW) elektriciteit zullen naar verwachting meer dan $ 7,2 miljard bedragen. China heeft eveneens ambitieuze plannen voor de bouw van een zonnestation in de ruimte op gigawatt-niveau. De door de zon geproduceerde elektriciteit zou worden omgezet naar microgolven en naar ontvangstations op het aardoppervlak gestraald. Deze microgolven zouden vervolgens weer in elektriciteit worden omgezet en op grote schaal worden gebruikt.
Het vangen van zonne-energie ongeacht weer, locatie of tijdstip is een ware droom voor wetenschappers en schrijvers van science fiction. Wolken vormen ook geen belemmering want de microgolven gaan er dwars doorheen. De beperkingen zijn natuurlijk de technologie en de kosten om dit op grote schaal mogelijk te maken.
COMCAM – analyse op maat
Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.
Op deze analyse rust auteursrecht van COMCAM. Teksten mogen niet worden overgenomen, gekopieerd, openbaar mogen worden gemaakt of verveelvoudigd worden, zonder expliciete toestemming van COMCAM. Ook bij citaten of gedeeltelijke overnames is dit niet toegestaan.
Volg ons op LinkedIn om op de hoogte te blijven van wat er speelt in de energiemarkt, de energietransitie & verduurzaming.