Energiemarkt analyse 7 augustus 2024

Combustion Going Bust- hoe verloopt de EV transitie?

Bij COMCAM analyseren we doorlopend ontwikkelingen op de energiemarkt. Onze kennis en inzichten delen we in onze wekelijkse marktanalyse.

Ga direct verder naar

> Introductie > Ruwe olie > Aardgas > Elektriciteit > Steenkool > Emissierechten > Hernieuwbaar

“The earliest phase-out of this kind is set to happen soon in Norway, which has been an electric mobility pioneer.”

Introductie

Vanaf 2024 hebben wereldwijd 60 landen en territoria doelstellingen geformuleerd, beloftes ondertekend of plannen aangekondigd om benzine en dieselauto’s uit te gaan faseren. In Europa zijn de meeste verboden in voorbereiding hiervoor. De EU heeft begin 2023 een wet goedgekeurd die de verkoop van benzineauto’s in de lidstaten per 2035 zal verbieden. Sindsdien is er veel getouwtrek over en weer geweest. Vooral Duitsland, bekend om haar auto industrie, heeft zich hard gemaakt voor de optie van synthetische brandstoffen voordat de adoptie van de nieuwe regels een feit is.

Diverse EU-landen hadden de uitfasering van benzineauto’s al eerder omarmd. Ze hebben zelfs nog strakkere deadlines gesteld. Nederland, Vlaanderen, Zweden, Griekenland en Slovenië willen al tussen 2029 en 2031 een eind aan de verkoop van benzineauto’s. Noorwegen is nog vooruitstrevender met 80% van de nieuwe autoverkoop volledig elektrisch. Volgens de planning zal dit percentage in 2025 op 100% moeten liggen.

“Right now, putting $2 of geopolitical risk premium back in the market is telling me the market is covering shorts, but not worried about a real supply event.”

Ruwe olie

De olieprijs liet vorige week woensdag een forse rally zien na de liquidatie van de politieke leider van Hamas in Teheran. De toename van geopolitieke risicopremie kwam bovenop een daling van de ruwe olievoorraden tot een 6-maands dieptepunt. De markt beoordeelt het risico dat nieuwe escalatie de productie en exporten kan beïnvloeden, waaronder vanuit Iran.

Ruwe olieprijzen hebben geen bijzonder scherpe reactie laten zien na recente ontwikkelingen in de oorlog die in oktober 2023 begon. Wel is de marktvolatiliteit terug. Oliehandelaren lijken zich te willen indekken tegen verdere escalatie van het conflict. De volumes van callopties Brent waren het hoogst sinds begin juni. De opties waren in de vorm van grote call spreads. Dit soort spreads biedt een goedkope manier om te profiteren van een rally. Een bullish callspread betekent de aankoop van een calloptie met een lage uitoefenprijs (strike) en de verkoop van een calloptie met een strike op een hoger niveau. Hierdoor is het risico beperkt. De gekochte call met lage strike wordt namelijk deels gefinancierd door de verkochte call met de hogere strike. De potentiële winst is hierdoor natuurlijk ook beperkt ten opzichte van een plain vanilla calloptie.

De optiemarkt suggereert dat handelaren bezorgd zijn over geopolitieke risico’s. Bullish call opties handelden voor een premie boven die van tegenovergestelde puts. Dat wordt ook wel call skew genoemd. Een extreme skew kan worden gebruikt als contra-indicator van een crowded trade.

“De grootste prijsbepalende factor is een combinatie van geopolitiek, maar vooral de beslissing die de OPEC in de komende weken zal nemen over het tempo waarin ze haar productieverlagingen zal afbouwen, en natuurlijk de Chinese vraag. Op dit moment zien we dat de fysieke markten goed in balans zijn, zo niet licht krap”, aldus Wael Sawan, CEO van Shell.

Vrijdag daalde de olieprijs scherp, in lijn met andere markten waaronder de aandelenmarkt. Het negatieve sentiment zette na het weekend door met Japanic Monday. Mogelijk is een bodem ‘uitgehamerd’.

Prijs Ruwe olie – Brent oktober 2024 ($/barrel) – dag cloud candle, log scale

“The New Russian-Iranian Gas Pipeline Memorandum Might Be More About Optics Than Substance.” – Igor Yushkov – leading expert National Energy Security Fund

Aardgas

Een Russische topexpert, Igor Yushkov, heeft een openhartige analyse gedaan over de ondertekende Memorandum of Understanding (MoU) voor de gaspijplijn met Iran eind juni. Hij suggereert dat deze overeenkomst meer over beeldvorming gaat dan over substantie. Deze overeenkomst lijkt in eerste instantie een gamechanger te zijn. Dit omdat een gedeelte van de 300 miljoen kuub (m3) gas per dag dat Rusland naar Iran wil exporteren deels aan de toenemende energiebehoefte van India zou kunnen voldoen. Het grootste obstakel echter is het verkrijgen van toestemming van alle Kaspische staten voor een onderzeese pijpleiding.

Yushkov geeft aan dat dit veel moeilijker zal zijn dan het lijkt. Hij legt uit dat de geschatte $ 10 miljard aan vereiste investeringen deze onderneming niet rendabel zal maken als het gas wordt verkocht voor $ 100 per 1.000 m3. Dat ligt dichtbij de prijs die wordt betaald door de CIS-landen (Commonwealth of Independent States). Dat is 62% lager dan wat China betaalt voor het geïmporteerde gas uit de Power of Siberia pijpleiding. Hij concludeert dan ook dat de plannen onrealistisch lijken en waarschijnlijk eerder politieke dan economische doelen nastreven.

Yushkov stipt een belangrijk punt aan doordat Rusland verwikkeld is in een prijsgeschil met China over de Power of Siberia II pijpleiding. Rusland wil de hoogst mogelijke prijs terwijl China de laagste wil. Beiden verwachten dat de ander zal inbinden naarmate de gesprekken langer voortslepen. Vanuit Russisch perspectief zal de aanstaande Amerikaanse “Pivot (back) to Asia” onvermijdelijk resulteren in meer bedreigingen gericht tegen de maritieme energietoeleveringsketens waarvan China afhankelijk is voor het in gang houden van haar economie. Dus moet China wel akkoord gaan met hogere prijzen voor meer betrouwbaar Russisch gas.

Ondertussen verwacht China dat toenemende financiële druk op Rusland vanwege het gemak van China als stabiele afnemer en de moeizame afzet elders het land zal overtuigen akkoord te gaan met juist lagere prijzen. Met deze concurrerende calculaties in gedachten, zou de pas getekende MoU tussen Rusland en Iran in werkelijkheid een strategie kunnen zijn voor een betere onderhandelingspositie ten opzichte van Peking door de laatste te laten zien dat er levensvatbare alternatieven zijn dan de verkoop aan Azië.

Na vijf groene dagcandles van afgelopen week werd maandag opgevolgd door een gap opening. Hiermee is de prijs teruggevallen naar niveaus van medio vorige week. De opwaartse dagtrend is nog intact, want prijs en lagging lijn bevinden zich boven de cloud op dagbasis.

Prijs TTF gas leverjaar 2025 (eur/MWh) – dag cloud candle, log scale

Growing Power Needs Call For Grid-Enhancing Technologies

“Grid-enhancing technologies (GETs) can promote efforts to increase the capacity, efficiency, reliability, and safety of existing transmission lines.” – RealClearEnergy

Elektriciteit

De uitbreiding van AI-datacentra, toenemende elektrificatie en industriële groei kondigen een nieuw tijdperk aan voor de consumptie van elektriciteit. De vooruitgang van een land zou gepaard moeten gaan met eenzelfde ontwikkeling van het net. Het aanleggen van nieuwe transmissielijnen vergt echter veel tijd en investering. Met een groeiende elektriciteitsbehoefte die niet meer zal afremmen en een toenemende noodzaak voor hernieuwbaar om te voldoen aan de netto-nul doelstellingen, kunnen tussentijds stappen worden gezet voor het garanderen van betrouwbare, betaalbare elektriciteit.

Net-verbeterende technologieën (GETs) zouden kunnen bijdragen aan het vergroten van de capaciteit, efficiency, betrouwbaarheid én veiligheid van bestaande transmissielijnen. GETs is hardware en/of software die congestiekosten verlaagt, de integratie van hernieuwbare energie verbetert en daarnaast de capaciteit en betrouwbaarheid verhoogt. Volgens het Amerikaanse Department of Energy (DoE) kunnen GETs zorgen voor uitstel dan wel reductie van significante investeringen in nieuwe infrastructurele projecten. Zo kan het gebruik van hernieuwbaar worden verhoogd en de capaciteit van bestaande infrastructuur worden gemaximaliseerd.

Elektriciteitsbedrijven zoeken naar mogelijkheden voor de uitbreiding van leveringscapaciteit ter ondersteuning van de energietransitie. Als ook om de grote vraagtoename vanuit AI en maakindustrie te kunnen opvangen. Het recente Energy Future Forum, gesponsord door RealClearEnergy, onderstreept de urgentie deze uitdagingen te adresseren.

Voor het aanpakken van de meer onmiddellijke, interim stappen is recent een nieuw GETs-gerelateerd initiatief gelanceerd. Het zal gaan om het vergroten en versnellen van laboratoriumtesten, onderzoek en geleerde lessen voor het creëren van een slimmere en meer bestendige energie-infrastructuur. De Grid-Enhancing Technologies for a Smart Energy Transition (GET SET) initiative richt zich op vier high-impact technologieën die de transmissiecapaciteit kunnen vergroten:

Dynamic Line Ratings (DLR)leveren transmissie ratings die accuraat de real-time omstandigheden weerspiegelen.
Advanced Conductors maken gebruik van nieuwe en bestaande materialen om de thermische capaciteit van elektriciteitskabels te vergroten.
Advanced Power Flow Control (PFC) kan actief de manier veranderen waarop elektriciteit door de transmissielijnen gaat.
Topology Optimization is software die het transmissienetwerk analyseert en kan zorgen voor hogere totale netwerkstromen, lagere kosten en handhaving van de systeembetrouwbaarheid.

Deze technologieën hebben het potentieel congestiekosten te verlagen, de integratie van hernieuwbaar te verbeteren, de capaciteit te verhogen en netwerkdiensten te leveren in nieuwe en bestaande transmissienetwerken. GETs kunnen nu de capaciteit van bestaande assets maximaliseren terwijl nieuwe capaciteit voor de lange termijn gebouwd kan worden. Dit kan bijvoorbeeld worden bereikt door het toepassen van geavanceerde geleiders (conductors) die ontworpen zijn te draaien op hogere temperaturen en die de transfercapaciteit van bestaande transmissienetwerken vergroten. Deze conductors zijn al vele jaren beschikbaar. Toch blijft onzekerheid bestaan wat betreft aspecten als aanschaf, installatie, inspectiemethoden en lange termijn performance.

Zodra deze technologieën worden uitgerold op grotere schaal, is evaluatie en doorlichten nodig zodat het risico verlaagd wordt in geval van volledige uitrol. De schaal waarop deze technologieën zijn bestudeerd varieert echter sterk tussen de vier categorieën. De technologieën kunnen worden geïntegreerd in nieuwe infrastructuur die is aangelegd om de capaciteit van het gehele net te maximaliseren.

Prijs Baseload Elektriciteit leverjaar 2025 (eur/MWh) – week cloud candle, log scale

Juridische uitdaging voor eerste nieuwe kolenmijn in Groot-Brittannië sinds 30 jaar

“We cannot let this go unchallenged. New coal mines are not climate neutral.” – Maggie Mason, South Lakes Action on Climate Change.

Steenkool

Klimaatstrijders dagen de goedkeuring door de Britse overheid uit van de eerste nieuwe kolenmijn in het land sinds drie decennia. De Hoge Raad zal hierover nog uitspraak doen. De voormalige conservatieve overheid gaf in december 2022 toestemming voor dit project, ontwikkeld door West Cumbra Mining (WCM). Eerder dit jaar vertelde WCM dat het zich blijft richten op voorbereidende werkzaamheden voorafgaand aan de start van de echte bouwactiviteiten uiterlijk begin 2025. Eind 2023 gaf WCM aan dat het project voor het mijnen van metallurgische kolen, de grondstof voor het maken van staal, vereist zal zijn in de transitie naar Netto Nul voor de staalproductie.

De nieuwe Labour overheid trok echter haar steun in voor het project. Zij zal deze zaak niet langer verdedigen bij de Hoge Raad. De staatssecretaris voor Huisvesting, Gemeenschappen en Lokale Overheid, Angela Rayner, heeft geaccepteerd dat er een “error of law” was geslopen in de eerdere goedkeuring. Dit zal de zaak van de klimaatcampagnegroepen, Friends of the Earth en South Lakes Action on Climate Change (SLACC), in de kaart spelen. De rechtvaardiging voor deze vervuilende en onnodige kolenmijn vervliegt snel op deze manier. Zelfs de regering geeft nu toe dat het besluit om de mijn door te laten gaan onwettig was. Ze hopen dat de rechtbank het hiermee eens is en de bouwvergunning intrekt. Het is een juridische uitdaging die de overheidsgoedkeuring van de kolenmijn onder druk zet.

Prijs ICE Coal leverjaar 2025 (usd/t) – week cloud candle, log scale

Microsoft's Electricity Use Has Doubled Between 2020–2023

“In fact, just the construction of Microsoft’s data centers has accounted for 30% of the emissions increase between 2020–23.”

Emissierechten

De wapenwedloop van Big Tech AI brengt significante energiekosten met zich mee. Deze studie bijvoorbeeld toont aan dat voor het trainen van OpenAI’s GPT-4 tot 62.000 megawatt-uur nodig is. Dat is vergelijkbaar met de energiebehoefte van 1.000 Amerikaanse huishoudens voor 5 tot 6 jaar. Het elektriciteitsgebruik van Microsoft (in terawatt-uur) en gerelateerde carbon emissies (in miljoen metrische ton CO₂e) is in de afgelopen 4 jaar meer dan verdubbeld van 11 TWh tot 24 TWh. Om dit in context te plaatsen, het gehele land Jordanië met een bevolking van 11 miljoen gebruikt in een jaar 20 TWh aan elektriciteit.

De stijging van het elektriciteitsgebruik gaat gepaard met een 42% toename in totale carbon emissies. Dit betekent een relatief groeiend aandeel van hernieuwbare energiebronnen. Microsoft heeft de ambitie carbon negatief te zijn tegen 2030 en carbon neutraal in 2050. Ondertussen zit Google in eenzelfde nachtmerrie. Het bedrijf achter de zoekmachine heeft aangegeven carbon neutraal te willen zijn tegen 2030. In plaats daarvan zijn hun emissies sinds 2019 toegenomen met 48%.

Prijs Emissierechten – Dec-24 contract EEX (eur/t) – dag cloud candle, log scale

China nog wereldleider productie essentiële mineralen.

“Global production of cobalt, graphite and lithium set to increase nearly six-fold between now and 2050.” – Wereldbank

Hernieuwbaar

De vraag naar essentiële mineralen zoals koper, kobalt, lithium en nikkel neemt sterk toe. Deze ruwe materialen worden gebruikt in veel nieuwe technologieën, van elektrische auto’s tot windturbines. Deze worden belangrijker nu de wereld beweegt richting een groene transitie. Experts voorspellen dat deze trend zich zal versnellen.

De Wereldbank verwacht dat de wereldwijde productie van kobalt, grafiet en lithium bijna zal verzesvoudigen tussen nu en 2050. Recent gepubliceerde data door de United Nations Conference on Trade & Development (UNCTAD) laten zien dat China goed is voor ongeveer 2/3^de van de wereldwijde verwerking/raffinagecapaciteit van essentiële mineralen.

Terwijl de extractie van deze materialen overal ter wereld plaatsvindt, heeftt China hierin een groot aandeel in. Meer dan de helft van de wereldwijde raffinage van aluminium, lithium en kobalt, ongeveer 90% van de zeldzame aardmetalen en mangaan en 100% van de natuurlijke grafietvolumes wordt in China geproduceerd. Ook meer dan 1/3^de van de wereldwijde verwerking van koper en nikkel wordt in China uitgevoerd.

China is nog wereldleider in de productie van essentiële mineralen. Het land verliest wel haar dominantie. Amerika en Australië hebben hun productie van zeldzame aardmetalen verhoogd vanaf 2010. Recent zijn Myanmar en Thailand gestart met het mijnen van substantieel hogere volumes dan voorheen.

COMCAM – analyse op maat

Onze analyse geeft op hoofdlijnen een aantal ontwikkelingen aan die impact hebben op de energieprijzen. Een uitgebreidere analyse bieden we aan als losse dienst. Zo blijft u op de hoogte van alle relevante trends en ontwikkelingen in energie inkoop, de verwachte prijsontwikkelingen tot 3 jaar vooruit en alle relevante marktontwikkelingen op de energiebeurzen en wet- en regelgeving.

Op deze analyse rust auteursrecht van COMCAM. Teksten mogen niet worden overgenomen, gekopieerd, openbaar mogen worden gemaakt of verveelvoudigd worden, zonder expliciete toestemming van COMCAM. Ook bij citaten of gedeeltelijke overnames is dit niet toegestaan.

Volg ons op LinkedIn om op de hoogte te blijven van wat er speelt in de energiemarkt, de energietransitie & verduurzaming.